Þjóðmál - 01.09.2007, Blaðsíða 55
Þjóðmál HAUST 2007 53
Benn.Steil,.forstöðumaður.hjá.Council.On. Foreign. Relations,. fjallaði. á. ráð-
stefnunni. um. inntak. nýlegrar. greinar.
sinnar. í. tímaritinu. Foreign Affairs,.
„Endalok. þjóðargaldmiðla“1 .. Í. greininni.
lýsir. Steil. þeim. áhrifum. sem. alþjóða-
væðing. fjármálakerfis. heims. hefur. haft.
á. peningamálastefnu. ríkja. og. orsakað.
óstöðuleika. á. gjaldmiðlamörkuðum. sem.
gæti.leitt.til.hugsanlegs.hættuástands ..
Steil.segir.að.ráðandi.hagfræðilegur.skiln-
ingur.á.gjaldmiðlum.og.peningamálastefnu.
ríkja,.eins.og.hann.birtist.í.tillögum.og.ráð-
leggingum. Alþjóðagjaldeyrissjóðsins,. sé.
brostinn .. Við. núverandi. framkvæmd. á.
gjaldmiðla-.og.peningamálastefnu.ríkja.sé.
ekki.gert.ráð.fyrir.áhrifum.alþjóðavæðingar.
fjármálakerfis.heimsins .
Að. sögn. Steil. á. þetta. sér. nokkra. for-
sögu .. Þegar. gullfótur. gjaldmiðla. var. við.
lýði.gátu.ríki.gefið.út.sinn.eigin.gjaldmið-
il. sem. var. bundinn. gullfætinum .. Gjald-
miðlar. einstakra. þjóða. byggðust. þannig.
á. einum. algildum. verðmætastaðli,. gulli,.
sem. þjóðir. miðuðu. seðlaútgáfa. sína. við ..
Gullfóturinn. dró. úr. sveiflum. á. alþjóða.
gjaldeyrismörkuðum. því. ef. verð. einnar.
myntar.féll.umfram.verðgildi.gjaldmiðils-
ins.í.undirliggjandi.gulli.hækkaði.gjaldmið-
illinn.strax.aftur.í.verði ..Skiptigengi.mynta.
mismunandi.þjóða.voru. föst.því. að.hlut-
fallsleg.verðmæti.gjaldmiðla.vísuðu.í.sam-
eiginlegan. verðmætastaðal .. Þar. sem. ríki.
áttu. gullbirgðir. gátu. þau. gefið. út. ávís-
anir. á. gullið. —. og. náttúruleg. afmörkun.
gjaldmiðlasvæðisins.við.þjóðríkið.varð.til ..
Eftir.að.gullfótur.gjaldmiðla.var.afnum-
inn.er. ekki.hægt,. við.verðlagningu.gjald-
miðla,. að. vísa. í. sameiginlegan.verðmæta-
staðal. til. að. meta. hlutfallsleg. verðmæti.
eins. gjaldmiðils. gagnvart. öðrum .. Því.
færist. verðlagning. þjóðargjaldmiðla. frá.
1.http://www .foreignaffairs .org/20070501faessay86308/
benn-steil/the-end-of-national-currency .html
gullfætinum. yfir. á. þjóðríkið. sem. fram-
leiðslusvæði. og. framtíðar. inn-. og. útflæði.
gjaldeyris.þess ...Steil.bendir.á.að.kanadíski.
hagfræðingurinn.Robert.Mundell.hafi.lagt.
grunninn.að.ríkjandi.fræðilegum.skilningi.
á.fyrirkomulagi.gjaldeyrismála.í.grein.sinni,.
„A.Theory.of.Optimum.Currency.Areas“ ..
Þar. spyrji. Mundell. spurningarinnar:.
„Hvernig. má. skilgreina. viðeigandi. um-
ráðasvæði. gjaldmiðils?“. En. Mundell. hafi.
haldið. því. fram. að. mismunandi. svæði
heimsins. ættu. að. taka. upp. fjölþjóðlegan.
gjaldmiðill.sem.ætti.að.ganga.kaupum.og.
sölum.á.markaði ..
Að. sögn. Steil. felst. vandinn. núna. í. því.
að. samkvæmt. ríkjandi. skilningi. hag-
fræðinga. er. röksemd. Mundells. um. að.
gjaldmiðlar. eigi. að. ganga. kaupum. og.
sölum. á. markaði. notuð. til. réttlætingar. á.
tilvist.þjóðargjaldmiðla,.en.þeirri.forsendu.
Mundells. sleppt. að. gjaldmiðillinn. skuli.
vera.bundinn.hagkvæmu.gjaldmiðlasvæði ..
Staðan. er. því. sú. að.fjölmörg. ríki. halda.
úti.gjaldmiðli.sem.afmarkast.við.land.þar.
sem.hagfræðingar.seðlabanka.þeirra.halda.
til. streitu.peningamálastefnu.með.gengis-
fyrirkomulagi. sem. byggist. á. forsendum.
Mundells. sem. á. aðeins. við.um.hagkvæmt
gjaldmiðlasvæði.en.ekki.þjóðríki .
.
Afleiðingin.er.sú.að.fjölmörg.ríki,.t .a .m ..ríki. Suður-. og. Mið-Ameríku,. halda.
úti. ónýtum. gjaldmiðlum. sem. einkennast.
af. gengissveiflum,. hávaxtastefnu. og. óða-
verðbólgu .. Íbúar. þessara. ríkja. treysta.
ekki. þjóðargjaldmiðlunum. og. flýja. því.
með. verðmæti. sín. í. stærri. og. stöðugri.
gjaldmiðla ..Með.flótta.verðmæta.frá.þjóð-
argjaldmiðli.yfir. í.dollara.hafa.þessi. ríki. í.
raun. „dollaravæðst“. sjálfkrafa. þrátt. fyrir.
hömlur. og. mótvægisaðgerðir. ríkisvalds.
viðkomandi.landa .
Steil.segir.að.hættan.á.gjaldmiðlakreppu.