Þjóðmál - 01.06.2015, Blaðsíða 41
40 ÞJÓÐMÁL SUMAR 2015
án. þess. að. hleypa. af. skoti?. Þú. ert. ekki.
með. öllu. mjalla .“. Við. önnur. tækifæri. var.
hinn. ungi. bóhem. ófær. um. að. greina. á.
milli. léttúðarinnar. við. að. verða. vitni. að.
dauða.og.sorglegum.örlögum.fórnarlamba.
byltingarinnar ..Árið.1954.varð.hann.vitni.
að.því.er.byltingarstjórn.Jacobo.Arbenz.var.
steypt.í.Guatemala ..Þá.skrifaði.hann.móður.
sinni:.„Þetta.var.ofsafjör,.sprengjurnar,.ræð
urnar.og.ýmisleg.önnur.dægradvöl.lífguðu.
upp.á.tilbreytingarleysið .“
Afstaða. Guevara. er. hann. ferðaðist. með.
Castró. frá. Mexíkó. til. Kúbu. á. skipinu.
Granma.kemur.skýrt.fram.í.einni.setningu.í.
bréfi.sem.hann.skrifaði.konu.sinni.28 ..janúar.
1957,.skömmu.eftir.að.þeir.voru.komnir.í.
land ..Hún.birti.bréfið.í.bók.sinni,.Ernesto:
A Memoir of Che Guevara in Sierra Maestra,.
og.þar.er.setningin:.„Hér.í.frumskóginum.
á.Kúbu,.lifandi.og.blóðþyrstur .“.Þetta.við
horf. hans. styrktist. af. sannfæringunni. um.
að.Arbenz.hefði.misst.völdin.vegna.þess.að.
hann.lét.undir.höfuð.leggjast.að.taka.líklega.
óvini. sína. af. lífi .. Í. bréfi. sem. hann. hafði.
áður.skrifað.fyrrverandi.kærustu.sinni,.Tita.
Infante,. sagði. hann. að. „ef. nokkrir. hefðu.
verið.teknir.af. lífi.hefði.ríkisstjórnin.getað.
barið. frá. sér“ .. Okkur. kemur. því. varla. á.
óvart,.að. í.vopnaviðskiptunum.við.Batista.
og. eftir. sigurförina. inn. í. Havanna. myrti.
Guevara. eða. stjórnaði. aftökum. á. tugum.
manna ..Sumir.voru.sannanlega.óvinir.bylt
ingarinnar,.aðrir.voru.grunaðir.um.að.vera.
andstæðingar. hennar. og. enn. aðrir. voru.
einfaldlega.svo.ólánssamir.að.vera.á.röngum.
stað.á.röngum.tíma .
Í janúar. 1957. skaut. Guevara. Eutimio.Guerra,. eins. og. fram. kemur. í. dagbók.
hans. frá. Sierra. Maestra .. Hann. grunaði.
hann.um.að. leka.upplýsingum.og. skrifaði.
í. dag.bókina:. „Ég. leysti. vandann. með. .32.
kalíbera. skamm.byssu,. í. hægra. heilahvel.
hans. . . .. Nú. eru. eigur. hans. mínar .“. Síðar.
skaut.hann.Aristidio,.bónda. sem. lét. í. ljós.
ósk.um.að.fara.þegar.uppreisnarmennirnir.
héldu.áfram.för.sinni ..Hann.efaðist.reyndar.
um.að.þetta.fórnarlamb.hefði.„í.raun.brotið.
nógu.mikið.af.sér.til.að.verðskulda.að.deyja“,.
en.hann.hafði.ekkert.samvisku.bit.yfir.því.að.
hafa. fyrirskipað. aftöku.Echevarría,. bróður.
eins. félaga. hans. fyrir. ótilgreinda. glæpi:.
„Hann. varð. að. gjalda. fyrir. þá .“. Stundum.
lét. hann. sér. nægja. að. sviðsetja. aftökur. til.
þess.eins.að.skelfa.fólk .
Luis.Guardia.og.Pedro.Corzo.eru.fræði
menn. í. Flór.ída. og. vinna. að. heim.ildar
mynd. um. Guevara .. Þeir. kom.ust. yfir.
vitnisburð. Jaime. Costa. Vázquez,. sem.
var. for.ingi. í. byltingarhernum. og. þekkt
ur. sem. „El. Catalán“ .. Hann. fullyrðir. að.
margar. aftökur. sem. Ramiro. Valdés,. síðar.
innanríkisráðherra.Kúbu,.var.kennt.um.hafi.
verið.á.ábyrgð.Guevara,.sem.var.yfirmaður.
hans. í. fjöllunum .. Fyrirmæli. hans. voru.
ein.föld:. „Dreptu. hann. ef. þú. ert. í. vafa .“.
Costa.segir.frá.því,.að.þegar.sigurinn.blasti.
við. hafi. Che. fyrirskipað. aftöku. tuttugu.
og. fjögurra. manna. í. Santa. Clara. á. miðri.
Kúbu,.en.þangað.hafði.herdeild.hans.farið.
í.lokaárásinni.á.eyjuna ..Sumir.voru.skotnir.
á.hóteli,.að.sögn.Marcelo.FernándesZayas ..
Hann.er.einnig.fyrrverandi.byltingarmaður,.
sem.síðar.gerðist.blaðamaður ..Hann.bætir.
því. við,. að. í. hópi. þeirra. sem. þarna. voru.
líflátnir. og. gengu. undir. heitinu. casquitos
hafi. verið. bændur. sem. gengu. til. liðs. við.
herinn.til.þess.eins.að.flýja.atvinnuleysi .
En.„blóðþyrsta.drápsvélin“.sýndi.ekki.sitt.
rétta. andlit. fyrr. en. Castró. gerði. hann. að.
yfirmanni. La. Cabañafangelsisins. eftir. fall.
Batista ..(Castró.hafði.einstakan.hæfileika.til.
að.velja.rétta.manninn.til.að.verja.bylting
una. fyrir. illum. áhrifum .). San. Carlos. de.
La. Cabaña. var. mikið. steinvirki. sem. var.
notað.til.að.verja.Havana.fyrir.enskum.sjó
ræningjum.á.átjándu.öld.og.var.síðar.breytt.
í.herbúðir ..Á.fyrri.hluta.ársins.1959.stýrði.