Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.08.2015, Qupperneq 30

30 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.8. 2015
Fjölskyldan Gallerí Fold, kl. 11.00-14.00, Menningarnótt: Leikur fyrir allafjölskylduna þar sem listaverk hangir á vegg og gestir túlka myndina
með sögu. Listamaðurinn velur bestu söguna og er lítil bók um
myndlist í verðlaun.
Hvaða saga er í myndinni?
Nýtt skólaár er hafið og tug-þúsundir barna ganga,hjóla, taka strætó eða láta
keyra sig dag hvern til og frá
skóla. Þar af eru um fimmþúsund
nýir grunnskólanemendur, sam-
kvæmt tilkynningu frá Samgöngu-
stofu, sem brýnir fyrir foreldrum
og bílstjórum mikilvægi þess að
huga sérstaklega að öryggi barna í
umferðinni þegar skólar taka aftur
til starfa. En hversu örugg eru
börn í umferðinni? Hver hefur þró-
unin verið?
Fótgangandi börn virðast hafa
verið talsvert öruggari í umferðinni
undanfarin misseri en fyrir rúmum
tíu árum, ef rýnt er í tölur frá
Samgöngustofu. Til að mynda var
meðalfjöldi umferðarslysa á fót-
gangandi börnum upp að fjórtán
ára aldri árin 2002 til 2004 39 slys
á ári, en tíu árum seinna, eða tíma-
bilið 2012 til 2014, lækkar sú tala
niður í 16. Hinsvegar fjölgar slys-
um á hjólandi börnum örlítið á
sama tímabili, sem kann að skýrast
af því að hjólreiðar almennt hafa
aukist svo um munar. Slys á börn-
um í bíl virðast standa nokkurn
veginn í stað.
Fleiri börn en færri slys
Á heildina litið er um að ræða
fækkun slysa, þrátt fyrir að skóla-
börnum hafi farið fjölgandi. Árin
2002 til 2004 var meðalfjöldi um-
ferðarslysa á börnum 145 slys á
ári, að öllum samgöngumátum
meðtöldum, en tíu árum seinna var
meðaltalið 102, svo tekið sé svipað
dæmi og áðan. Hlutfallslega er
fækkunin mest hjá fótgangandi
börnum.
Í fyrra slösuðust alls 106 börn í
umferðinni. Þar af voru 20 alvar-
lega slösuð.
Ekki er unnt að taka sérstaklega
saman hversu mörg þessara slysa
urðu á leið til eða frá skóla, en
ætla má að tilefni sé til sérstakra
forvarna þegar svo stór hópur hef-
ur í fyrsta sinn á ævi sinni reglu-
bundna þátttöku í umferðinni.
Hættu að skutla í kreppunni
Í hruninu minnkaði það að for-
eldrar keyrðu börnin sín í skólann
en að sögn starfsmanna í grunn-
skólum hefur bílaumferð í kringum
skóla aukist aftur. Þetta kemur
fram í svörum Samgöngustofu við
fyrirspurn Sunnudagsblaðs Morg-
unblaðsins. Áhersla er lögð á að
gætt sé vel að því hvar barnið fer
út úr bílnum og að ökumenn séu
meðvitaðir um börn sem koma
gangandi og hjólandi til skóla.
Þá eru börn hvött til að notast
við það sem kallast „virkan ferða-
máta“, það er að ganga, hjóla eða
taka strætó í skólann. Samgöngu-
stofa hefur staðið fyrir evrópsku
verkefni sem kallast Göngum í
skólann, í samstarfi við aðrar
stofnanir. Þátttaka í verkefninu
hefur aukist jafnt og þétt og eru
nú 65 skólar skráðir til leiks.
Öruggasta leiðin ekki
sú stysta
Foreldrar eru hvattir til að finna
með börnum sínum öruggustu leið-
ina þegar gengið er í skólann, en
hún er ekki alltaf sú stysta.
Öruggasta leiðin er leiðin þar
sem sjaldnast þarf að fara yfir
götu. Þannig eru börn hvött til að
velja göngustíga, undirgöng og
göngubrýr þegar við á.
Þá er mikilvægt að brýna fyrir
börnum að þótt þau sjái bíl nálgast
er ekki víst að bílstjórinn hafi séð
þau. Höfum í huga að við erum
fyrirmyndir barna og því skiptir
máli að við temjum okkur þær
reglur sem við kennum börnum.
Þetta á til dæmis við um að ganga
ekki á móti rauðu ljósi við ljósa-
stýrð gatnamót, en börn eiga á erf-
iðara með að meta fjarlægð bíla.
Áríðandi er að á fyrstu árum æv-
innar sé barn frætt um rétta hegð-
un í umferðinni en með því aukast
líkur á að því farnist vel, og þegar
barn hefur skólagöngu sína gefst
einstakt tækifæri fyrir þá sem
eldri eru að fara yfir umferðar-
reglur með því.
BRÝNT AÐ HUGA AÐ ÖRYGGI BARNA Í UMFERÐINNI
Umferðar-
slysum barna
hefur fækkað
Börn eiga erfiðara með að greina fjarlægð bíla og því brýnt að velja með þeim öruggustu leiðina í skólann.
Morgunblaðið/Golli
UMFERÐARSLYS BARNA ERU EKKI EINS TÍÐ OG ÞAU
VORU FYRIR RÚMUM TÍU ÁRUM, SÉRSTAKLEGA HJÁ FÓT-
GANGANDI BÖRNUM. ÞÓ ER BRÝNT AÐ HUGA SÉR-
STAKLEGA AÐ ÖRYGGI BARNA Í UMFERÐINNI NÚ ÞEG-
AR SKÓLASTARF HEFST Á NÝ, EN FIMM ÞÚSUND BÖRN
HEFJA SKÓLAGÖNGU SÍNA Í HAUST.
Matthías Tryggvi Haraldsson mth@mbl.is
Fjöldi umferðarslysa hjá hjólandi börnum hefur staðið nokkurn veginn í
stað, þrátt fyrir að hjólreiðar færist í vöxt.
Getty Images/iStockphoto
Gunnar Hansson og Unnur Elísabet Gunnarsdóttir eiga saman
börnin Kormák Jarl, Snæfríði Sól og Emilíu Álfsól. Þau eru
mikið fjölskyldufólk og verja miklum tíma með fjölskyldu sinni
og vinum.
Þáttur/bíó/bækur sem eru í uppáhaldi fjölskyldunnar? Með
Millu dóttur okkar er t.d. geggjað að horfa á myndir Pixar,
þær eru frábærar, nú síðast Inside Out.
Uppáhaldsmatur fjölskyldunnar? Brokkolí-
kjúklingasalatið og barbekjú rif (uppáhaldið hans
Gunna). Reyndar höfum við ekkert getað eldað í allt
sumar því við vorum að flytja og eigum enn eftir að
tengja eldavélina, en það sér nú fyrir endann á því
tímabili.
Skemmtilegast að gera saman? Að ferðast, að búa
okkur til fallegt heimili, kósýkvöld, hitta fólk og fá
heimsóknir.
Borðar fjölskyldan morgunmat saman? Já, við reynum að
borða alltaf morgunmat saman. Um helgar er oftast egg, beik-
on og pönnukökur. Á virkum dögum reynum við að
gera melónu-, gúrku- og sítrónudjús sem er mjög
góður og svalandi.
Hvað gerir fjölskyldan saman heima? Við höfum
spilað talsvert gegnum tíðina, bæði borðspil og
með hefðbundnum spilum. Unnur leggur oft Tar-
rot-spil og á það til að spá fyrir gestum. Við vorum
reyndar að kaupa litabók fyrir fullorðna, sem er
frábær fyrir alla fjölskylduna. Svo er Unnur alltaf
að reyna að fá Gunna til að gera með sér jógaæf-
ingar, með misjöfnum árangri.
Hvað gerði fjölskyldan skemmtilegt í sumar?
Það sem var skemmtilegast og það sem reyndi
mest á í sumar voru flutningarnir. Það var mikið
ævintýri og brjáluð vinna, en nú er þetta að koma og við
ánægð með útkomuna. Við fórum líka í tvær stuttar
ferðir í sumarbústaði með fjölskyldunni sem voru frá-
bærar.
Eru skipulagðar fjölskyldustundir? Nei, en við erum
mikið saman. Við erum mjög „spontant“ fólk og spilum
allt eftir eyranu. Hlutirnir gerast yfirleitt með litlum
fyrirvara.
EFTIRLÆTI FJÖLSKYLDUNNAR
Spila allt
eftir eyranu