Skólavarðan - 01.03.2010, Blaðsíða 24

24 SKÓLAVARÐAN 2.TBL. 10. ÁRG. 2010
Skipulag við lestrarþjálfun í skólanum
Börnin velja bækur á bókasafni eða í bekkjarbókasafni (slakari lesendur).
Þær eru annars vegar notaðar til heimalesturs og hins vegar lestrarþjálf-
unar í skólanum. Bókasafnsfræðingur, umsjónarkennari og sérkennari
leiðbeina barni við að taka bók sem er við hæfi í þyngd, stíl og efni. Reynt
er að beina tæknilega slökum lesendum frá bókum með of mörg tækni-
lega og merkingarlega erfi ð orð og fjarlægan efnisheim. Rannsóknir sýna
að ,,erfi ðir textar” á byrjendastigi drepa niður lestraráhuga fremur en efl a
hann (Haugstad, 2009).
Í 3. bekk er hljóðlestur daglega í 10-15 mín. Börnin lesa fyrir bekkjar-
kennara að jafnaði annan hvern dag og sum jafnframt fyrir sérkennara.
Í 4. bekk lesa nemendur í hljóði þrisvar í viku, 20 mínútur í senn, en slakir
lesarar oftar. Sérkennari sér um orðavinnu með börnum sem hafa ónóg tök
á lestri og/eða stafsetningu ýmist inni í bekk eða utan bekkjar.
Dagleg lestrarþjálfun heima er sniðin að þörfum hvers og eins.
Skipulag við lestrarþjálfun heima
Ákveðið var að fylgjast sérstaklega vel með leshraða og lestrarnákvæmni
nemenda í 3. og 4. bekk fjórum sinnum yfi r skólaárið 2009-2010 og setja
öllum markmið við hæfi . M.a. í því skyni koma Flataskólaviðmiðin að góðu
gagni. Foreldrar barna í 3. og 4. bekk eru áhrifavaldar um þjálfun í lestri
heima. Samvinna við þá um aðferðir við heimalestur er því mikilvæg. Liður í
þeirri samvinnu er upplýsingagjöf sérkennara um stöðu hvers barns miðað
við sjálft sig og aldurshópinn, æskilegt markmið til að keppa að fram að
næsta prófi og hvaða aðferðum við lesturinn skuli beitt heima. Í þessu
skyni eru send heim foreldrabréf að loknu hverju mati.
Eiga börn að þjálfa lestur í leyfum?
Ekki eru kennarar sammála um hvort börn eigi að þjálfa sig í lestri í skóla-
leyfum eða eiga frí frá því. Línuritið sýnir meðaltalseinkunnir barna í 4. bekk
Flataskóla á þremur tímabilum. Fyrstu tvær mælingarnar eru fyrir og eftir
sumarleyfi . Fram kemur að afturför varð hjá 13 af 18 nemendum. Afturför
varð einnig hjá börnunum í 3. bekk en ekki jafn almenn.
Út frá myndinni er dregin sú ályktun að upplýsa eigi foreldra um hættu á
afturför í lestri ef ónóg eða engin þjálfun á sér stað yfi r langt tímabil á þessu
stigi í lestrarþróun barna. Sú leið er því farin í Flataskóla.

Símat á lesskilningi - viðmið
Ekki má skilja það svo að í Flataskóla sé litið á leshraða sem aðalatriði í lestri.
Lesskilningur er og verður meginmarkmiðið. Leshraða og lestrarnákvæmni
er auðvelt að meta hlutlægt en lesskilning síður. Hér verður bent á þrjár
aðferðir sem kennarar í 3. og 4. bekk nota til þess að fylgjast með og efl a
lesskilning í dagsins önn.
Ein af þeim er að fylgjast með fl æðinu í lestrinum og því hvort barnið er
fært um að beita tjáningu og tóntegund sem á við efnið.
Tafl a 7
Börn sem hafa slök tök á tækni, eiga oft fullt í fangi með að nota „rétta“ tón-
tegund og áherslur sem efnið býður upp á þegar þau frumlesa texta.
Krafa um að lesa með tóntegund og áherslum er því ekki gerð fyrr en
leshraði er orðin að lágmarki 130 atkvæði og villuhlutfall 3% eða minna (R.
Lund). Barn sem er á byrjunar- eða millistigi skv. töfl unni hér að framan
getur öðlast öryggi til þess að beita áherslum og tóntegund í samræmi
við efnið. Þá hlustar barnið fyrst á annan lesa og fer síðan í „fótsporin“
á þróaðan hátt. Þannig styrkir hlustunarskilningur lesskilning barnsins og
gerir því kleift að beita þróuðu lestrarlagi.
Önnur aðferð felst í að hafa í huga eftirfarandi skilgreiningu Southall á
stigum í lesskilningi:
Tafl a 8
Þriðja aðferðin kemur fram í foreldrabréfum. Foreldrum er bent á að
kanna lesskilning barna sinna með því að þau segi þeim frá því sem þau
lásu í hljóði heima. Í því felst hvati fyrir barnið til þess að taka eftir því sem
það les því það á í vændum að segja frá. Foreldrar geta með þessu móti
gert sér grein fyrir því hvort barnið les sér til skilnings og leitað ástæðunnar
ef svo er ekki. Er t.d. um að kenna erfi ðri bók, áhugaleysi á bókinni eða
úthaldsleysi við lesturinn? Heimili og skóli eiga að fi nna skýringu sem leiðir
til breytinga.
Rannveig Lund, sérkennari í Flataskóla og forstöðukona Lestrarseturs
Rannveigar Lund og Guðlaug Einarsdóttir, sérkennari í Flataskóla.
Heimildaskrá:
Aðalnámskrá grunnskóla. Íslenska. (2007). Menntamálaráðuneytið.
Haugstad, Odd (2009). Lesemotivsjon og tekstbyrde. 05 Spesialpedagogikk (bls. 44-45).
Sigurlaug Jónsdóttir (2009). Lestrarþjálfun ungra barna með lestrarörðugleika. Glæður (bls. 11-18).
Southall, Margo (2007). Differentiated Literacy Centers. New York: Scholastic Inc.
Walpole, Sharon og McKenna, Michael C. (2007). Differentiated Reading Instruction. Strategies for
the Primary Grades. New York: The Guilford Press.
Háskólinn í Reykjavík gerði á
seinasta ári rannsókn á áhrifum
mannauðsstjórnunar á hegðun og
viðhorf starfsfólks 17 stofnana og
fyrirtækja. Skoðaðar voru eftirfarandi
hugsmíðar: Starfsánægja, tryggð,
þegnhegðun starfsmanns og sam-
starfsfólks, stuðningur, bjartsýni og
sanngirni í verklagi.
Sjálandsskóli í Garðabæ var ein af þeim
stofnunum sem tóku þátt í rannsókninni.
Niðurstaðan í Sjálandsskóla var mjög
góð og bendir til að þar hafi tekist að
byggja upp gott starf.
„Af þeim stofnunum sem tóku
þátt í rannsókninni voru starfsmenn
Sjálandsskóla í Garðabæ með mestu
starfsánægjuna, upplifðu mestan
stuðning auk þess sem þeir voru
þeir bjartsýnustu af starfsmönnum
þeirra stofnana sem tóku þátt. Allir
sjö þættir rannsóknarinnar mældust
yfir meðallagi hjá Sjálandsskóla og því
ekki hægt að telja upp neina veikleika í
þessu samhengi“, segir meðal annars í
lokaskýrslu um könnunina.
Mesta starfsánægjan í Sjálandsskóla
FRÉTT
LæSI