Sagnir - 01.06.2016, Page 283
Bókadómar
Sveitaborgin Reykjavík
Bókadómur: Sveitin í sálinni.
Búskapur í Reykjavík og myndun
borgar eftir Eggert Þór
Bernharðsson
María S. Jóhönnudóttir
Bókin Sveitin í sálimii. Búskapur í Rejkjavík og myndun borgar eftir Eggert Þór
Bernharðsson fjallar um þær miklu breytingar sem urðu í Reykjavík á 20.
öld. Bókin kom út fyrir jólin 2014.
Eggert kynnir æði vel fyrir okkur horfinn heim með lipurlega skrifuðum texta
en ekki síst með aragrúa mynda sem teljast rúmlega 550.' Bókin er 312 blaðsíður
og í stóru broti. Hann hefur víða leitað fanga efdr heimildum og nýtt sér m.a.
sínar eigin rannsóknir, sérstaklega á átthagafélögum og æskulýð Reykjavíkur auk
úrvals óprentaðra og prentaðra heimilda. Hann leitaði sömuleiðis efnis hjá öðrum
sagnfræðingum m.a. Þórunni Valdimarsdóttur, Friðriki G. Olgeirssyni, Þorleifi
Oskarssyni og Guðjóni Friðrikssyni.
Eggertlagði mikla vinnu í að finna ljósmyndir sem komu flestar fráLjósmyndasafni
Reykjavíkur. Hins vegar kafar hann ekki djúpt í efnið enda er bókin yfirlitsrit með
alþýðusögulegu yfirbragði.1 2 Sveitin í sálinni skipdst í fimm kafla, ásamt aðfara- og
lokaorðum auk tilvísunarskrár og heimildarlista sem eru aftast í bókinni.
Fólkið sem Eggert fjallar um flutdst flest tíl Reykjavíkur í leit að betra lífi. Börn
sem fæddust um aldamótin 1900 hafa líklega séð einhverjar mesm breytingar sem
orðið hafa á íslensku samfélagi og lífsviðhorfum fólks, ekki aðeins í Reykjavík
heldur á öllu landinu. Jafnvel man fólk sem er fætt um og eftir 1970 eftir sumum
þeim breytingum sem orðið hafa í Reykjavík. Sú kynslóð hefur séð borgina teygja
anga sína æ lengra í austur á sama tíma og trúin á moldina varð undir og borgarlífið
tók við.
I fyrsta hluta bókarinnar er fjallað um fólkið í borginni, hvaðan það kom og
hvernig það hélt sambandi við heimahagana. I því samhengi skiptu átthagafélögin
mestu mál en þau voru flest stofnuð á fyrstu áratugum 20. aldar en voru hvað
öflugust á fimmta og sjötta áratugnum. A blómaskeiði þeirra voru haldnir fundir,
kvöldvökur, jólaböll, spilakvöld, dansleikir, kaffisamsæti og stundum voru heima-
byggðir heimsóttar. Félögin voru ekki aðeins mikilvæg til að halda í upprunann
heldur Hka til að vernda menningu sveitanna. Fáir aðfluttra litu á sig sem Reyk-
1 Vef. Forlagið, Svátin isálinni, http://www.forlagid.is/Pp-643062. Sótt 18. janúar 2015.
2 Eggert Þór Bernharðsson, Sveitin ísálitmi (Reykjavík 2014), bls. 7-9.
283