Þjóðmál - 01.03.2006, Blaðsíða 83
Þjóðmál Vor 2006 8
ara,. í.Asíu.6. sinnum.ríkara.og. í.Afríku.3.
sinnum.ríkara .
Svokölluð.hnattvæðing.þýðing.að.tækni-
þekking.sem.ríku.þjóðirnar.þurftu.að.verja.
milljörðum. dollara. til. að. þróa. áratugum.
saman. stendur. fátækum. þjóðum. til. boða.
ókeypis .. Það. tók. Englendinga. til. dæmis.
60. ár. að. tvöfalda. tekjur. sínar. frá. 1780,.
en. hundrað. árum. síðar. gerðu. Svíar. það.
einungis. á. 40. árum .. Hundrað. árum. eftir.
það.tvöfölduðust.tekjur.á.einungis.10.árum.
í. löndum. eins. og. Taiwan,. Suður-Kóreu.
og.Kína ..Á.síðari.árum.hefur.hægt.mjög.á.
hagvexti. í. ríkari. löndunum. en. í. fátækum.
löndum. sem. búa. við. frjáls. viðskipti. hefur.
hagvöxtur.hins.vegar.verið.geysimikill ..Þeir.
sem.starfa.hjá.bandarísku.fyrirtæki.í.fátæku.
landi.þéna.að.meðaltali.átta.sinnum.meira.
en.meðaltekjur.í.þeim.löndum ..Það.er.ekki.
vegna. góðmennsku. fjölþjóðafyrirtækjanna.
heldur.vegna.þess.að.þau.eru.hnattvædd.og.
nota.tækni.og.þróaða.stjórnunarhætti.til.að.
stórauka. framleiðni. starfsmanna. og. þar. af.
leiðandi.tekjur.þeirra .
Í.fjölmiðlum.dynja.á.okkur.skelfilegar.fréttir.af. hungri. og. örbirgð. í. heiminum ..Þá. vill.
gjarnan. gleymast. það. sem. áunnist. hefur. á.
síðustu.árum ..Hlutfall.örbirgðar.í.þróunarríkj-
unum.hefur.minnkað.úr.40%.í.21%.frá.árinu.
1981 .. Næstum. 400. milljónir. manna. hafa.
brotist. úr. örbirgð. síðasta. aldarfjórðunginn ..
Aldrei.í.gervallri.sögu.mannkyns.hefur.dregið.
jafnmjög. úr. fátækt .. Nú. búa. helmingi. færri.
við.viðvarandi.sult.en.fyrir.þrjátíu.árum ..Frá.
því.um.miðja.20 ..öld.hefur.ólæsi.minnkað.úr.
70%. í. 23%. og. barnadauði. hefur. minnkað.
um.tvo.þriðju .
Kenning.Leníns.um.arðránið. í. fátækum.
löndum.er.því. jafnmikið.á. skjön.við.stað-
reyndir. og. kenning. Marx. um. arðránið. á.
öreigunum .
En. sósíalistar.hafa. fundið. sér.nýtt. skjól ..
Þegar. á. hólminn. kemur. geta. þeir. ekki.
neitað.þeim.staðreyndum.að.kapítalisminn.
hefur. hvarvetna. reynst. fátæku. fólki. betur.
en. sósíalisminn .. Þeir. halda. þó. áfram. tali.
sínu. um. sívaxandi. misskiptingu,. en. hafa.
lagt.á.hilluna.orðaleppa.eins.og.„öreiga“.og.
„arðrán. þriðja. heimsins“ .. Og. nýja. skjólið.
þeirra. eru. staðhæfingar.um.að.kapítalism-
inn.sé.í.þann.mund.að.ganga.af.náttúrunni.
dauðri .. Áður. fyrr. börðust. sósíalistar. gegn.
kapítalismanum.vegna.þess.að.hann.leiddi.
til. sóunar,. óhagkvæmni. og. fátæktar .. En.
núna.segja.þeir.að.hagvöxturinn.og.auður-
inn. sem. kapítalisminn. skapi. sé. keyptur.
of. dýru. verði. því. kapítalisminn. gangi. svo.
nærri.náttúrunni .
Sá. málflutningur. er. eins. og. við. var. að.
búast. algerlega. á. skjön. við. staðreyndir ..
Engu. að. síður. hafa. þessi. sjónarmið. orðið.
geysilega. útbreidd .. Mesti. umhverfisvandi.
heimsins. er. ekki. reykspúandi. verksmiðjur,.
heldur. að.allt.of.margt. fólk.notar. timbur,.
kol,.uppskeruúrgang.og.mykju.til.að.halda.
á. sér. hita. innadyra .. Öndunarsjúkdómar.
leiða.til.1,6.milljóna.dauðsfalla.á.ári ..
Sjúkdómar.sem.spillt.vatn.veldur.leiða.til.
dauða.5.milljóna.manna.á.ári ..Bara.þeir.sem.
deyja. af. völdum. þessara. hefðbundnu. um-
hverfisvandamála. eru. 300. sinum. fleiri. en.
þeir.sem.deyja.vegna.stríðsátaka.á.hverju.ári ..
En.þessum.sjúkdómum.hefur.verið.útrýmt.
hjá.öllum.iðnvæddum.þjóðum.heims .
Undanfarinn. aldarfjórðung. hefur. dregið.
úr.mengun.í.Evrópu.um.40%.og.í.Bandaríkj-
unum.um.30% ..Upplýsingar.eru.fyrir.hendi.
um. loftgæði. í. Lundúnum. allt. frá. 17 .. öld ..
Þeim. fór. hnignandi. allt. til. 1890. en. síðan.
hefur. loft. farið. síbatnandi .. Núna. er. loftið.
í. Lundúnum. hreinna. en. það. hefur. verið.
frá. því. á. miðöldum .. Skógar. hafa. vaxið. í.
Bandaríkjunum.og.Evrópulöndum.frá.því.á.
sjöunda.áratug.20 .. aldar ..Mengun. í. ám.og.
vötnum. fer. minnkandi .. 90%. minni. olíu.
er.veitt. í.höf.heims.en. fyrir.aldarfjórðungi ..
Vissulega.er.glímt.við.erfið.umhverfismál.en.