Þjóðmál - 01.12.2007, Blaðsíða 51
Þjóðmál VETUR 2007 49
og. hækkunar. vaxta. og. gengis. til. eflingar.
sparnaði.og.aðhalds.að.verðbólgu ..Fræðilega.
ætti. að. reynast. auðið. að. reka. slíka. stefnu.
með.ótvíræðan.heildarhag. fyrir. stafni,. en.
að. gefnum. mannlegum. ófullkomleika. og.
félagslegri.einsýni,.hlýtur.af.og.til.eitthvað.
að.fara.úrskeiðis.á.annan.hvorn.veginn,.og.
þá. fremur. í. áttina. til. óskhyggju. fjöldans.
og. þar. með. ytri. halla,. verðbólgu. og. fyrr.
eða. síðar. gengisfellingar .. Í. framkvæmd.
hefur. skilið. verulega. milli. þjóðríkja,.
að. sumar. hafa. byggt. á. hefðum. aga. og.
afneitunar.og.mótvægum.styrk.sjálfstæðra.
stofnana,. meðan. aðrar. voru. á. lokaspretti.
þess.að.hreppa.hnoss.fulls.sjálfstæðis.með.
uppfyllingu.lengi.bældra.drauma .
Myntbandalög
Að. upploknum. augum. fyrir. þessum.vanda. hlutu. menn. að. skyggnast. til.
ýmissa.átta.eftir.úrlausnum.út. frá.þroska-
stigi. þjóða. og. færi. á. samtökum. þeirra ..
Hlutu. lausnirnar. einkum. að. felast. í. því.
að. styrkja. öfl. hagrænna. hygginda. með.
aðskilnaði. ákvarðana. frá. skammsýnum.
og. vanhugsuðum. geðþótta. stjórnvalda,.
sem. þar. með. leiði. til. frjálsræðis. í.
fjármagns-. og. gjaldeyrisviðskiptum .. Við.
meginlandsþjóðum.Evrópu.blasti.ráð.sam-
takamyndunar. með. samþjóðlegu. valdi.
yfir. meginþáttum. peningastjórnunar,.
sem. kristallaðist. í. fastgengiskerfinu. og.
síðar. myntbandalaginu. á. vegum. Evrópu-
sambandsins .. Með. þeim. ráðum. er.
reynt. að. hemja. hagsmunasamtök. jafnt.
sem. þjóðríkin. í. heild. innan. umgerðar.
skynvædds. viðskiptakerfis. fjármagns. jafnt.
sem. framleiðslu. og. þjónustu,. þótt. varla.
sé. með. fullum. árangri .. Raunhæfi. slíkra.
svæðissamtaka. helgast. af. hreyfanleika.
fyrirtækja,. mannafla. og. fjámagns. milli.
þjóðlanda. jafnt. sem. innan .. Af. því. leiðir,.
að.ósannað.verður.enn.að.telja,.að.íslenskt.
efnahagslíf. búi. við. nægan. hreyfanleika. út.
á. við. sem. inn. á. við. til. þess. að. falla. inn. í.
áhrifaríkan. samruna,.og. jafnvel. að.vert. sé.
að.ná.honum.fram.á.kostnað.annarra.færa.
um.víðan.heim ..
Þessi. er. að. mínu. mati. helsti. eða. eini.
vitræni.valkostur.Íslands.til.þess.að.grund-
valla.staðfestu.gjaldmiðils.síns.og.traust.á.
honum. á. skuldbindingum. og. tengingum.
út.á.við ..Skýring.þess.er.sú,.að.peninga-.og.
fjármagnskerfi.nútíma.markaðshagkerfis.er.
svo.samofin.öllum.öðrum.raunstærðum.og.
fjárstærðum.þess.í.síkvikum.gagnverkunum,.
að.hver.angi.þess.verður.að.lúta.sveigjan-
legri.aðlögun.að.heildinni.í.hátt.við.virðis-
mat.hinna.fjölmörgu.markaðsaðila,.til.hins.
smæsta.neytanda,.sparanda.og.starfsmanns ..
Að. öðrum. kosti. koma. upp. þvingandi.
hindranir.í.kerfinu,.sem.brengla.viðbrögð.
þess. til. lakari. aðlögunar. og. velferðar. en.
orðið.gæti ..Út.frá.þessu.varð.það.almennt.
gild. niðurstaða. þjóðhagfræðinga,. hvort.
sem.studdust.við.peningamagnskenningar.
eða.aðhylltust.almenna.jafnvægisgreiningu.
og. verðbólgumarkmið,. að. ekki. myndi.
auðið.að.setja.sjálfstæð.markmið.um.hvert.
um.sig.peningamagn,.verðbólgu.og.gengi,.
heldur. yrði. að. setja. mið. á. eina. þeirra. og.
allar. aðrar. stærðir. þyrftu. að. laga. sig. að.
henni. eftir. leiðum. markaðarins,. eða. öllu.
heldur. að. þeim. stýrivöxtum,. sem. koma.
henni.fram ..
Þessi. rök. beina. viðleitninni. að. evru. og.
Evrópusambandi ..Sú.leið.liggur.hins.vegar.
í.öngstræti.og.sjálfheldu,.ekki.aðallega.fyrir.
okkar.tilverknað.heldur.fyrir.ósveigjanleika.
kröfu. þess. um. afsal. meginauðlindar.
okkar. til. sjávarins. fyrir. aðgang. að. nánast.
sjálfsögðum.rétti.til.frjálsra.viðskipta ..Krafa.
þessi.var.í.upphafi.mótuð.út.frá.skilyrðum.
meginlandsins. með. samliggjandi. land-
grunni. og. samfloti. lífauðlinda,. gagnstætt.
því.sem.á.við.um.sérstæðar.lífslindir.Íslands-
grunns ..Þjóðarforustan.hafði.víst.varla.skyn.