Þjóðmál - 01.09.2007, Blaðsíða 71
Þjóðmál HAUST 2007 69
Teikning: Árni Elfar
að. sækja .. Í. nútímaþjóðfélagi. lendir. hin.
tölvuvædda.stofnun.í.útistöðum.við.hvern.
þann. einstakling. sem. gerir. þá. kröfu. að.
hann. sé. sérstök.persóna.og.nafn,. en. ekki.
tala. og. starfsheiti .. Og. það. fer. ekki. milli.
mála. hvor. aðilinn. verður. að. víkja. þegar.
slíkir. árekstrar. verða .. Hið. tölvuvædda.
stofnanaþjóðfélag. okkar. getur. því. líka.
valdið. afmenningu .. Sú. hætta. er. hér. líka.
fyrir. hendi. að. maðurinn. týni. sjálfum. sér.
og.hinu.sanna.eðli.sínu ..Og.auðvitað.getur.
maðurinn.ekki.týnt.sjálfum.sér.án.þess.að.
verk.hans.síðar.hrynji ..Vegna.þessarar.hættu.
á.afmenningu.í.tölvuvæddu.stofnanaveldi.
er. nútímamanninum. nauðsyn. að. átta. sig.
vel.á.krossgötunum.sem.hann.nú.stendur.
á .. Val. hans. skiptir. sköpum .. Það. hefur.
aldrei.verið.brýnna.fyrir.manninn.en.nú.að.
halda. fast. við. sjónarmið. mannúðarstefnu.
og. hinn. kristna. lífsskilning,. að. gildi.
menningarinnar.sé.vöxtur.mannsins.sjálfs .
Þessi.spurning.um.áhrif.menningarinnar.
á. manninn. er. þýðingarmesta. spurning.
aldarinnar,.vegna.þess.að.hún.er.spurning.
um.það.hvort.maðurinn.varðveiti.mennsku.
sína,. og. þróist. til. víðtækari. vitundar. og.
meiri.siðferðislegs.þroska .
Og.hún.er.líka.spurning.um.hvort.mað-
urinn.týni.mennsku.sinni.og.sitji. fastur. í.
neti.sinnar.eigin.tækni ..Og.þetta.er.einnig.
spurning. um. hvort. maðurinn. breytist. í.
hjarðmenni. í. sjálfvirkum. stofnanaheimi,.
eða.hvort.hinn.einstaki.maður.haldi.frelsi.
sínu.til.að.starfa.og.skapa.og.haldi.áfram.að.
bera.umhyggju.fyrir.öðru.fólki ..Menningin.
hefur. jákvæð. áhrif. á. manninn,. ef. þroski.
hins.einstaka.manns.reynist.varanlegur .
Menningin. reynist. jákvæð. ef.maðurinn.
heldur.áfram.á.langri.leið,.eftir.langvarandi.
endurtekningar,. að. vaxa. út. fyrir. og. upp.
fyrir.sjálfan.sig ..Þannig.færir.hann,.að.vísu.
á.löngum.tíma,.út.takmörk.reynslu.sinnar ..
Hún. er. neikvæð. ef. maðurinn. breytist. í.
hjarðmenni ..Þá.heldur.hann. inn. í.öryggi.
stofnanaveldisins ..Hann.lætur.einvörðungu.
mata.sig.á.fjölmiðlum ..Hættir.að.rækta.sitt.
sanna.eðli.með.því.að.leggja.stund.á.vísindi,.
heimspeki.og.listir ..Hættir.að.iðka.trú.sína.
og. kemst. ekki. lengur. í. snertingu. við. hið.
hæsta.og.dýpsta.í.mannlegri.tilveru .
Spurningin. um. áhrif. menningar. á.manninn.er.um.þetta ..Og.heilbrigður.
maður. þarf. ekki. að. sitja. með. hendur. í.
skauti. og. bíða. eftir. svarinu .. Hann. hefur.
á. þessari. stundu. frelsi. til. að. velja .. Hann.
ræður. því. hvora. leiðina. hann. fer .. Hann.
getur. valið. öryggið. í. múgmennsku. hins.
tölvuvædda. stofnanaþjóðfélags .. En. hann.
getur.líka.valið.þann.kost.að.halda.áfram.að.
vera.hugsandi.mannvera.og.rækta.með.sér.
andleg.verðmæti;.trú.og.vísindi,.heimspeki.
og.listir ..Menningin,.heimur.mannsins,.er.
orðinn.veruleiki.sem.maðurinn.lifir.í,.ekki.