Þjóðmál - 01.03.2014, Blaðsíða 80

Þjóðmál voR 2014 79
ingargæða eru alger tímaskekkja . Það er
ekki hægt að bjóða upp á annað en þriggja
fasa rafmagn í jörðu um miðjan 2 . áratug
21 . aldarinnar á Íslandi og að leiða einn fasa
í jörðu á ekki að viðgangast, enda getur slíkt
leitt til of hárrar skrefspennu .19
Staðnað stofnlínukerfi kostar samfélagið
um þessar mundir að lágmarki ISK 2,0
milljarða árlega samkvæmt rannsókn
verkfræðistofu fyrir Landsnet árið 2013,
og þessi árlegi kostnaður fer hratt vaxandi
með hverju ári takmarkaðrar flutningsgetu .
Þá er eftir að taka fullt tillit til margvíslegs
tapaðs ávinnings fyrirtækjanna, sem nú
nota jarðefnaeldsneyti, en mundu ella vilja
nota rafmagn í framleiðsluferlum sínum .
Kostnaðurinn er reyndar miklu hærri í
þurrkaárum, þegar skerða þarf s .k . afgangs­
orku eða ótryggða orku, sem nefnd var hér
að framan . Þrátt fyrir digurbarkalegt tal um
feiknarlega mikla afgangsorku, sem sæstreng
þurfi til að afsetja, þá er slík orkuskerðing
ótrúlega algeng, eink um þegar líður að
gangsetningu nýrrar virkj unar .20
Landsnet hefur bolmagn til að fara út í
nauðsynlegar úrbætur . Í stað baráttu við
landeigendur um eflingu Byggðalínunnar á
Landsnet nú að einbeita sér að nýrri línulögn
yfir hálendið með nýrri mastratilhögun,
þar sem reynt er að fella línuna sem bezt
að umhverfinu, og grafa hana í jörðu, þar
sem hún ella yrði mest áberandi á „hinum
ósnortnu víðernum“ .
Alþingi þarf að rjúfa kyrrstöðuna og
ryðja brautina í þessu framfaramáli lands­
ins alls . Löggjafarsamkoman þarf að láta í
ljós stefnumörkun á þessu sviði, sem reist
sé á þjóðhagslegri hagkvæmni, beztu tækni
og sveigjanleika til að draga úr neikvæðum
áhrifum mannvirkja . Með nútímatækni er
unnt að koma að verulegu leyti til móts
við hagsmuni bæði verndunar og nýtingar
með hámörkun verðmætanna að leiðarljósi .
Þetta var hugmyndin að baki Ramma­
áætlun ar, en stjórnmálamenn, sem drógu
taum verndarsinna um of, stórspilltu fyrir
þessu ferli á kjörtímabilinu 2009–2013 .
Framtíð orkuiðnaðar
Með samtíningi tölulegra staðreynda hafa hér að framan verið færð rök
fyrir þjóðhagslegri hagkvæmni málmiðnað­
arins fyrir landið, en margir hafa hins vegar
frá árinu 1966, er Íslenzka Álfélagið var
stofnað með lögum frá Alþingi, orðið til að
bera brigður á þessa hagkvæmni, og fundið
starfseminni allt til foráttu . Undanfarin
misseri hefur birtingarmynd þessara efa­
semda um nytsemi málmiðnaðarins verið
beinn og óbeinn áróður fyrir lagningu allt
að 1000 MW sæstrengs á milli Íslands og
Skotlands . Hefur ýmsu langsóttu verið þar
tjaldað til, eins og t .d . lélegu lánshæfismati
tveggja álfyrirtækja, sem starfrækja álver á Ís­
S taðnað stofnlínukerfi kostar samfélagið um þessar mundir
að lágmarki 2 milljarða árlega . . .
og þessi árlegi kostnaður fer hratt
vaxandi með hverju ári tak mark­
aðrar flutningsgetu . . . Kostn að ur inn
er reyndar miklu hærri í þurrka­
árum, þegar skerða þarf svokallaða
afgangs orku eða ótryggða orku . . .
Þrátt fyrir digurbarkalegt tal um
feiknarlega mikla afgangsorku, sem
sæstreng þurfi til að afsetja, þá er
slík orkuskerðing ótrúlega algeng,
eink um þegar líður að gangsetningu
nýrrar virkj unar .