Þjóðmál - 01.03.2006, Blaðsíða 94
92 Þjóðmál Vor 2006
gerð.bókarinnar,.sem.spannar.fimmtíu.ára.
sögu.í.menntaþróun.á.Íslandi,.frá.1896.til.
1946 .. Það. sem. gefur. frásögninni. umfram.
allt.sérstakt.gildi.er.að.höfundur.hennar.var.
sjálf. þátttakandi. í. því. brautryðjendaverki.
sem.bókin.fjallar.um ..Hún.varð. sjálf. fyrir.
þeirri.reynslu.að.vera.neitað.um.námsstyrk.
á. grundvelli. þess. að. hún. væri. kona .. Við.
útskrift. úr. Menntaskólanum. í. Reykjavík.
árið.1941.hafði.Valborg,.sem.var.afbragðs-
námsmaður,.hug.á.að.halda.námi.sínu.áfram.
erlendis.en.var.neitað.um.styrk.til.námsins.
á.þeirri. forsendu.að.hún.myndi.giftast.og.
kæmi.ekki.til.með.að.nýta.háskólamenntun.
sína ..Ári. síðar,.þá. tvítug.að.aldri,. tók.hún.
þátt.í.mótmælaöldu.kvenna.með.því.að.rita.
grein. í. tímaritið.Nýtt.kvennablað.og.var. í.
kjölfarið.veittur.styrkur ..Valborg.hélt.þá.til.
Bandaríkjanna.til.náms,.þar.sem.hún.lauk.
bæði. grunn-. og. framhaldsnámi. frá. Smith.
College ..
Í.dag.er.sú.staða.sem.fjallað.er.um.í.bók-
inni.gjörbreytt ..Í.samfélagi.þar.sem.einstakl-
ingar. eiga. sama. rétt. á. að. stunda. nám. og.
ná. árangri. í. skóla. og. utan. hans,. þykir. sú.
tilhugsun. fráleit. að.hópur. fólks. skuli. hafa.
verið. útilokaður. frá. þátttöku. á. grundvelli.
kynferðis ..Hlutfall.stúlkna.sem.útskrifast.úr.
framhaldsskóla.er.nú.hærra.en.hlutfall.pilta ..
Sama. gildir. um. hlutfall. þeirra. sem. ljúka.
háskólanámi.og.Valborg.varpar.fram.þeirri.
spurningu.hvort.konur.séu.í.dag.að.yfirtaka.
háskólana ..Samkvæmt.tölum.frá.Hagstofu.
Íslands.virðist.það.vera. raunin ..Árið.1980.
var.hlutfall.karla.við.Háskóla.Íslands.ríflega.
56% .. Árið. 1985. var. þetta. hlutfall. komið.
niður.í.um.48%,.árið.1995.niður.í.um.41%.
og.niður.í.liðlega.36%.árið.2004 ..
Formlegum.hindrunum.hefur. verið. rutt.
úr. vegi. og. þótt. vissulega. sé. hægt. að. taka.
undir. orð. um. að. leiðin. til. jafnréttis. sé.
óralöng.er.enginn.vafi.að.stór.hluti.hennar.
hefur.þegar.verið.genginn ..Enginn.efi.ríkir.
í. mínum. huga. um. að. við. færumst. hratt.
fram.á.við.í.þessum.efnum.og.að.konur.eigi.
eftir.að.skipa.hlutfallslega.fleiri.áhrifastöður.
í. samfélaginu. en. karlar. áður. en. langt. um.
líður ..Við.lifum.í.samfélagi.þar.sem.mennt-
un.skiptir.æ.meira.máli. fyrir. framgang.og.
árangur.fólks.en.áður ..Í.samfélagi.sem.spyr:.
Hvað. kanntu?. Hvað. hefurðu. lært?. Í. sam-
félagi.þar.sem.spurningar.á.borð.við.Hverra.
manna.ertu?.eða.Hvort.ertu.karl.eða.kona?.
spá.æ.minna.um. framgang. fólks. á.hinum.
ýmsu. sviðum. mannlífsins .. Nú. eiga. nem-
endur. sem. hefja. nám. í. sex. ára. bekk. allir.
sama.rétt,.óháð.kyni,.á.að.ná.árangri.og.líða.
vel.í.skólanum ..Þessi.staðreynd.er.ekki.síst.
að. þakka. þeim. menntafrumkvöðlum. sem.
Valborg.fjallar.um.í.bók.sinni,.hún.sjálf.þar.
með. talin .. Uppræting. aldagamalla. og. rót-
gróinna. staðalímynda. og. ranghugmynda.
um. hlutverk. og. hæfileika. tiltekinna. hópa.
mun.ganga.greiðlega.fyrir.sig ...Sú.hugmynd.
að.óska.eftir.hæfasta.einstaklingnum.er.allt-
af.best ..Höldum.við.henni.til. streitu.mun.
það.koma.samfélaginu.í.heild.til.góða ..
Að.virkja.eignirnar
Hernando.de.Soto:.Leyndardómur fjármagnsins ..
Hvers vegna er kapítalisminn sigursæll á Vestur
löndum en bregst hvarvetna annars staðar?.Árni.
Óskarsson.þýddi ..Rannsóknarmiðstöð.um.sam-
félags-. og. efnahagsmál. (RSE). í. samvinnu. við.
Bókafélagið.2005,.278.bls .
Eftir.Magnús.Þór.Gylfason
Rannsóknarmiðstöð. um. samfélags-. og.efnahagsmál.–.RSE.–.var.stofnuð.haust-
ið.2004.af.háskólamönnum.og.framsækn-
um. athafnamönnum. úr. atvinnulífi. en.
markmið. samtakanna. er. að. auka. skilning.
á.mikilvægi. frjálsra. viðskipta.og. eignarétt-
inda. fyrir. lýðræðislegt.og. framsækið.þjóð-