Þjóðmál - 01.09.2007, Blaðsíða 96
94 Þjóðmál HAUST 2007
siðbótinni. á. hönd,. ólíkt. því. sem. gerðist.
víða.annarsstaðar.í.Evrópu ..Það.olli.því.að.
hin. forna. kirkjustjórn,. hinir. valdamiklu.
biskupar. tóku. upp. kenningar. Lúthers. og.
fylgismanna.hans.á.sama.tíma.og.þeir.héldu.
í.stjórnarfyrirkomulag.það.er.tryggði.þeim.
völd. og. virðingu .. Þar. sem. ríkisvaldið. tók.
að. sér. stjórn. kirkjunnar,. eins. og. gerðist.
víða. í. Þýskalandi,. höfðu. biskuparnir. ekki.
treyst. sér. til. þess. að. ganga. siðbótinni. á.
hönd. og. því. leituðu. forsvarsmenn. hennar.
til. fursta.og. landstjóra.sem.þá.urðu.höfuð.
kirkjustjórnarinnar .
Þjóðkirkjan.átti.að.lúta.valdi.kirkjuþings.
að. mati. Schleiermacher. en. hann. var.
meðvitaður. um. það. að. kirkjan. starfar.
ekki.í.tómarúmi.og.líkt.og.aðrar.stofnanir.
samfélagsins. á. hún. ákveðið. samfélag. við.
þær.og.getur.ekki.starfað.að.öllu.leyti.óháð.
þeim ..Sigurjón.Árni.gerir.í.umfjöllun.sinni.
um.þessa.hugmynd.nokkra.grein. fyrir.því.
flókna. neti. samfélagsins. sem. kirkjan. á.
hlutdeild. í,. m .a .. út. frá. tengslum. hennar.
við.ríkisvaldið,.menntastofnanir,.efnahags-.
og. menningarlífið .. Schleiermacher. taldi.
mikilvægt. að. þessir. þættir. samfélagsins.
störfuðu. saman. að. því. markmiði. að. bæta.
mannfélagið.og.lagði.t .d ..mikla.áherslu.á.að.
það.frelsi.sem.kirkjan.berðist.fyrir.væri.ekki.
í.andstöðu.við.ríkisvaldið.eða.hlutverk.þess ..
Miðað. við. þessar. framsæknu. hugmyndir.
hans. og. það. hversu. mikinn. samhljóm.
þær. eiga. við. þá. strauma. menningar. og.
vísinda. sem. nú. ráða. för. er. merkilegt. að.
minnast.þess.að.fæstar.þær.hugmyndir.sem.
Schleiermacher.barðist.fyrir,.m .a ..í.tengslum.
við. hlutverk. og. tilgang. kirkjuþinga. náðu.
fram.að.ganga.fyrr.en.eftir.hans.dag ..Sýnir.
það. svart. á. hvítu. hversu. víðsýn. og. fersk.
guðfræði.hans.var .
Í.fimmta.og.síðasta.meginkafla.bókar.sinn-
ar.fjallar.dr ..Sigurjón.um.stöðu.kirkjunnar.í.
samfélagi.nútímans ..Hann.stendur.styrkum.
fótum.í.hinni.þýsku.guðfræðihefð,.en.hann.
lauk. fyrra.doktorsprófi.sínu. frá.Þýskalandi ..
Umfjöllun. sína. um. kirkjuna. í. nútímanum.
markar. hann. af. rannsóknum. þýska.
guðfræðingsins. Eiler. Herms. og. að. nokkru.
leiti.Reiner.Preuls.samstarfsmanns.hans ..Þeir.
eru.á.þeirri.skoðun.að.kirkjan.í.nútímanum.
lúti. sömu. lögmálum. og. aðrar. stofnanir.
samfélagsins .. Hún. verður. að. hafa. ákveðið.
stjórnskipulag.sem.haldi.virkni.sinni.í.hinu.
óendanlega.flókna.umhverfi.samtímans ..Þá.
fjalla.þeir.einnig.um.hið.flókna.samspil.ístöðu.
og. umburðarlyndis. gagnvart. skoðunum .. Á.
sama. tíma. og. ólíkar. lífsskoðanir. séu. virtar.
innan.kirkjunnar.megi.hún.ekki.sýna.af.sér.
skeytingarleysi. eða. algjört. hlutleysi. enda. sé.
það.í.raun.og.veru.aðför.að.velferð.náungans ..
Meginhlutverk.kirkjunnar.sé.fræðslustarf.og.
þjónusta.við.sköpun.drottins,.samfélagið.og.
afstaða.þjóna.hennar. eigi. að.miðast. við. að.
uppfylla.þetta.hlutverk.sitt .
Kirkjan. hefur. mikilvægu. hlutverki. að.
gegna. í. samfélagi. nútímans .. Nú. þegar.
áherslan.hefur. færst. frá.kirkjunni.og.mið-
lægu. hlutverki. hennar. og. efnahagslífið.
hefur. orðið. þungamiðja. samfélagsins,.
umræðunnar. sem. það. mótar. og. hið. upp-
hafna. markmið. þarf. kirkjan. að. láta. í. sér.
heyra ..Það. verður.hún. að. gera. vegna.þess.
að. „einhliða. áhersla. á. efnahagslífið. nær.
ekki. yfir. fjölbreytileika. mannlegs. lífs ..
Efnahagslegar.lausnir.veita.hvorki.lokasvör.
né.tryggja.grundvallargildismat,.hvað.þá.að.
þær.veiti.mönnum.heildarsýn.eða.skilning“.
(bls ..147) ..Þar.kemur.kirkjan.til.skjalanna,.
hún. gefur. manninum. tækifæri. til. þess. að.
finna. sjálfan. sig,. átta. sig. á. stöðu. sinni. í.
veröldinni.og.því.hlutverki.sem.honum.er.
ætlað.að.inna.af.hendi.á.lífsgöngu.sinni .
Bókin.Ríki og kirkja er.merkilegt.framlag.
til. umræðunnar. um. þjóðkirkjuna,. jafnt.
hérlendis. sem. og. erlendis .. Höfundur. fer.
ekki.ofan.í.núverandi.fyrirkomulag.íslensku.
Þjóðkirkjunnar.hvað.ytri.þætti.hennar.varðar.
enda. var. það. ekki. hlutverk. úttektarinnar ..