Víkurfréttir - 15.12.1983, Blaðsíða 50
JÓLABLAÐ
VÍKUR-fréttir
„Var jafn illa farin og alkóhólistinn“
- VIÐTAL VIÐ EIGINKONU ALKÓHÓLISTA
Þú ert gift alkoholista?
,,Já, ég er gift virkum
alkóhólista."
Hvaft hafift þift verift lengi
gift?
„Það verða 15 ár í júlí
n.k."
Getur þú reynt aö lýsa
því, hvernig lit þitt hefur ver-
ift þessi ár?
,,Ég skal reyna. Ég kynnt-
ist manni minum er ég var
21 árs. Ég var ákaflega lifs-
glöð og var i góðu starfi. Ég
hafði fengið góða menntun,
verið erlendis, lært tungu-
mál og hamingjan blasti viö
okkur Maðurinn minn var 4
árum eldri en ég. Uppeldi
okkar var að visu nokkuð
ólikt. Hann er elstur
fjögurra systkina. Hann
hafði fengið þessa hefð-
bundnu menntun, gagn-
fræðapróf, en gafst siðan
upp á frekara námi. Hann er
vel gefinn, við getum kallað
hann sjálfmenntaðan, þvi
hann hefur lesið mikið af
alls konar fróðleik. Hann er
sérfræðingur i íslandssög-
unum, hefur ótrúlega gott
vald á ensku og dönsku. Ég
sjálf kom frá góðu heimili
og hafði aldrei kynnst
afengi, hvorki hja foreldr-
um né vinum. Það var vel
fylgst með mér alla tið, ég
þurfti að lúta ýmsum regl-
um, t.d. vera komin heim á
skikkanlegum tima, og
stundum fannst mér þá, að
uppeldi mitt væri nokkuð
strangt. Hann aftur á móti
fékk að leika lausum hala
fra unglingsaldri. Foreldrar
hans voru indælisfólk. en
þar sem hann var hávaxinn,
skemmtilegur og glæsileg-
ur, varð hann brátt hrókur
alls fagnaðar og ekki sist í
„góðum félagsskap" með
Bakkusi. Sinn fyrsta sopa
drakk hann 16 ára. Hann
kynntist stúlku þegar hann
var 19 ára Þau eignuöust
barn, en samband þeirra
rofnaði fljótlega.
Þegar við kynntumst fór
ekki hjá því aö mér fyndist
hann nokkuð oft undir áhrif
um áfengis. En við vorum
mjög ástfangin. og innst
inni var ég alveg vissum, að
þegar við giftum okkur,
mundi allt lagast. Satt að
segja lokaði ég algjörlega
augunum fyrir drykkju
hans, taldi þetta bara vera
nokkuð, sem allir ungir
menn gerðu þá. Sjálf
bragðaði ég aldrei áfengi.
Eitt áttum við sameiginlegt,
og það var, að við vildum
stofna okkar eigið heimili
svo fljótt sem mögulegt
væri og eignast barn. Þessi
timi leið í sæluvímu. Ég varð
brátt ófrísk, við giftum okk-
ur og eignuðumst fallegt
heimili. A þessum tíma
stundaði hann vinnuna
sæmilega, en þó kom fyrir
að hann var eitthvað lasinn
og treysti sér ekki til vinnu.
Hann var ýmist slæmur i
hálsi eða baki og ég gekk
upþ í því að hlú að honum
eftir bestu getu. Ég hringdi
alltaf í vinnuna hans (að
hans beiðni) til að láta vita
um veikindi hans, og þetta
gekk svona í nokkurn tima.
Það mætti e.t.v. segja, að á
þessum tima hafi min eigin
blekking byrjað fyriralvöru.
Ég var strax komin i hring-
iðuna, farin að Ijúga fyrir
hann, þar sem bak- og
hálsveikin voru auðvitað
timburmenn! Barnið okkar
var yndislegt og ég var mjög
upptekin af því. Eg var svo
heppin að þurfa ekki að
vinna utan heimilis á fyrstu
árunum.
Þegar mesta ástarsælan
var dvinuð og hversdags-
leikinn tók við, fór svo, að
ég gerði mér grein fyrir því,
að draumur minn um að
hann mundi nú hætta að
drekka, var algjörlega út í
hött. I stað þess að „batna"
fór allt að versna. Um hverja
einustu helgi, frá föstudegi
til sunnudags, hvarf hann
eftir vinnu. Kom heim,
klæddi sig, sagðist þurfa að
skreppa aðeins. Þegarfram
liðu stundir var ég farin að
telja þá daga sem hann var
edrú. Fannst mér einatt, að
ef hann náði að vera þurr í
tvo daga, þá væri hann
hættur. Svona var min
blekking í þá daga. Hann
missti vinnuna hvað eftir
annað. Alltaf var það vinnu-
veitendunum að kenna, í
hans augum voru þeir allir
skilningslausir og fullir af
fordómum.
Ástand mitt var vægast
sagt mjög bágborið. Ég
missti mikinn svefn, vakti
og beið, og hélt svo þrum-
andi skammarræður yfir
honum, bæði þegar hann
var fullur og timbraður. En
það var til litils, því meira
sem ég skammaðist þvi
meira drakk hann. Ég tók
flöskur og hellti úr þeim, ég
reyndi að láta hann gera
þetta og hitt til þess að
forða honum frá því að
..detta i það", ég fékk hvert
taugaáfallið á fætur öðru,
varð siðan fámál, önug og
forðaðist hann eftir megni.
Við getum orðað það i dag,
að ég sjálf var komin i ná-
kvæmlega jafn slæmt á-
stand og hann, þó edrú
væri. Öll mín viðbrögð voru
nákvæmlega eins, ég
skammaðist, hann skamm-
aðist, hann jós svívirðing-
um á mig og ég á hann,
hann gat ekki sofið, ég gat
ekki sofið, og allt var þetta
svo mér að kenna. Ef ég
væri öðruvísi, drykki hann
ekki, ef hann drykki ekki
væri þetta öðruvísi. Þetta
var orðinn einn vitahringur.
Þegar tók að halla undan
fæti, peningar voru ekki til
fyrir mat né reikningum, fór
ég auðvitað að vinna til að
„bjarga málunum". Börnin
voru nú orðin tvö og það
varð að bjarga þeim og
okkur. Ég fékk góða vinnu,
var heppin með að eiga
góða tengdamóður, sem
studdi mig með ráðum og
dáðum. Ýmist tók hún upp
hanskann fyrir mig eða son
sinn. Hún sagði oft við mig
t.d., ef þú værir nú aðeins
betri við hann, tækir vel á
móti honum, þá mundi
hann hætta að drekka. Jú,
ég reyndi þetta. Ég skipti
um hlutverk. Var góð eigin-
kona, sæt og blíð, tók vel á
móti honum og þá fullviss,
að nu mundi þetta allt lag-
ast. Ekkert skeði. Ef eitt-
hvað var virtist honum bara
liða betur þegar hann fór á
næsta fylleri, því nú var ég
svo skilninqsgóð."
Þaö er ein spurning, sem
brennur á vörum mér:
Hvernig stendur á þvi aft þú
og svo margar konur i svip-
aftri aftstöftu hreint og beint
gefast ekki upp? Hvers
vegna látift þiö bjóöa ykkur
upp á svona framkomu?
„Þetta er góð spurning
og mjög eðlileg. Ég getekki
svarað fyrir aðrar konur né
aðra, vegna þess að við
megum ekki gleyma því, að
það eru ekki bara konur,
sem búa við þetta vanda-
mál. Fjölmörg dæmi eru um
konur, sem eiga við drykkju
vandamál að stríða, en því
miður ber minna á þeim. Ég
segi því miður, vegna þess
að það er enginn munur á
því, hver það er sem drekk-
ur, vandamálið er ógnvæn-
legt.
En svo ég svari nú spurn-
ingu þinni hvað mig sjálfa
viðvikur. Við megum ekki
gleyma þvi, að yfirleitt er
það svo, þegar fólk kynnist
og elskar hvort annað, eru
tilfinningar fyrir hendi enn-
þá, þrátt fyrir andstreymið.
Þetta hljómar einnig ein-
kennilega, því hegðun okk-
ar beggja á þessum árum
gaf ekki til kynna neitt
annað en að um algjört hat-
ur væri að ræða. En þaö er
skammt á milli ástar og hat-
urs. Ég held persónulega,
að oft spili stolt inn í þessi
mál, stolt beggja. Ofnotkun
áfengis fylgir mikill hroki og
fyrirlitning á umhverfi og
fólki. Sá sem drekkur veit
alltaf betur - hann er nokk-
urs konar stóri Guð. Þetta
gerir hann i vanmætti sin-
um, fyrirlitningu á sjálfum
sér, vorkennir sér og eng-
inn skilur hann. En hann
telur sig samt alltaf hafa rétt
fyrir sér.
Ef við snúum þessu dæmi
við, fáum við nákvæmlega
sömu útkomuna um þann,
sem ekki drekkuren býrvið
þessi vandamál. Konan, ég i
þessu tilfelli, vissi alltaf
betur, forðaöist fólk, vor-
kenndi mér heil ósköp. Ég
þurfti að vinna til að bjarga
málunum, ég þurfti að
leggja á mig þrefalda vinnu
til þess að allt gengi vel. Ég
vildi fá aðdáun fólks á mér
fyrir dugnaðinn, eða með
öörum orðum, ég vildi aft
þaft vorkenndi mér. Ég var
píslarvotturinn. Ég átti svo
hræðilega bágt. Ég laug að
öllum, foreldrum mínum,
vinum, kunningjum, létsem
allt væri í stakasta lagi. Það
sama gerir sá sem er
drykkjusjúklingur. Ég bar
höfuðið hátt, afsakaði
manninn minn í öllum tilvik-
um fyrir umheiminum og
vorkenndi honum af og til.
Við vorum sem sagt bæði
fallin í sömu gryfjuna.
Jú, ég hafði uppi alls
konar hótanir, svo sem að
fara að heiman, ef hann
hætti ekki að drekka, ég
mundi gera hitt og þetta, ef
hann hætti ekki, en það sem
verst var af öllu, ég stóð
aldrei við hótanir mínar.
Tökum dæmi: Þú ert með
lítið barn, sem suðar og
suðar endalaust um súkku-
laðibita. Þú segir nei og
aftur nei. Barnið heldur
áfram að suða og þú verður
leiö. Svona heldur þetta
áfram í langan tíma uns þú
ert að sþringa, vilt fá frið, og
hvað skeður svo? Þú lætur
undan, barnið fær sitt
súkkulaði, þú þinn frið, en
hver eru endalokin? Barnið
hættir að taka mark á þér.
Þú stendur ekki við orð þín,
það veit að þú munt fyrreða
siðar lúta vilja þess. Það
hættir að bera virðingu fyrir
þér, ,því innst inni heimtar
það aga. En þér þykir vænt
um þetta barn og barninu
þykir vænt um þig, þrátt
fyrir þetta. Það er einmitt
þetta sem skeður. Drykkju-
sjúklingurinn erað reyna að
kúga þig, breyta þér, kenna
þér um sinar eigin ófarir.
Þetta gerir hann aðeins, af
því að honum líður hræði-
lega illa. Það sama gerir
eiginkonan, hún er alltaf að
reyna að kúga manninn,
breyta honum, hún vill hafa
hann eins og hún vill. Það
vill oft gleymast, að við er-
um einstaklingar með sjálf-
stæða hugsun og skoðun.
Við verðum að móta okkur
eftir umhverfinu, umhverfið
mótar sig ekki eftir okkur.
Við verðum sem sagt að
aðlagast.
En svona gekk hjóna-
band okkar i nokkurár. Allt-
of mörg ár. Ég hafði að visu
heyrt getið um Al-Anon
samtökin, sem eru til hjálp-
ar og stuðnings fjölskyld-
um drykkjusjúkra. En það
tók mig langan tíma að við-
urkenna að ég ætti nokkuð
heima þar. Ennþá laug ég
að sjálfri mér. Ég skyldi
sjálf, alein og óstudd sigr-
ast á drykkju manns mins.
Sami hrokinn, ég ætlaði að
breyta þessu öllu. Þegar
upp var staðið var ég alls
ekki eins illa stödd og kon-
an í næsta húsi. Almáttug-
ur, maðurinn hennar gekk
berserksgang, lamdi hana
og krakkana, lögreglan var
þar tíðurgestur, hún átti óg-
urlega bágt. Ég var þó ekki
lamin, börnin mín gengu í
góðum fötum, ég borgaði
alla reikninga, hafði mjög
góða vinnu og var virt. Börn
mín voru ekki eins óttasleg-
in og annarra mannabörn,
þau voru i fullkomnu jafn-
vægi og ég lika. Þetta fannst
mér þá - blekking.
Trúlega hefi ég sjálf verið
mjög illa komin, er hér var
komið sögu. Ég varsýkntog
heilagt með einhverja kvilla,
i maga, vöðvabólgur og
lystarlaus, missti 15-16 kiló,
svaf illa, tók róandi töflur,
ég var að deyja úr áhyggj-
um. Ég var komin að því að
missa vitið. Maðurinn minn
hafði sagt við mig. að ég
ætti heima á Kleppi. Ja,
honum ferst, hugsaði ég þá.
En í dag þakka ég Guði fyrir
að ég skyldi fá þann kjark
að fara á Al-Anon fund. Þar
var mér tekið einstaklega
vel. Þarna var hópur kvenna
og karla, sem áttu við ná-
kvæmlega sömu vandamál
að stríða. í fyrstu taldi ég
mér trú um, að ég hefði
raunverulega ekkert þarna
að gera. Margar konur
bjuggu við miklu verra
ástand En þær voru flestar
kátar og glaðar, hvernig
mátti þetta vera? Brátt varð