Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2014, Blaðsíða 54
Tímarit hjúkrunarfræðinga – 3. tbl. 90. árg. 201450
7 og 11 (sjá töflu 3). Rannsakendasamþættingin (e. researcher
triangulation) í þessari rannsókn reyndist mjög gagnleg, einkum
í skrefi 8, 10 og 12, þar sem sérþekking þriggja sérfræðinga í
efni og aðferð kom saman. Rannsakendasamþætting er ein af
þeim aðferðum sem ætlað er að auka réttmæti og áreiðanleika
í eigindlegum rannsóknum. Rannsóknardagbók var notuð á
öllum stigum rannsóknaferlisins.
Takmarkanir rannsóknarinnar
Við val á þátttakendum í rannsóknina hefði valskekkja getað átt
sér stað vegna þess að ógjörlegt er að ganga úr skugga um að
úrtakið sé fullkomlega dæmigert fyrir þýðið. Önnur takmörkun
gæti verið hvernig túlkun okkar á niðurstöðum mótast af
bakgrunni okkar sjálfra, svo sem kyni okkar (við erum allar
konur), menningu okkar, sögu og félagslegum uppruna. Enn
fremur hafa fyrirframgefnar hugmyndir okkar hugsanlega haft
áhrif á niðurstöðurnar. Viðtölin fóru fram á einu landssvæði,
höfuðborgarsvæðinu, en það gæti verið takmörkun. Varast ber
að alhæfa um niðurstöðurnar og yfirfæra þær á allar konur sem
hafa orðið fyrir áfalli vegna endurtekins ofbeldis.
NIÐURSTÖÐUR
Konurnar urðu fyrir endurteknu ofbeldi í bernsku og á unglingsaldri
og það leiddi til endurtekinna sálrænna áfalla. Ofbeldið, sem
þær urðu fyrir, var ýmist líkamlegt, tilfinningalegt eða andlegt,
vanræksla eða kynferðislegt ofbeldi. Þær urðu einnig margoft
fyrir ofbeldi á fullorðinsaldri svo að sálræn sár þeirra náðu aldrei
að gróa. Það leiddi síðan til tilvistarlegrar þjáningar sem oftast var
ótjáð. Tengslanet, umhyggja og stuðningur í uppvexti kvennanna
var af skornum skammti. Þær lýstu flestar umhyggjuleysi og
tilfinningu um að þær væru óvelkomnar eða þeim væri hafnað af
fjölskyldunni í barnæsku og á fullorðinsárum. Þar sem þær fengu
ekki umhyggju og stuðning í umhverfi sínu vantaði þær sálrænan
höggdeyfi gegn niðurbrjótandi áhrifum ofbeldisins. Þetta leiddi til
þess að þær brotnuðu niður og vissu ekki hvað það var að líða
vel. Afleiðing þessa alls var að þær glímdu allar við geðröskun,
einkum þunglyndi og kvíða.
Ofbeldið, sem konurnar urðu fyrir, einkenndist af grimmd,
vanrækslu og ástleysi. Flestar konurnar lentu aftur og aftur í
kynferðislegu ofbeldi frá barnsaldri til fullorðinsára; þær urðu
fyrir nauðgun á unglings og fullorðinsaldri og lentu síðar
margar í ofbeldi í nánu sambandi. Konurnar mundu fyrst
eftir ofbeldi þegar þær voru milli 3 og 9 ára. Þær söknuðu
þess sáran að hafa ekki getað notið eigin æsku. Þær tjáðu
rannsakenda að þær hefðu ekki verið elskaðar, flestar höfðu
orðið fyrir grimmd móður eða andlegu eða líkamlegu ofbeldi
af hendi móður eða föður. Tilvistarlegur sársauki í frásögn
kvennanna var greinilegur þar sem þær brotnuðu niður andlega
Tafla 3. Tólf þrep rannsóknarferlisins í Vancouverskólanum í fyrirbærafræði og hvernig þeim var fylgt í þessari rannsókn.
Þrep í rannsóknarferlinu Það sem gert var í þessari rannsókn
Þrep 1. Val á samræðufélögum. Þátttakendur voru átta konur með geðræna sjúkdóma á aldrinum 3555 ára.
Þrep 2. Undirbúningur hugans (áður en samræður hefjast). Reynt var að láta ekki fyrri reynslu, þekkingu og hugmyndir hafa áhrif.
Þrep 3. Þátttaka í samræðum (gagnasöfnun). Tekin voru tvö viðtöl við þátttakendur, fyrir utan að aðeins eitt viðtal var tekið við
einn þátttakanda.
Þrep 4. Skerpt vitund varðandi hugmyndir og hugtök. Unnið var samhliða að gagnasöfnun og greiningu gagna auk þess sem
hugmyndum var komið í orð.
Þrep 5. Þemagreining (kóðun). Við endurlestur viðtalanna var stöðugt haft í huga hver væri kjarninn í því sem
þátttakandinn væri að segja. Viðtölin voru svo greind í yfir og undirþemu.
Þrep 6. Að smíða greiningarlíkan fyrir hvern þátttakanda. Búið var til greiningarlíkan fyrir hvern þátttakanda þar sem mikilvægustu
atriðunum var raðað upp í heildarmynd.
Þrep 7. Staðfesting á hverju greiningarlíkani með viðkomandi
þátttakanda.
Greiningarlíkan var kynnt og borið undir þátttakendur og spurt hvort þeir væru
samþykkir því sem þar kom fram.
Þrep 8. Heildargreiningarlíkan er smíðað úr öllum einstaklings
greiningarlíkönunum.
Greiningarlíkön þátttakenda borin saman og gert eitt greiningarlíkan með þeim
atriðum sem voru sameiginleg.
Þrep 9. Heildargreiningarlíkanið borið saman við
rannsóknargögnin (rituðu viðtölin).
Viðtölin lesin yfir aftur til að tryggja að niðurstöður væru í samræmi við
greiningarlíkanið.
Þrep 10. Meginþema sett fram sem lýsir fyrirbærinu
(niðurstöðunum) í hnotskurn.
„Ég veit ekki hvað það er að líða vel.“ Reynsla kvenna með geðröskun af
áhrifum endurtekins ofbeldis á líðan, líkamsheilsu og geðheilbrigði.
Þrep 11. Staðfesting á heildargreiningarlíkani og meginþema
með einhverjum þátttakendum.
Greiningarlíkanið borið undir tvo þátttakendur og voru þeir samþykkir því sem
þar kom fram.
Þrep 12. Niðurstöður rannsóknarinnar skrifaðar upp þannig
að reynsla allra komi fram.
Niðurstöður skrifaðar upp. Vitnað í viðtölin til að sýna fram á að rétt væri farið
með og til að reynsla þátttakenda fengi að koma fram og þannig reynt að auka
trúverðugleika niðurstaðna.