Þjóðmál - 01.06.2008, Side 97

Þjóðmál SUmAR 2008 95
að. ríkiseinokunarstarfsemi. þá. rambaði.
ríkisvaldið. á. ljómandi. tekjulind,. t .d .. á.
tímum. þar. sem. skattgreiðslur. duga. ekki.
til. að. fjármagna. ríkisreksturinn .. Með. því.
að. prenta. aðeins. meira. af. peningum. sem.
ríkið.eyðir.á.markaðinum.hefur.það.orðið.
sér.úti.um.örlítið.„ókeypis“.fé ..Hið.aukna.
peningamagn. leiðir. til. þess. að. verðlag.
hækkar.örlítið.en.ríkisvaldinu.er.sama.um.
það. því. það. er. nú. þegar. búið. að. tryggja.
sér.sín.kaup.á.hinu.gamla.og.lága.verðlagi ..
Þetta. og. margt. fleira. verður. lesandi. hins.
pólitískt.órétttrúandi.leiðarvísis.fróðari.um.
og.undrar.sig.jafnvel.á.því.af.hverju.ekkert.
af.þessu.var.kennt.í.sögutímum.í.skóla ..
Eftir. lestur. bókarinnar. veit. lesandinn.
hvers.vegna.verðið.er.alltaf.rétt.samkvæmt.
skilgreiningu,. af. hverju. þörfin. á. lögum.
sem. banna. mismunun. eru. algjörlega.
óþörf. á. hinum. frjálsa. markaði,. hvers.
vegna. íþróttastórstjörnur. eru. hverrar.
ofurlaunakrónu.virði,. af.hverju. ríkið. á. að.
koma. sér. út. úr. peningaframleiðslu. hið.
fyrsta,.hvernig.hinn.frjálsi.markaður.afnam.
þrælahald. á. undan. ríkisvaldinu,. og. hvaða.
hlutverki.spákaupmenn.þjóna.til.að.tryggja.
nægt. framboð. takmarkaðra. auðlinda. á.
tímum.sveiflukenndrar.eftirspurnar ..
Eitthvað. þarf. samt. að. setja. út. á. til. að.
skrifa.fullgilda.bókarýni ..Hvað.sjálfan.mig.
varðar. saknaði. ég. lengra. máls. um. flókin.
viðfangsefni,.sem.getur.haft.þær.afleiðingar.
að. lesandinn. sannfærist. ekki. að. fullu. og.
leggur.ekki.í.að.kynna.sér.ítarefnið ..Myndir,.
gröf.og.fleira.myndrænt.hefði.líka.mátt.skipa.
veigameiri.sess ..Bókin.er.á.köflum.ögrandi.
sem. getur. leitt. til. misskilnings. lesandans.
en. varla. verður. komist. hjá. því. þegar. um.
eldfim. efni. er. að. ræða .. Aðfinnslur. mínar.
um.þetta.frábæra.kynningarrit.um.frjálsan.
markað. og. kapítalisma. eru. fáar .. Bókin. er.
einfaldlega. góð. og. þjónar. hlutverki. sínu.
sem. kynningarrit. um. kapítalisma. ákaflega.
vel .
„Þetta.fjandans.
Rússland“
Antony.Beevor:.Stalíngrad,.Elín.Guðmunds-
dóttir.þýddi,.Bókaútgáfan.Hólar,.Reykjavík.
2007,.396.bls .
Eftir.Gústaf.Níelsson
Haustið.1942.höfðu.herir.Hitlers. tögl.og. hagldir. allt. frá. Noregi. í. norðri.
til. sanda. Norður-Afríku. í. suðri. og. frá.
Atlantshafsströnd.Vestur-Evrópu.til.borgar.
Stalíns.á.vesturbakka.Volgu.í.austri ..Aðeins.
Bretland.var.undanskilið ..Engir.stríðsmenn.
í.gjörvallri.mannkynssögunni.höfðu.notið.
viðlíka.velgengni.á.jafnskömmum.tíma .
Orrustan.um.Stalíngrad..er.viðfangsefni.
bókar. Beevors,. einnar. af. mörgum,. sem.
ritaðar. hafa. verið. um. þau. mannskæðustu.
átök.seinni.heimsstyrjaldarinnar ..Í.formála.
getur.höfundur.þess.að.markmið.bókarinnar.
sé. „að. segja. frá. þeim. þolraunum. sem.
lagðar. voru. á. hermenn. stríðandi. fylkinga.
og.beita. við.það.hefðbundnum.aðferðum.
sagnfræðinnar“ .. Þessu. markmiði. hefur.
höfundur. náð. með. ágætum. og. hefur. við.
að.styðjast.ýmsar.heimildir.sem.ekki.voru.
tiltækar.fyrir.fall.Sovétríkjanna.en.hafa.nú.
verið. dregnar. fram. í. dagsljósið. og. hann.
gerir.grein.fyrir ..Meðal.annars.er.stuðst.við.
einkabréf. fjölmargra. hermanna,. sem. þeir.
skrifuðu.til.sinna.nánustu.og.lýsa.þjáningum.
og. þrautum,. en. líka. hetjudáðum. og.
fórnarlund ..Fátt.hefur.varðveist.af.bréfum.
annarra. en. þýskra. og. sovéskra. hermanna,.
en.fjórðungur. liðsmanna.6 .. hersins. þýska.
voru. ýmist. Ítalir,. Ungverjar,. Rúmenar. og.
svokallaðir.Hiwis,. sem.voru. sovétborgarar.
er. gengu. sjálfviljugir. til. liðs. við. þýska.
herinn .. Meira. en. fimmtíu. þúsund. slíkra.
klæddust. einkennisbúningi. þýska. hersins.
við.Stalíngrad ..