Sagnir - 01.06.2016, Page 72
atvinnulaus á Umabilinu og hefur líklega ekki haft aðrar tekjur en það sem hann
og fjölskylda hans fékk í styrk. Styrkir til Guðmundar og fjölskyldu eru langt frá
meðalútgjöldum heimilis. Frá árinu 1923 hlaut hann enga styrki og virðist hafa náð
að draga fram lífið á launum sínum. Bæjarstjórn gaf eftir styrki fátækrayfirvalda til
Guðmundar árið 1926 . Hann þurfti því ekki að endurgreiða þá.69
Af þremenningunum naut Guðmundur hvað minnstrar aðstoðar á tímabilinu.
Honum virðist hafa gengið þokkalega að draga fram lífið eftir árið 1923. Það ár
hóf hann störf við veitingasölu í Verkamannaskýlinu á vegum borgarinnar og
sinnti hann því starfi til eftirlaunaaldurs.70 Ari eftir að Guðmundur hóf störf þar
hætti hann að þiggja styrki frá fátækrayfirvöldum. Guðmundur virðist hafa búið l
félagslegu bráðabirgðahúsnæði frá því hann fluttist í Selbúð og til æviloka en þegaf
hann lést voru hann og kona hans búsett í Höfðaborg. I minningargrein um hann
kemur fram að þau hjónin hafi eignast 9 börn og 7 þeirra hafi komist á legg.71 Af
h'fshlaupi Guðmundar Magnússonar má sjá hversu erfitt líf þurfamanna í Reykjavík
hefur verið. Þrátt fyrir að hafa náð heilsu og vera í vinnu frá 1923 bjó hann enn i
lélegu bráðabirgðahúsnæði þegar hann lést árið 1957.
Niðurstöður
Æviferill hinna þriggja þurfamanna, Asmundar, Friðriks og Guðmundar vaf
hver með sínu sniði eftir að þeir hófu að þiggja styrki frá fátæktaryfirvöldum-
Friðrik og fjölskylda hans þáði styrki allt d'mabilið, Guðmundur þáði styrki ffa
fátækrayfirvöldum til ársins 1923 en náði eftir það að lifa af launum sínum. Ásgeif
komst í kast við lögin og styrkir hans féllu niður eftir að hann var dæmdur fyri1
áfengissölu. Mennirnir þrír hafa haft af aðstoðinni mismikið gagn, en ómegðin og
veikindi þeirra og barna þeirra, sem slæmar húsnæðisaðstæður gerðu engu skárrh
virðist hafa fest þá í fátækt þó mismikil hafi verið.
Af rannsókn á málum mannanna þriggja má draga þá ályktun að félagsleg aðstoð
var ekki örugg leið úr fátækt. eða til þess að bæta aðstæður þurfamanna sérstaklega-
Styrkir voru naumt skammtaðir og þurfti að sækja alla fjárhagsaðstoð af hörku-
Fjárhagsaðstoð til þurfamanna var í raun aðeins til að berja í verstu brestina en
oftast sat fólk fast í sömu aðstæðum áfram. Styrkþegar misstu kosningarétt og
þurftu að hlýða boðum yfirvalda um flesta breytni. Þurfamenn sem taldir voru
erfiðir eða ekki verðugir aðstoðarinnar voru litnir hornauga og, eins og í tilfelk
Ásgeirs Ásmundssonar, neitað um styrki.
Lágir styrkir til þurfamanna, bráðabirgðahúsnæði sem fátæklingum stóð helst til
boða og viðhorf bæði yfirvalda og styrkþega um nauðsyn þess að hjálpa sér sjálfur
lýsa viðhorfum sem eru nokkuð í takt við frjálslyndislegar hugmyndir 19. aldar og
fyrstu áratuga 20. aldar um mikilvægi sjálfshjálpar.
69 Hagskinna, bls. 630 og Bsr. Fi/24. Skrá yfir styrki til Guðmundar Magnússonar, bls. 1.
70 „Verkamannaskýlið“, Vísir, 17. febrúar 1923, bls. 2.
71 „Guðmundur Magnússon. Minningarorð“, MorgunbladiÖ, 25. september 1957, bls. 17.
72