Þjóðmál - 01.03.2014, Blaðsíða 83

82 Þjóðmál voR 2014
evrópskrar frumvinnslu áls . Þar kemur fram
banvænn umframkostnaður fyrir álverin af
völdum laga­ og regluverks í Evrópu, sem
í mörgum tilvikum er að frumkvæði ESB,
upp á 300 USD/t Al eða tæplega 20% af
meðalverði 2013 . Hluti af þessu er vegna
kolefnisgjalds á raforkuver og á álver, sem
ekki er fyrir hendi alls staðar annars staðar,
og þangað leita þá álverin .
Ísland getur enn boðið upp á sam­
keppnihæfa innviði og aðföng fyrir álver .
Hægðarleikur er að virkja með sjálfbærum
hætti allt að 10 TWh/a til viðbótar fyrir
málm­ og kísilvinnslu, sem mundi svara
til um 600 kt/a af áli, og mundi Ísland þá
framleiða um 1,5 Mt/a Al fyrir ISK 550
milljarða í góðu árferði . Að slíku ber að
stefna með hagnýtingu beztu tækni á öllum
sviðum til gjaldeyrisöflunar .
Skýringar og tilvísanir
1) Ísland er dæmigert kjörlendi áliðnaðar vegna
sjálfbærra og samkeppnihæfra orkulinda, góðrar
hafnaraðstöðu og góðs aðgengis að stórum og
þróuðum markaði ásamt vinnufúsu og hæfu
starfsfólki . Við þessar aðstæður skiptir 3 . stoð
beinna erlendra fjárfestinga, efnahagsskipulagið,
ekki höfuðmáli, því að bókhald álfyrirtækjanna
er í bandaríkjadölum, USD . Engu að síður hefur
áliðnaðurinn valdið miklum flokkadráttum á
Íslandi . Í upphafi stóð rimman um erlendar
fjárfestingar á Íslandi, sem sameignarsinnar töldu
ógna sjálfstæði landsins; síðan um mengun frá
álverum, og nú um stundir hafa hávaðasamir
þrýstihópar allt á hornum sér, þegar kemur að
raski á ósnortinni náttúru vegna virkjana og
loftlína í þágu álvera, jafnvel þó að halda megi því
fram í flestum tilvikum, að umhverfið hafi sízt
beðið tjón af inngripum mannsins, t .d . við ýmsar
vatnsaflsvirkjanir .
2) Hreint ál (100% Al) er hvergi framleitt, heldur
fylgja snefilefni úr súrálinu, og í það er oftast
blandað öðrum málmum eða kísli til að framkalla
eftirsótta eiginleika . Álstyrkurinn getur þá t .d .
verið 99,95% .
3) Hall var Bandaríkjamaður og Heroult
var Frakki . Þeir uppgötvuðu sömu
framleiðsluaðferðina samtímis . Hún helmingaði
bræðslumark súráls niður í u .þ .b . 950°C og
gerði framleiðsluna hagkvæma . Til Hall má rekja
norðuramerísku álrisana Alcoa og Alcan og til
Heroult franska álfyrirtækið Pechiney, sem nú er
hluti af áldeild Rio Tinto, þ .e . Rio Tinto Alcan,
RTA . ISAL er dótturfyrirtæki RTA .
4) Keppinautar áls eru kopar sem efni í rafleiðara,
stál í burðarbita og plötur, og trefjaplast í bita og
þynnur .
5) Mt/a og kt/a Al eru milljón tonn á ári og
þúsund tonn á ári af áli .
6) 1600 USD/t Al (1600 bandaríkjadalir á hvert
tonn áls) til lengdar mundi gera öllum álverum í
Evrópu erfitt uppdráttar .
7) LME stendur fyrir London Metal Exchange
og er aðalvettvangur fyrir viðskipti með ál í
heiminum, þau sem ekki eiga sér stað beint á milli
framleiðanda og notanda . Verðið á LME er eins
konar grunnverð, sem álag vegna samsetningar,
forms og gæða, leggst ofan á . Það endurspeglar vel
verðbreytingar á áli, en segir lítið til um raunverð .
8) IAI merkir The International Aluminium
Institute, stofnun, sem langflest álver í heiminum
senda skýrslur til um starfsemi sína, og er tölum
þaðan yfirleitt treyst .
9) Með hlutfallslegum starfsmannafjölda
og framleiðsluverðmætum er hér miðað við
íbúafjölda í Bandaríkjunum, BNA, og á Íslandi .
10) Sjávarútvegurinn skilar svipuðum útflutnings­
tekjum til þjóðarbúsins og málmiðnaður inn .
Prófessor Ragnar Árnason hefur sýnt fram á,
að vegna margvíslegra samlegðaráhrifa útflutn­
ingsgreinar á starfsemi innanlands nemi framlag
sjávarútvegs til VLF um einum fjórðungi .
11) VLF stendur fyrir verga landsframleiðslu, þ .e .
heildarverðmætasköpun vinnuafls og fjármagns
á ári .
12) Samkvæmt upplýsingum Péturs
Blöndal, framkvæmdastjóra Samáls, samtaka
álframleiðenda, í grein í Morgunblaðinu 11 .
desember 2013, skiptast tekjurnar innanlands af
áliðnaðinum þannig, að ISK 40 milljarðar (40%
) komu fyrir raforkukaupin, ISK 20 milljarðar
(20% ) komu sem launagreiðslur og opinber
gjöld, og ISK 40 milljarðar (40% ) komu sem