Kauphöllin - 01.12.1932, Side 7

J.
7
i
KAUPHÖLLIN
Viðskiptahöft.
Eftir Dr. Björn Björnsson.
Yfirlit yfir viðskiptaráðstafanir
á íslandi.
- ' \'-r ’•. ' ■ •';• . ' J -. •
i *#
Fyrsti vísirinn til sjálfstæðra við-
skiptaráðstafana. Með lögum frá 8.
marz 1920 fékk ríkisstjóm vor heim-
ild til að takmarka eða banna innflutn-
•ing- á allskonar óþörfum varningi, þeg-
ar henni þætti við þurfa, og skyldi hún
sjálf skera úr því, hvað ætti að teljast
til hans.
Þetta var fyrsta. ráðstöfunin af þessu
tægi, sem gerð hefir verið hér hjá oss
og hefir hún verið í gildi síðan. Óhag-
stæður verzlunarjöfnuður árið 1923 var
bess valdandi, að stjórnin greip til
nefndrar heimildar um nokkurt skeið.
Lagaheimild þessi markar að því leyti
nýtt spor í verzlunarsögu íslands, að
með henni er svo að segja lagður fyrsti
vísirinn að sjálfstæðri verzlunarpólitík
hjá oss. Tollalöggjöfin hafði til þessa
miðað að því eingöngu að afla hinu op-
inbera tekna. Hafði hún því enga við-
skiptalega þýðingu, og svo er raunar
að miklu leyti enn.'
■Tollmnálin. Skömmu eftir 1870 kom
danska stjórnin á tolli af ýmsum mun-
aðarvörum. Yoru það einu álögumar af
hendi hins opinbera, sem hvíldu á inn-
flutningnum til 1912. Hafði ráðabreytni
þessi, á sínum' tíma, Valdið allmikilli
óánægju. Um leið og aðflutningsbanni
á áfengi var komið á 1912 var jafn-
framt innleiddur vægur þungatollur af
flestum innfluttum vörum, til að vinna
upp tekjumissir þann, sem landssjóður
varð fyrir af völdum bannsíns. Árið
1924 var að síðustu komið á bráða-
birgða-verðtolli af nokkrum vöruteg-
undum. Báðir þessir tollar hafa ver-
ið í gildi síðan, en tekið smátt og smátt
nokkrum breytingum.
Tollamir og framleiðslan. Fram á
síðastliðinn áratug var framleiðsla vor
mjög einhliða og sára-lítið framleitt í
landinu sjálfu af þeim vörutegundum,
sem fluttar voru inn. Á þessu hefir orð-
ið nokkur breyting á síðustu árum. —
Framleiðslulífið leitar inn á nýjar
brautir og verður um leið fjölþættara.
En þó eigum vér enn langt í land með
að geta notfært oss þá framleiðslu- og
markaðsmöguleika fyrir innlenda fram-
leiðslu, sem eru fyrir hendi í landinu
sjálfu.
Tollalöggjöfin hefir hingað til tekið
líti,ð tillit til þessarar þróunar. Hún
brýtur því nú í bág við hagsmuni ýmsra
innlendra framleiðslugreina. Einnig er
skortur á innra samræmi í henni. Á
þessu þarf að ráða bót sem fyrst..
Þótt vér séum ekki áhangendur inni-
lokunar- eða verndartollastefnunnar í
viðskiptamálum, þá erum vér þó þeirr-
ar skoðunar, að á því stigi framleiðslu-
og viðskiptalífsins, sem vér stöndum nú
á, eigi hófleg tollvernd nokkurn rétt á
sér, ekki sízt meðan stórþjóðirnar girða
sig himinháum tollmúrum.
Þess ber þó að gæta í þessu sam-
bandi, að sumri innlendri framleiðslu
er allmikil vernd í fjarlægðinni frá
heimsmarkaðinum, þegar um innlendan
markað er að ræða. Á hinn bóginn er
byggðin ávo dreyfð hjá oss og sam-
göngurnar svo slæmar, að tiltölulega
stuttur flutningur innanlands verður
oft kostnaðarsamari en yfir heimshöf-
in. Aðaláherzluna þarf í öllum tilfell-
um að leggja á það, að hin unga fram-
leiðsla geti frá byrjun verið sam-
keppnisfær við samskonar erlendar
framle'iðslugreinar. Eiga framjeiðend-
urnir sjálfir að gerast brautryðjendur
í því efni, en treysta sem minnst á að-
stoð hins opinbera til að halda velli á
markaðnum.
Gengisíækkíin og viðskiptahöft
í nágrannalöndunum.
Öllum er enn í fersku minni sá at-
burður, er Englendingar hurfu frá
gullinnlausn seðlanna 20. sept. síðast-
liðið ár. Norðurlöndin fóru að dæmi
þeirra. Jafnframt voru lagðar ýmsar
hömlur á viðskiptin út á við í þessum
löndum, meðal annars á gjaldeyris-
viðskiptin. England, Svíþjóð og Finn-
land, sem höfðu gert heldur vægar
ráðstafanir í gjaldeyrisviðskiptunum,
hurfu þegar á síðastl. vetri aftur frá
þeim. Aftur á móti gátu Danir ekki
Tyrr en í ágúst í sumar stígið sama
sporið. Þó eru gjaldeyrisráðstafanih
þar í landi ekki með öllu ur sögunni
ennþá.
England. Englendingar virðast á-
nægðir með árangurinn. af lækkun
pundsins; þó er langt frá því, að hin-
ar björtu vonir þeirra í því efni hafi
rætzt. Hvorki hefir tekizt að glæða
framleiðsluna, né heldur að rétta við
verzlunarjöfnuðinn til fulls. Atvinnu-
leysið steig raunar heldur minna í Eng-
landi á tímabilinu frá 20. sept. 1931 til
20. sept. 1932 en í flestum hinna iðn-
aðarlandanna, eða ekki nema um 6%.
Fyrstu átta mánuðina af þessu ári
minnkaði innflutningurinn um 20 %, en
útflutningurinn á sama tíma um aðeins
10%, en þó var verzlunarjöfnuðurinn
ennþá óhagstæður. Sennilega er þessi
stórstíga minnkun innflutningsins að
miklu eða öllu leyti að þakka hinum
óvægu verndartollaráðstöfunum þar í
landi.
Hinsvegar hefir Englendingum tek-
izt að lækka til muna verðlagið hjá sér,
sam var líka tiltöiulega mjög hátt,
vekja aftur traust umheimsins á við-
skiptalífi sínu, og efla stöðu sína gagn-
vart hinum síór\ældunum. Þó að hið
almenna verðlag á heimsmarkaðnum
félli um eitthvað 10% frá sept. 1931
til júlí 1932, hefir verðlagið í Englandi
á sama tíma ekki hækkað að neinum
mun, þrátt fyrir verðfall pundsins um
25%.. Áður en pundið fór að falla í
fyrrahaust, voru forvextirnir 41/a% í
London, 2% í París og 1*4% í New
York. Á sama tíma í haust voru þeir
2% í London, en 2*4% í París og New
York. Sýnir það glögglega hina breyttu
aðstöðu Englands í heimsviðskiptun-
um.
Danmörk. Hjá Dönum hafði aðstað-
an batnað það mikið, þegar kom fram
á sumarið, að þeim þótti' nú tími til
kominn, að lina á viðskiptahöftunum.
Verzlunarjöfnuðurinn vaf orðinn hag-
stæður yfir seinustu sumarmánuðina og
skuldirnar (banka og innflytjenda) við
útlönd höfðu minnkað til muna. Raunar
hafði gull og erlendur gjaldeyrisforði
þjóðbankans minnkað alvarlega, éða
um 75 millj. kr., nærri 35%. Skulda-
greiðslurnar höfðu þó numið mikið
hærri upphæð, enda hafa Danir nú
greitt verzlunarskuldir sínar við útlönd
að mestu. Þeir forðast einnig að safna
Af árságóða félagsins fá hiuthafar samkvæmt grur.d-
vallarreglum aldrei meira en Kr. 30,000, —
Hinir trygðu fá allan -afganginn*, en hann nam síðasta
reikningsár yfir 43|4 míljón króna.
Líftryggið yður fyrir Þorláksmessu og fáið BONUS eimi ári fyr en ella.
Lífsábyrgðarfél. T h u S e h. f.
Aðalumboð fyrir ísland: A. V. THULENIUS, Reykjavik.
m
Símí 4514.
Símí 45Í4.
Ensk kol.
Pólsk kol.
Hnotkol.
Enskt koks.
KOLASALAN s
Skrífstofa í Efmskípaffeíagshtisrntí nr. 20.
Símí 45Í4.
Símí 45Í4.
Jóla-innkaup gjörið þjer ávalt best í
Dömudeildin
yður í góðu úrvali
Herradeildin
er í ár sjerlega vel birg af
Alklæðnaði.
Manchettskyrtum.
Náttföt.
Bindum og flibbum.
Höttum og húfum.
Axlabandaskrautöskjum.
Nærfötum o. fl.
býður
Kjóla.
Silkinærföt.
Silkisokka.
Peysur.
Hanska.
Regnhlífar
o. m. fl.
Matrósaföt
Drengjafrakkar.
Ðivanteppi
Gólfteppi
Renningar

.
**r :: ‘
r f \ J ’ " - ' v ~ ■• ' -