Þjóðmál - 01.03.2014, Blaðsíða 95

94 Þjóðmál voR 2014
hærra stig iðnvæðingar og samþjöppunar
auðvaldskerfisins .“ (Bls . 42–43 .)
Úr þessum hugmyndaheimi er stjórn­
málaviðhorf Ragnars Stefánssonar sprottið .
Það er hluti af uppeldi hans og öllu umhverfi
í æsku . Hann segir bók sína ekki sagnfræðirit
og er það rétt því að hann lýsir sögunni
einfaldlega frá eigin sjónarhóli og gefur ekki
mikið fyrir öndverðar skoðanir þótt þær
séu reistar á rannsóknum og vel rökstuddar .
Það er engu líkara en raunvísindamaðurinn
líti á hugvísindin á þann veg að þar eigi
hugarburðurinn að ráða .
Ragnar gerir vel og skemmtilega grein
fyrir forfeðrum sínum, yngri árum og upp­
vexti í Reykjavík . Hann hefur glöggt auga
fyrir að glæða frásögn sína með lýsingum á
litlum atvikum, fólki sem verður á vegi hans
eða því sem fyrir augu ber . Frásögnin er oft
tilfinningarík og gengur nærri Ragnari sjálf­
um og hans nánustu . Sjálfsmynd hans stang­
ast verulega á við það sem að öllum al menn­
ingi sneri í fjölmiðlum . Þar var hann annars
vegar kallaður á vettvang vegna jarðskjálfta
eða hins vegar frá honum sagt þegar hann
reyndi að valda pólitískum skjálfta .
Ragnar skýrir hluta pólitískrar þróunar
á Íslandi á síðari helmingi 20 . aldarinnar .
Hann lýsir upp þann afkima stjórnmálanna
sem hann valdi sér . Hann var frekar maður
aðgerða en ræðuhalda og rökræðna . Lengst
gekk hann sem formaður Fylkingarinnar
snemma árs 1969 þegar hann átti þátt í að
útbúa sprengju sem ætlað var að kveikja í
bandarískum herbragga í Hvalfirði . Þetta
mistókst, sprengjan fannst, Ragnar og fleiri
í Fylkingunni hlutu væga dóma og hann
hélt starfi sínu sem jarðskjálftafræðingur á
Veðurstofu Íslands .
Ragnar hefur aldrei gengið af trúnni,
hann hikar ekki við að viðurkenna það .
Til sögunnar nefnir hann einstaklinga sem
stóðu við hlið hans í lengri eða skemmri
tíma . Sú spurning er áleitin hvort þeir hafi
umturnast eða haldi enn í sömu trú en beri
hana einfaldlega ekki á torg eins og Ragnar
gerir . Við sögu hjá Ragnari koma til dæmis
menn sem nú gegna ábyrgðarstöðum í Seðla­
banka Íslands . Kannski er kúvendingin frá
trotskíismanum svo mögnuð að þeir sem
reyna hana hafa þörf fyrir að leita skjóls þar
sem peningaprentvélunum er stjórnað?
Efnisröðun í bók Ragnars er dálítið tæt­
ingsleg, sumt er prentað með skáletri án
þess að alltaf sé auðvelt að átta sig á hver
tilgangurinn er með því . Það er kostur við
bókina og undirstrikar sérkenni hennar hve
kaflarnir eru mislangir og hvernig öllu ægir
í raun saman . Prófarkalestur hefði mátt vera
betri . Forvitnilegar myndir eru í bókinni og
meginmáli fylgir nafnaskrá .
Eins og sagði í upphafi þessarar frásagnar
ríkti mikil pólitísk festa á Íslandi þegar
Ragnar hóf bein pólitísk afskipti á Íslandi á
sjötta áratugnum . Hvorki honum né öðrum
tókst að kveikja hér á landi það bál sem
einkenndi stjórnmálabaráttu austan hafs og
vestan . Hreyfingin sem Ragnar ýtti úr vör
náði aldrei á marktækan hátt inn í Háskóla
Íslands . Þeir sem kalla sig 68­kynslóðina á
R agnar segir bók sína ekki sagnfræðirit og er það
rétt því að hann lýsir sögunni
einfaldlega frá eigin sjónarhóli
og gefur ekki mikið fyrir
öndverðar skoðanir þótt þær
séu reistar á rannsóknum og vel
rökstuddar . Það er engu líkara
en raunvísindamaðurinn líti á
hugvísindin á þann veg að þar eigi
hugarburðurinn að ráða .