Skólavarðan - 01.03.2010, Blaðsíða 14

14 SKÓLAVARÐAN 2.TBL. 10. ÁRG. 2010
FRímíNúTuR
Nýleg rannsókn gefur til kynna að frí-
mínútur séu jafn mikilvægar barni eins
og námsárangur þess, til dæmis í lestri,
vísindum og stærðfræði. Einnig sýndi þessi
rannsókn að reglulegar frímínútur, hreysti
og að vera úti í náttúrunni getur haft áhrif
á hegðun, einbeitingu og jafnvel einkunnir.
Leiktími og að vera úti í náttúrunni er ekki
eingöngu mikilvægt fyrir lærdóm heldur líka
fyrir heilsu og þroska (parker-pope, 2009).
Leikur endurnærir okkur ekki vegna þess að
hann er frítími heldur vegna þess að hann kemur
okkur í samband við okkur sjálf og gleði lífsins
(Stuart, 2009).
Áður fyrr var það venjan hjá fl estum banda-
rískum börnum að fara út að leika sér. Núorðið,
samkvæmt rannsókn Háskólans í Michigan,
verja þau 50% minni tíma úti en þau gerðu fyrir
tuttugu árum. Einnig kom í ljós að þau verja 6,5
klukkustundum daglega í rafræna miðla, sem
þýðir að í staðinn fyrir að fara út að leika sér er
setið fyrir framan skjáinn. (Stuart, 2009).
Í mörgum skólum í Bandaríkjunum hafa frí-
mínútur og önnur líkamleg menntun verið skorin
eða felld niður. Þegar börnin byrja í skólum á
haustin vilja þau ákaft vera með vinum sínum
sem þau hafa ekki hitt allt sumarið, en tilfi nningin
er sú að leiktíminn sé liðinn. Þó að sumarið leysi
börn ekki að fullu undan ofurskipulögðu lífi með
tilheyrandi síma, tölvu, sjónvarpi og tölvuleikjum
þá býður það upp á frjálsan tíma sem leiðir til
líkamlegrar virkni, vals og leikja sem börnin skipu-
leggja sjálf. En það er samt ekki nóg. Þessi tími
ætti ekki einungis að vera á sumrin heldur allt árið
um kring (Stuart, 2009). Margir klukkutímar fyrir
framan tölvuna eða við að læra fyrir próf þreytir
fólk. Að nota tímann úti í náttúrunni virðist hins
vegar virkja ósjálfráða athygli og gefur heilanum
tíma til þess að hvíla sig (Parker-Pope, 2009).
Bara klukkustund af þróttmiklum leik daglega
á borð við að hlaupa, fara í eltingaleik eða skot-
bolta getur veitt mikla færni í námi. Vitað er að
líkamleg virkni minnkar einkenni ringulreiðar og
dregur úr offi tu barna. Virk börn skila betri náms-
árangri í lengri tíma (Stuart, 2009).
Vísbendingar eru um sterk tengsl milli skorts á
leik og lélegrar heilsu og félagslegrar vanhæfni.
Hér er um að ræða tengsl, sem getið hefur verið
um í rannsóknum, milli skamms tíma sem börn
verja til leikja með öðrum og eftirtaldra þátta:
tölfræðilegra upplýsinga um offi tu, þess að 4,5
milljónir barna eru greind með athyglisbrest á
ári hverju í heiminum, að þunglyndum börnum
fjölgar, sömuleiðis hegðunarvandamálum í bekk
sem fela í sér ofbeldi og loks vanhæfni til að eiga
í samskiptum við jafningja (Stuart, 2009).
Í rannsókn sem sagt er frá í tímaritinu Pedi-
atrics var rannsökuð lengd frímínútna annars
vegar og hegðun barna í bekkjum hins vegar.
Um 11.000 börn á aldrinum átta og níu ára tóku
þátt í rannsókninni. Þau börn sem fengu meira
en fi mmtán mínútna frímínútur á dag sýndu betri
hegðun í bekknum en þau sem fengu styttri eða
engar frímínútur.
Aðalrannsakandinn, dr. Romina Barros barna-
læknir í New York, sagði þessar niðurstöður mjög
mikilvægar vegna þess að í mörgum skólum
væri ekki litið á frímínútur sem grundvallaratriði
í menntun. Að mati Barros þarf stundum að
prenta og birta niðurstöður til að fá fólk sem
starfar á sviði menntunar til þess að gefa málum
gaum. Það þarf að koma þeim skilaboðum
áleiðis að börn þurfa þetta hlé meðal annars
af því að heilinn þarfnast þess. Mörg börn
fá engar frímínútur. Ein rannsókn sýndi að 30%
fengu litlar eða engar frímínútur daglega.
Kennarar refsa börnum oft með því að taka af
þeim frímínútur. Barros segir að það sé óskyn-
samlegt, frímínútur eigi að vera partur af nám-
skránni. Maður refsar ekki barni með því að
láta það missa af stærðfræðitíma, það ætti ekki
heldur að refsa börnum með því að taka af þeim
frímínútur (Parker-Pope, 2009).
Andrea Faber Taylor, sem rannsakar umhverfi
barna og hegðun þeirra í Illinois, segir rannsóknir
leiða í ljós að öll börn, ekki bara þau sem glíma
við athyglisvandamál, geti haft hag af því að
verja tíma úti í náttúrunni á skólatíma (Parker-
Pope, 2009).
Geðlæknirinn Stuart Brown frá Kaliforníu hefur
safnað saman meira en sex þúsund frásögnum
um leik frá fólki víðsvegar að. Hann hefur meðal
annars eftir kennurum að þeim fi nnist þeir vera
undir of miklum þrýstingi að láta nemendur ná
akademískum árangri til þess að geta boðið
upp á mikla skemmtun í bekkjunum. En fjörlegar
námsstundir leiða til mjög góðs námsárangurs
að sögn Brown (Parker-Pope, 2009).
Guðrún Kjartansdóttir
Höfundur er uppeldis- og menntunarfræðinemi.
Heimildir
Parker-Pope, Tara. (2009). Recess To The Rescue; Studies
show that kids encouraged to play, especially outside, are
excelling in class [rafræn útgáfa]. National Post.
Brown Stuart. (2009). Let the children play. International
Herald Tribune.
Mikilvægi frímínútna
Guðrún Kjartansdóttir
Lj
ós
m
yn
d
frá
h
öf
un
di
.