Sagnir - 01.06.2016, Blaðsíða 146
Það sem tryggir ítök valdsins
yfir einstaklingnum er orðræðan.
Hún leiðir þegnana inn á braut
stýringar og hún flæðir eftir
farvegi hugmyndafræðinnar. Hug-
myndafræðin — orðræða hinna
lærðu, síast út og mótar, hún fær
einstaklingana dl að gangast inn á
þann samfélagssáttmála, regluverk
og viðurkenndu gildi sem þjóðar-
h'kaminn krefst hverju sinni."
Hugmyndafræðin er því afleið-
ing þess samfélagsástands sem
ríkir, hún er mótun þess í orð.
Þótt orðræðan sem stýringartæki
valdsins breiðist út að ofan og
niður í formi þekkingar og hug-
mynda, þá gengur vald hennar
lárétt í gegnum einstaklingana. Þeir
hfa ekki í tómarúmi frá ríkjandi
/,.........
Fundargerdarbók með innsigli Stórstúku Islands.
Ljósmjnd Nanna Þorbjörg Lárusdóttir
samfélagsumræðu, heldur eru þeir allir inni í henni miðri og mótast af henni.
Sjónarmið Foucault um hið mjúka vald eiga að mínu mad vel við Góðtemplara-
regluna sem mótunarafl og þann árangur sem orðræða þeirra skilaði.
Þegar innsigli Stórstúku Islands er skoðað eru kristileg tákn þar sýnileg. Undir
veraldarhnetdnum sem vísar dl hinnar alþjóðlegu reglu, skarast akkerið og krossinn,
tákn festu og trúar, með hjartað — bróðurkærleikann — í skurðpunkd. Undir þeim
standa einkunnarorðin trti, von og kœrleikttrog yfir hnetdnum orðið réttlæti. Formlegur
framgangur innan reglunnar hafði trúarlega skírskotun og virkir meðhmir unnu
að honum með því að öðlast stig. Stig voru veitt að því er virðist fyrir einörð og
almenn störf í þágu reglunnar. Fyrsta sdgið var innvígslan og skuldbindingin til
sjálfsstjórnar, annað stigið var trúfestan og höfnun áfengis dl hfstíðar sem gaf
fordæmi fyrir náungann. Þegar þriðja stigi var náð, var einstaklingurinn fær uffl að
bæta hf annarra með náungakærleik og með því f)órða og æðsta hafði hann öðlast
sannleika og réttiæti til að vita hvað öðrum væri fyrir bestu. Stúkan leitaðist því við
að veita trúarþörf einstakhngsins ákveðinn farveg, skapa leið til sáluhjálpar, betra
og réttlátara hfs fyrir eigin aðgerðir. Hið trúarlega hafði þó misst vægi eftir 1901*
og vikið fyrir aukinni veraldlegri áherslu.12 Til að öðlast framgang innan reglunnar
þurftu meðhmir því að vinna að umbreytingu hið innra, hegða sér í samræmi við
11 Michel Foucault, „Right of Death and Power over Life“, Tbe History of Sexuality I. An lntroduction
(London 1990), bls. 140.
12 Um stigin og trúaráherslur: Sidsel Eriksen, „Drunken Danes and Sober Swedes?“,
bls. 78-79. Skáletrun mín.
146