Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.09.2015, Page 40

Úttekt
40 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20.9. 2015
Hagkerfið vex hratt og, aðþví er sumum finnst, þaðhratt að það ber að hafa
áhyggjur.
Einkaneysla hefur ekki vaxið
jafnhratt í 9 ár og um leið hend-
um við meiru af gamla dótinu
okkar. Í sex póstnúmerum í
Reykjavík hefur 100 fermetra íbúð
hækkað um allt að fjórar milljónir
frá 2. ársfjórðungi 2014 og fram á
mitt þetta ár samkvæmt útreikn-
ingum Þjóðskrár Íslands.
Þá virðumst við frekar vera að
nýta okkur það að geta borgað
hlutina um næstu eða þarnæstu
mánaðamót en fyrstu átta mánuði
ársins straujaði hver landsmaður
tæpum 50.000 krónum meira á
kreditkortið en hann gerði á sama
tímabili í fyrra. Bæði er aukning
innanlands og utanlands.
Og margar hagtölur ber að
sama brunni; að þensla sé að
aukast þar sem við kaupum meira
af byggingarvörum, raftækjum,
skrifstofuhúsgögnum, meira af
lúxusvörum svo sem dýrari bílum
og utanlandsferðum og þá eru
reiðhjól margra hverra orðin það
dýr að það er glapræði að geyma
þau læst úti í garði.
Sunnudagsblað Morgunblaðsins
gluggaði í nokkur neysluhorn
samfélagsins til að velta við stein-
um sem gætu varpað frekara ljósi
á það hvort árið 2015 nálgist að
verða eins og hin víðfrægu
neysluár fyrir fall bankanna árið
2008.
Má
bjóða þér
góðæri?
EINKANEYSLA VEX HRATT OG Á ÝMSUM
HAGTÖLUM MÁ GREINA ÞENSLUMERKI.
Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is
„Fyrir utan að við finnum fyrir aukningu í
sölu á utanlandsferðum þá höfum við orðið
vör við það að fólk velur dýrari gistingu
heldur en var fyrstu árin eftir hrun og þar
spilar auðvitað inn í að gengi krónunnar er
hagstæðara,“ segir Tómas J. Gestsson,
framkvæmdastjóri Heimsferða.
Íslendingar stefna í það að ferðast jafn-
mikið og þeir gerðu sumarið 2007 en í sum-
ar flugu um 132.000 íslenskir farþegar til
útlanda frá Keflavíkurflugvelli og er það
rúmlega 12% fjölgun frá því á síðasta ári.
Svo margir hafa þeir ekki verið frá því
sumarið 2008 þegar nærri nákvæmlega
jafnmargir fóru til útlanda samkvæmt taln-
ingu Ferðamálastofu. Til að slá metið frá
2007 þurfum við að bæta 18.000 Íslend-
ingum í flugvélarnar á næsta ári en það ár
höfðu aldrei jafnmargir flogið út á einu ári
frá því að Ferðamálastofa hóf farþegataln-
ingu í flugstöð Leifs Eiríkssonar.
„Það ríkir meiri bjartsýni og fólk er
greinilega með meira á milli hand-
anna en var. Þannig hefur ásókn í
golfferðir aukist og fólk er farið að
fara aftur í þessar exótísku ferðir á
fjarlægari staði sem eru dýrari. Þá
má nefna að fólk fer oftar
út en var. Fyrstu árin eft-
ir hrun sá maður að fólk
fór kannski ekki nema
einu sinni á ári í mesta lagi til útlanda
en viðskiptavinir fara nú tvisvar yfir árið
eða jafnvel oftar, þá til dæmis bæði í borg-
arferð, sólarlandaferð og svo kannski sér-
ferð um ákveðin svæði.“
Tómas segir að eftir hrun hafi svokall-
aðar fjölskylduferðir þar sem öll fjölskyldan
fór saman út nánast horfið. Enda oft dýrt að
fara með alla fjölskylduna. Helst var það
eldra fólkið sem hélt sínu ferðamynstri
óbreyttu. Núna hafa fjölskylduferðirnar
verið að taka kipp og þá má nefna að fjöl-
skyldur gera núna betur við sig í gistingu.
„Þetta snýst ekki endilega alltaf um dýr-
ari og nýja áfangastaði heldur eru þeir
sömu gjarnan valdir nema að nú eru fimm
stjörnu hótel oftar valin og fólk virðist
vilja eyða meiru í slíkt.“
Guðrún Sigurgeirsdóttir, framleiðslu-
stjóri hjá ferðaskrifstofunni Vita, tekur í
sama streng og Tómas. „Það hefur verið
sprenging í skemmtisiglingum hjá okkur
þannig að nú erum við að fara í einar átta
ferðir, komin með hátt í 300 farþega bara á
þessu ári og þessum farþegum hefur fjölgað
jafnt og þétt ár frá ári og aldrei verið fleiri
en í ár. Þá er fólk að fara í lengri siglingar,
þetta voru gjarnan vikuferðir sem fólk valdi
sér en nú eru þær frá 10-14 daga langar.“
Af hverju heldur Guðrún að þessar ferðir
höfði til fólks? „Þær sameina lúxus og þæg-
indi og fólk er svolítið laust við það stress
sem tilheyrir því að ferðast í rútum, standa í
biðröðum og þetta skutl á milli staða. En þá
má líka nefna að fólk er að kaupa betri hótel
á sólarströndunum, ekki alltaf ódýrasta
kostinn og svo eru það flugsætin. Við fljúg-
um með Icelandair og það er slegist um
Saga Class-sætin okkar, fólk
vill borga meira og hafa
það betra. En ég held að
þarna spili líka inn í að Ís-
lendingar eru orðnir það
reyndir ferðamenn að þeir
vita að það er ekki alltaf skyn-
samlegast að velja það ódýrasta.
Fólk vill að ferðalagið gangi vel og
að allt verði í lagi.“
AFP
Slegist um
Saga Class-
sætin
„Okkur upplifun er sú að fólk er að kaupa dýrari vörur
sem eru þá líka vandaðri,“ segir Guðni Jónsson, fram-
kvæmdastjóri húsgagnasviðs Pennans. Velta sérversl-
ana með skrifstofuhúsgögn tók kipp í ágúst, jókst um
tæp 50% prósent í sömu mánuðum milli ársins 2014 og
2015. Þá var í vikunni greint frá því að önnur stór
verslun með dýrari hönnunarvöru, Epal, hefði skilað
rúmum 56 milljónum króna í hagnað á síðasta ári borið
saman við tæpar 26 milljónir króna árið áður og jókst
því hagnaðurinn um 115% milli ára. Kjartan Páll Eyj-
ólfsson, framkvæmdastjóri Epal, segir að salan hafi
bæði aukist í dýrustu húsgögnunum sem og þeim
ódýrari og bæði séu það einstaklingar sem versli
meira og einnig hótel og veitingahús. Salan byrjaði aft-
ur að aukast eftir hrun í kringum 2012 og hefur bæst í
jafnt og þétt þótt það hafi kannski ekki náð alveg sama
flugi og árið 2007. Kjartan Páll segist telja og vona að
neyslumynstrið sé heilbrigðara en það var árið 2007 og
álítur að það sé einfaldlega komið að endurnýjun hjá
mörgum sem hafi haldið að sér höndum eftir
hrun.
Penninn selur líka þekkt dýrari hönn-
unarmerki fyrir heimilið og Guðni segist
sjá að fólk sem hafi kannski keypt einn
og einn borðstofustól á ári og bætt
þannig smám saman við safnið síð-
ustu árin sé frekar að leyfa sér
að kaupa alla 5-6 borðstofu-
stólana í einu. „Við höfum átt mjög
gott haust og undanfarið sérstaklega
verið góð sala í skrifstofu-
húsgögnum og dýrustu og vönd-
uðustu vörurnar til heimilisins er
farnar að hreyfast aftur.“
Kaupa alla
borðstofustólana
í einu