Sagnir - 01.06.2016, Síða 78
og samþykktur formlega í byggingarnefnd og þá örugglega einnig í bæjarstjórn-
Einn uppdráttur er nú nýlega kominn í leidrnar, sem varpar ljósi á hönnunarmálin-
Samkvæmt nýframkomnum upplýsingum frá Umhverfis- og skipulagssviði Reykja-
víkurborgar var það Þórarinn Kristjánsson, bæjarverkfræðingur til 191716 og síðar
hafnarstjóri Reykjavíkur, sem teiknaði fyrsta uppdráttinn. Einar Erlendsson tók
við sem byggingafulltrúi Reykjavíkur árið 1917 og er hann skráður hönnuður
síðasta hússins1', sem var það eina sem var á tveimur hæðum en grunnmynd þess
er sú sama og tveggja elstu húsanna. Framkvæmd byggingarinnar og útfærsla a
uppdrætdnum hefur verið í höndum yfirhúsamiðsins samkvæmt venju þess tíma,
smiðurinn mun hafa verið Flosi Sigurðsson.18
Gagnrýni á framkvæmd
Fljódega kom fram gagnrýni á framkvæmdina. Orðknappar fundargerðir bæjar-
stjórnar segja h'dð þótt greina megi þar ágreining bæjarfulltrúa. Frásagnir bæjar-
blaðanna frá þessum tíma gefa betri mynd af umræðunni og þróun hennar. Þannig
greindi Morgunblaöid frá umræðum á bæjarstjórnarfundi, þar sem málið var til
afgreiðslu og sagði svo frá:
Því var hreyft á bæjarstjórnarfundinum í fyrrakvöld, að húsið mundi illa sett
þarna (á móts við Hlíð) vegna þess að þar væri engin vatnsleiðsla, engin skolpræsi
og ekki gas. Borgarstjóri gat þess, aö annar staður mundi ekki hafa verið hentugO-
vegna þcss að husið mætti ekki standa innan marka kaupstaðarlóöarinnar. vegna
þess hvernig það væri bygt [sic]. Að vísu væriþarna engin gasleiðsla, en það mundi
eigi neinn gífurlegur ókostur. Skólpræsi hefðu verið lögo niður í Vatnsmýrina,
svo að afrennsli væri þar fullgott, og vatn hefði verið leitt tíl hússins frá smiðju
Monbergs... það ætti að nægja..;.dýrtíðarnefndin álití réttast að menn reyndu-
eftír megni að koma sér fi'rir sjálfir... óljóst væri hve margar fjölskyldur væru
húsviltar en ætla mætti að þetta 'skýli mundi nægja.19
Af tilgreindum orðum borgarstjóra má ráða annars vegar að bæjaryfirvöld töldu
sig ekki þurfa að uppfylla skilyrði byggingasamþykktar með þessari staðsetningu,
sem skýrir orðalag í samþykkt bygginganefndar frá 14. október. Hins vegar kemur
fram það álit hans að bygging íbúða fyrir „húsviltar“ fjölskyldur eigi ekki undir
venjulegum kringumstæðum að vera verkefni bæjarins.
Gagnrýni minnihlutans var að sama skapi skýr; að húsin væru illa staðsett, þaf
væri engin vatnsleiðsla og hvorki skolpræsi né gas. I blaði jafnaðarmanna, DagsbrtitU
fáum vikum seinna, var kveðið fastar að orði. Blaðið hafði áhyggjur af heilsu-
spillandi húsnæði og strax í nóvember 1916 og í febrúar 1917 var byggingu bráða-
birgðahúsa af þessu tagi í raun hafnað:
Bæjarstjórnin verður því að taka húsbyggingamálið fyrir afmr svo bærinn geti
16 „Fjelagaskrá“, Tímarit Verkfrœðittgafélags Islands, 2. árg. 1. tbl. 1917, bls. 16.
17 Teikningasafn Byggingarfulltrúans í Reykjavík, http://teikningar.reykjavik.is/fotoweb/Grid.Fvx
leitarorð Pólarnir
18 Haft eftir Magnúsi Sædal fyrrum byggingafúlltrúa Reykjavíkurborgar.
19 „Húsnæðismálið“, Morgunblaöið, 21. október 1916, bls. 1, undirstrikun EH.
78