Þjóðmál - 01.06.2006, Blaðsíða 92
90 Þjóðmál SUmAr 2006
Hann.varð.heimsfrægur.við.lok.kalda.stríðs-
ins,.þegar.hann.gaf.árið.1992.út.bókina.The
End of History.and the Last Man ..Útdráttur.úr.
bókinni.birtist.fyrst.undir.dulnefni.sumarið.
1989. í. tímaritinu.National Interest,.en.það.
endurspeglar. sjónarmið. nýíhaldsmanna.
(neo-conservatives).í.utanríkismálum ..Þótti.
sumum,. að. tímaritsgreinin. boðaði. álíka.
sögulega. stefnumótandi. greiningu. á.þróun.
alþjóðasamskipta. eftir. fall. kommúnismans.
og.grein.George.Kennans,.sem.hann.ritaði.
undir.undir.dulnefninu.X.í.Foreign Affairs,.
á. fimmta. áratugi. síðustu. aldar,. en. þar.
lagði. hann. hugmyndafræðilegan. grunn. að.
þungamiðju. í. utanríkis-. og. öryggismála-
stefnu. Bandaríkjanna. og. Vesturlanda. á.
tímum. kalda. stríðsins,. stefnunni,. sem.
kennd.er.við.containment,..það.er.að.stöðva.
útþenslu. heimskommúnismans. og. Sovét-
ríkjanna. og. halda. þeim. síðan. í. skefjum ..
Atlantshafsbandalagið. (NATO). fylgdi.
þessari. stefnu. allt. þar. til. Berlínarmúrinn.
hrundi.hinn.9 ..nóvember.1989.og.síðan.allt.
heimsveldi.kommúnismans .
Í. bók. sinni. um. endalok. sögunnar. færir.
Fukuyama.rök.að.því,.að.allir.menn.vilji.búa.
við.nútímaleg.þægindi.og.sé.stjórnmálalegt.
og.efnahagslegt.frelsi.hluti.þessara.þæginda ..
Kommúnisminn.hafi.verið.andstæða.þessa ..
Hugmyndafræðilegur. ágreiningur. um.
þennan.mikilvæga.þátt.stjórnmálanna.hvarf.
með.honum .
Á.tíunda.áratugnum.var.Fukuyama.meðal.
þeirra. fræðimanna. í. Bandaríkjunum,. sem.
lögðu.rækt.við.nýíhaldssöm.sjónarmið.og.til.
hans.var.leitað.til.að.skýra.þau.og.rökræða ..
Með.vísan. til.þessa.vakti.það.athygli. langt.
út. fyrir. Bandaríkin,. þegar. Fukuyama.
ritaði. langa. grein. í. sunnudagsblað. New
York Times. hinn. 19 .. febrúar. 2006. undir.
fyrirsögninni:. Að. nýíhaldssemi. genginni.
(After Neoconservatism).en.greinin.var.sögð.
útdráttur. úr. væntanlegri. bók,. sem. í. blað-
inu. var. kynnt. undir. heitinu:. America at
the Crossroads. –. Ameríka. á. krossgötum ..
Ég. las.útgáfu.bókarinnar. frá.Profile.Books.
í. Englandi. en. þar. var. hún. gefin. út. undir.
heitinu:.After the Neocons – America at the
Crossroads ..
Nokkur.orð.um.neocons.–.eða.nýíhalds-
mennina:. . Í. stuttu.máli.má.rekja.uppruna.
þeirra. aftur. til. fjórða. áratugar. 20 .. aldar.
og. ekki. síst. til. menntamanna. í. . Demó-
krataflokknum,. sem. á. sjöunda. og. áttunda.
áratug. síðustu. aldar. beittu. sér. fyrir. því,.
að. í. utanríkisstefnu. Bandaríkjanna. fælist.
barátta. fyrir. lýðræði,. mannréttindum. og.
breyttum. stjórnarháttum. innan. einstakra.
ríkja .. Innan. flokks. demókrata. voru. þeir.
gjarnan.í.tengslum.við.Henry.Jackson,.öld-
ungadeildarþingmann .. Þeir. boðuðu. þá.
stefnu,. að. nota. ætti. vald. Bandaríkjanna. á.
alþjóðavettvangi.með. siðferðilegri. skírskot-
un.og.höfðu.vantrú.á.því,.að.unnt.væri.að.
beita.alþjóðasamþykktum,.alþjóðasamning-
um. eða. alþjóðastofnunum. til. að. leysa. úr.
ágreiningi,.sem.snerti.öryggi.þjóða ..
Fukuyama. segir. fjórar. meginleiðir.
setja. svip. sinn. á. umræður. um. bandarísk.
utanríkismál. um. þessar. mundir:.
Nýíhaldssemi;. raunsæisstefnu. í. anda.
Henrys. Kissingers,. en. fylgismenn. hennar.
(realistarnir). virði. hernaðarmátt. og. vald.
ríkja. og. vilji. gera. sem. minnst. veður. út. af.
innri. stjórnarháttum. annarra. landa. eða.
hvort.stjórnvöld.þeirra.virði.mannréttindi;.
vinstrisinnaða. (liberal). alþjóðahyggju,. en.
fylgismenn. hennar. horfi. alfarið. fram. hjá.
valdapólitík.þjóðríkja.og.voni,.að.unnt.sé.að.
leysa.deilur.á.vettvangi.alþjóðastofnana.með.
vísan.til.alþjóðalaga;.loks.séu.það.þeir,.sem.
kallaðir.hafi.verið.bandarískir.„Jacksonian“.
þjóðernissinnar,. kenndir. við. Andrew.
Jackson,. fyrrverandi. Bandaríkjaforseta,. en.
þeir. hafi. þröngt. sjónarhorn. á. bandaríska.
þjóðarhagsmuni.með.öryggi. að. leiðarljósi,.
hafni. fjölþjóðahyggju. en. hneigist. til.
einangrunarhyggju .. Íraksstríðinu. hafi.