Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.08.2015, Síða 12

Ó
hætt er að segja
að auðkýfing-
urinn Donald
Trump hafi
stolið senunni í
baráttunni um Hvíta húsið að
undanförnu en forsetakosningar
fara fram í Bandaríkjunum þann
8. nóvember á næsta ári. Vængja-
sláttur hefur verið á Trump og
eins og staðan er núna benda
skoðanakannanir til þess að
hann hafi gott forskot á keppi-
nauta sína um útnefningu Repú-
blikanaflokksins en þeir eru
hvorki fleiri né færri en sextán.
Trump hefur mest mælst
með ríflega 30% fylgi og sé nið-
urstaða úr helstu könnunum í
yfirstandandi mánuði lögð sam-
an er fylgi hans 22%, meira en
helmingi meira en næsta manns.
Þrátt fyrir þennan meðbyr á
fyrstu metrunum virðast fáir
stjórnmálaskýrendur vestra hafa
trú á því að Trump hafi úthald til að
tryggja sér útnefningu flokksins.
Silja Bára Ómarsdóttir, aðjúnkt í
stjórnmálafræði við Háskóla Íslands,
deilir því sjónarmiði. Hún bendir á að
Trump sé langþekktastur kandídatanna
sautján og njóti góðs af því enn sem
komið er. Auðveldara sé fyrir hann en
aðra að koma sjálfum sér og sínum
áherslum á framfæri. Á hinn bóginn sé
hann nýgræðingur í stjórnmálum og and-
stæðingar hans og fréttamenn komi
smám saman til með að afhjúpa vanþekk-
ingu hans í ýmsum málaflokkum. Séu
raunar byrjaðir á því nú þegar. „Trump
er farinn að fá alvöru spurningar og fólk
mun krefjast svara,“ segir Silja Bára.
Há neikvæðnimæling
Þá er Trump með mjög háa neikvæðni-
mælingu í könnunum sem þýðir að hann
á mögulega ekki mikið fylgi inni. Silja
Bára er sannfærð um að þegar andstæð-
ingarnir byrji að heltast úr lestinni
muni þeir sterkustu sem eftir
standa skilja Trump eftir.
Kjósendur flokksins muni sjá
þá sem raunhæfari kost.
Silja Bára rifjar til sam-
anburðar upp framboð Her-
mans Cain fyrir kosningarnar 2012. Hann
flaug einmitt hátt í skoðanakönnunum til
að byrja með en brotlenti á endanum illa.
Enda þótt Silja Bára hafi ekki trú á því
að Trump sé þess umkominn að hljóta út-
nefningu repúblíkana vill hún endilega að
hann haldi baráttunni áfram. Framboð
hans sé veisla fyrir bæði stjórnmálaskýr-
endur og fréttamenn og án efa von á alls-
kyns uppákomum hjá þessum litríka
manni. „Eins og Stephen Colbert sagði:
Ég kveiki á kerti á
hverju kvöldi í
þeirri von að Trump
haldi áfram en vona
um leið að enginn
kveiki á kerti ná-
lægt hárinu á hon-
um,“ segir hún
hlæjandi.
Hljóti Trump ekki
útnefningu Repúblíkanaflokksins er alls
ekki hægt að útiloka að hann fari fram á
eigin vegum eða fyrir einhvern af smærri
flokkunum. Hann var til dæmis sá eini af
frambjóðendunum tíu sem boðið var til
fyrstu kappræðnanna í sjónvarpi sem af-
tók ekki að hann gæti hugsað sér að
bjóða sig fram fyrir annan flokk. Í tilviki
Trumps eru peningar engin fyrirstaða.
Maðurinn veit ekki aura sinna tal.
Enn og aftur Bush
En ef ekki Trump, hver þá?
Næstur á blaði í skoðanakönnunum
hefur verið Jeb Bush, fyrrverandi rík-
isstjóri í Flórída, en nokkurt flökt hefur
verið á fylgi hans. Hann hefur verið að
mælast með allt frá 7% fylgi upp í 18%
en í lok júní og byrjun júlí mældu
nokkrar kannanir hann með meira fylgi
en Trump. Síðan hefur hallað undan
fæti hjá Bush og dregið í sundur með
þeim tveimur. Meðalfylgi Bush í könn-
unum í þessum mánuði er 10,3% sem
þýðir að hann á langt í land með að ná
Trump.
Jeb Bush er sem kunnugt er sonur
George H.W. Bush sem gegndi embætti
forseta Bandaríkjanna á árunum 1989-
1993 og bróðir George W. Bush sem var
forseti frá 2001 til 2009. Hann fléttaðist
með eftirminnilegum hætti inn í kosning-
arnar árið 2000, þegar bróðir hans náði
kjöri, vegna afar umdeildrar talningar at-
kvæða í Flórída sem á endanum reið
baggamuninn.
Bush hefur sjálfur lýst sér sem hóf-
sömum repúblíkana sem hefur íhaldsöm
gildi í hávegum en hefur sætt gagnrýni
frá Teboðshreyfingunni fyrir að vera ekki
nógu langt til hægri. Það þykir vinna með
Bush að hann á mexíkóska konu og talar
reiprennandi spænsku. Spænskumælandi
Bandaríkjamenn, sem eru fjölmargir,
hafa löngum hallað sér að Demókrata-
flokknum en Bush þykir hafa burði til að
höfða til þeirra. Það á raunar við um
fleiri frambjóðendur flokksins.
Nafnið getur bæði unnið með Bush og
á móti. Það er vissulega þekkt og margir
tengja það við forsetaembættið og völd en
á móti kemur að ýmsir eru líklega búnir
að fá sig fullsadda af hinni valdamiklu
Bush-fjölskyldu. Þriðji forsetinn úr sömu
fjölskyldunni á jafnmörgum áratugum
gæti einfaldlega verið of mikið.
Ríkisstjóri og skurðlæknir
Næstur á eftir Bush, samkvæmt könn-
unum, er Scott Walker, ríkisstjóri í Wis-
consin, en honum hefur líka verið að
fatast flugið. Walker var að mælast með
allt að 17% fylgi í júlí en í síðustu könn-
unum hefur hann verið nokkuð undir
10%. Meðalfylgi hans í ágúst er 8,5%.
Walker hefur verið vinsæll ríkisstjóri
og náð endurkjöri í tvígang. Hann þykir
frekar íhaldssamur og hefur meðal ann-
ars sætt gagnrýni fyrir afstöðu sína til
fóstureyðinga. Hann er í prinsippinu and-
vígur þeim, nema þegar konu hefur verið
nauðgað, og vill banna þær með öllu eftir
tuttugustu viku meðgöngu.
Í fjórða sæti eins og staðan er núna,
samkvæmt skoðanakönnunum, er Ben
Carson, skurðlæknir á eftirlaunum og rit-
höfundur, en öfugt við Bush og Walker
hefur hann heldur verið að sækja í sig
veðrið. Mælist með 7,5% fylgi að með-
altali frá síðustu mánaðamótum.
Carson, sem er blökkumaður, er líklega
þekktastur fyrir að hafa orðið fyrsti
læknirinn til að aðskilja tvíbura sem voru
samvaxnir á höfði, þannig að þeir lifðu.
Hann hefur sent frá sér sex bækur sem
allar hafa náð metsölu. Fyrst endurminn-
ingar sínar en síðan bækur um sam-
félagsmál og það hvernig ná megi árangri
í starfi. Lengi vel var Carson utan flokka
en gekk í Repúblikanaflokkinn í fyrra til
að gera atlögu að forsetaembættinu. Rök-
in voru meðal annars þau að vísindamenn
væru vel til þess fallnir að hafa afskipti af
stjórnmálum, þar sem þeir væru vanir að
taka ákvarðanir sem byggjast á stað-
reyndum.
Er Cruz kjörgengur?
Ted Cruz, öldungadeildarþingmaður frá
Texas, hefur líka verið á uppleið í könn-
unum og mælist að meðaltali með 6,8%
fylgi í ágúst. Cruz er sagður lengst til
hægri af þeim frambjóðendum sem hér
hafa verið nefndir en hann nýtur einmitt
hylli innan Teboðshreyfingarinnar.
Nokkur umræða hefur farið fram um
það hvort Cruz sé yfirhöfuð kjörgengur
en hann er ekki fæddur í Bandaríkjunum
heldur Kanada. Meðal þeirra sem lýst
hafa efasemdum sínum er Donald Trump.
Flestir stjórnmálaskýrendur telja þetta á
hinn bóginn ekki koma í veg fyrir fram-
boð Cruz enda sé móðir hans bandarísk
og fyrir vikið hafi hann verið bandarískur
ríkisborgari frá fæðingu. Það vegi þyngra
en staðurinn sem hann fæddist á. Cruz
hafði tvöfalt ríkisfang til ársins 2014, að
hann afsalaði sér því kanadíska.
Þess má geta að Cruz er af nokkuð fjöl-
breyttum uppruna en í æðum hans rennur
kúbanskt, írskt og ítalskt blóð. „Einhvern
veginn endaði ég samt sem kristinn suð-
urríkjamaður,“ hefur hann sagt.
Með öll Trump
á hendi?
TÆPIR FIMMTÁN MÁNUÐIR ERU ÞANGAÐ TIL BANDARÍKJAMENN GANGA AÐ KJÖRBORÐINU
OG VELJA SÉR NÝJAN FORSETA. SLAGURINN ER ÞEGAR HAFINN OG FJÖLDI FRAMBJÓÐENDA
ÓVENJU MIKILL, EINKUM HJÁ REPÚBLIKÖNUM, ÞAR SEM AUÐKÝFINGURINN DONALD TRUMP
HEFUR ROKIÐ UPP ÚR STARTBLOKKUNUM, EF MARKA MÁ SKOÐANAKANNANIR.
HILLARY CLINTON ÞYKIR ENN LÍKLEGUST TIL AÐ HLJÓTA ÚTNEFNINGU DEMÓKRATA
EN KONA HEFUR SEM KUNNUGT ER ALDREI GEGNT HINU VALDAMIKLA EMBÆTTI.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
AFP
Verður Hillary Clinton
fyrsta konan til að
gegna embætti forseta
Bandaríkjanna? Silja Bára Ómarsdóttir
12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.8. 2015
Forsetaslagur
* Flestar kannanirbenda til þess að Clin-ton myndi leggja frambjóð-
anda Repúblíkanaflokksins,
sama hver hann yrði.