Þjóðmál - 01.03.2014, Blaðsíða 68

Þjóðmál voR 2014 67
landsins . Sexurnar önnuðu engan veginn
eftirspurninni og Loftleiðamenn festu kaup
á fjórum CL­44 flugvélum, sem þeir nefndu
Rolls Royce 400 Jet prop, því hreyflar
vélarinnar voru framleiddir af Rolls Royce­
verksmiðjunum, en kölluðu jafnan Monsa á
íslenzku (afbökun á „monster“) . Vélar þessar
höfðu verið smíðaðar til vöruflutninga,
en Loftleiðamenn lengdu þær til að auka
farþegarýmið og bæta flugeiginleika þeirra .
Sexurnar voru þó í notkun allt til 1968 en
þá fyrst fengu Monsarnir lendingarleyfi
á Norðurlöndum . Voru Sexurnar þá ill­
seljanlegar, en Loftleiðamenn nýttu vél arnar
með hjálparflugi í Biafra og stofnuðu félag­
ið Flughjálp með íslensku þjóðkirkjunni og
hjálparstofnunum kirkna á Norðurlönd­
um, en gáfu vélarnar síðan til hjálparstarfs í
Perú, þegar Bíafra­stríðinu lauk 1970 .
Það þótti hafa mikið sölugildi að geta
auglýst flug yfir Atlantshaf með Rolls Royce­
vélum — og vöxtur Loftleiða var mestur
í tíð Monsanna . Farþegafjöldinn jókst úr
rúmlega 100 þúsundum 1964 í tæp 200
þúsund 1969 . Félagið var þá ellefta stærsta
flugfélagið í farþegaflutningum milli Evrópu
og Ameríku með 3,5% hlutdeild — og hélt
upp á 25 ára afmæli sitt með því að greiða
25% arð til hluthafa . Arðgreiðslur voru eins
og gefur að skilja mjög stopular fyrstu árin í
Loftleiðasögu, en á árunum 1959 –1972 var
greiddur arður reglulega, tíðast 10 –15% ár
hvert: Hlutabréf Loftleiða voru því býsna
verðmikil og gengu um skeið kaupum og
sölum á 55­földu nafnverði .
Það var einhverju sinni reiknað út á vel­
gengnisárum Loftleiða, að ef allt al þjóð­
legt flug skiptist jafnt eftir fólksfjölda, þá
svaraði 0,9% hlutur Íslendinga til þess að
við værum 36 milljóna þjóð, en ekki 200
þúsund . Á sama tíma var fiskafli okkar 1,3%
af heildarfiskafla í heiminum og með sömu
reikningskúnst samsvaraði sú hlutdeild því
að við værum 52 milljóna þjóð . Þessar tvær
arvinnugreinar, fiskveiðar og flugstarfsemi,
höfðu því algera sérstöðu í íslenzkum
þjóðarbúskap .
Enn stóðu Loftleiðamenn í stórræðum . Fremur en að leggja vélum sínum, sem
þeir þurftu enn að endurnýja, stofnuðu
þeir 1970 flutningafélagið Cargolux ásamt
sænska skipafélaginu Salines og flug félag­
inu Luxair . Eignaraðild hvers fyrirtækis var
þriðjungur . Cargolux keypti Rolls Royce­
vélar Loftleiða; þeim var á ný breytt til
vöruflutninga og á aðeins nokkrum árum
varð Cargolux að þriðja stærsta vöru flutn­
inga flugfélagi heims . Fjöl margir Íslendin gar
réðust til starfa hjá fyrirtækinu og eins konar
Íslendinganýlenda myndaðist í Lúxemborg .
Í sama mund hófu Loftleiðamenn hótel­
rekstur í Lúxemborg með 20% eignarhlut
í Hotel Aerogolf, 300 herbergja hóteli í
Höhenhof­skrúðgarðinum . Loftleiðamenn
lögðu allt kapp á að halda sem bestu
sambandi við ráðamenn í Lúxemborg, þar
lá lífæð félagsins og á öllu reið að félagið
nyti trausts og virðingar .
Stofnun Cargolux gerði Loftleiðum kleift
að þotuvæðast og hófst þotuflug félagsins
strax sumarið 1970 með þrem Áttum, eða
þotum af gerðinni DC­8­63, sem tóku 249
farþega í sæti . Á sumaráætlun félagsins það
Þ að var einhverju sinni reiknað út á velgengnisárum
Loftleiða, að ef allt alþjóðlegt flug
skiptist jafnt eftir fólksfjölda, þá
svaraði 0,9% hlutur Íslendinga
til þess að við værum 36 milljóna
þjóð, en ekki 200 þúsund .