Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.10.2015, Blaðsíða 39

vart þeim smærri hefur tekið mikinn toll af trausti.
Fyrst var sagt að allir flóttamenn væru velkomnir.
Því næst var reynt að þvinga smáþjóðir sambandsins
til að taka á móti fleiri flóttamönnum en þær vildu.
Nú er reynt að kaupa Tyrki til að girða flóttamennina
af inni hjá sér. Þar eru 600.000 manns í flótta-
mannabúðum, en 1.900.000 að auki eru dreifðir um
Tyrkland. Valdamenn þar höfðu gefið í skyn að
stórum hluta þess mannfjölda yrði beint til Evrópu-
sambandsins, enda væru allir sagðir velkomnir þang-
að. Þá supu menn hveljur í Brussel.
Niðurstaðan varð sú, eftir neyðarfund, að bjóða
Tyrkjum milljarða evra „styrk“ til að halda flótta-
mönnum uppi í Tyrklandi og bæta aðbúnað þeirra
eins og fært væri.
Tyrkir fundu fljótt að þeir voru komnir með tak.
Þeir vildu meira. Þeir eru fyrir löngu hættir að
treysta fagurgala frá Brussel. Nú heimta þeir frjálsa
för fyrir 75 milljónir Tyrkja um ESB lönd, þótt þeir
séu ekki í sambandinu. Og þeir krefjast þess að þegar
verði „opnaðir nokkrir kaflar“ til að sýna að áratuga
aðildarviðræður Tyrkja séu enn í gangi.
Búrókratar í Brussel og Þýskalandi hafa engin spil
á höndunum. Seinustu ákvarðanir þeirra geta valdið
stjórnmálalegum vandræðum víða í ESB, ekki síst í
Þýskalandi sjálfu.
Dísiláföll
Það varð verulegt áfall þar í landi þegar að nýlega
komst upp um víðtæk undanbrögð stórfyrirtækisins
Volkswagen varðandi útblástur dísilbifreiða. Þýsk
iðnfyrirtæki hafa lengi verið ímynd trausts. Auðvitað
er þetta atvik, þótt stórt sé í sniðum, enginn alls-
herjar áfellisdómur um þýskt atvinnulíf eða útflutn-
ingsiðnað landsins. Ekki er ástæða til að efast um að
landið sé í þeim efnum enn í fremstu röð. En traustið
hefur þó óneitanlega veikst.
Rétttrúnaðurinn tengdur loftslagsmálum hefur
einnig misst traust í þessum hremmingum.
Yfirvöld víða um heim höfðu tekið trú á dísilvélina
og þvingað almenning, með því að beita skattlagning-
arvaldinu fyrir sig, til að taka sömu trú. Nokkuð er
síðan grunsemdir vöknuðu um að ekki væri allt sem
sýndist varðandi dísilvélina og hversu miklu vist-
vænni hún ætti að vera en bensínvélin. Nú er spurn-
ingin sú hvort dísilvélin í bílum lifi áfallið af.
Forna málið
Þetta er ekki fyrsta hneykslismálið tengt dísilnum.
Fyrsta málið af því tagi er þó annarrar gerðar og
meira en hundrað ára. Enn er dulúð yfir því máli.
Sjálfur hugmyndasmiður dísilvélarinnar, Rudolf
Diesel, var miðdepillinn í því hneyksli. Uppfinn-
ingamaðurinn hvarf hinn 29. september árið 1913.
Hann var farþegi í ferju á leið frá Antwerpen til Har-
wich, ensks hafnarbæjar við Norðursjóinn. Eftir
kvöldverð hafði hann haldið til klefa síns, en þó ekki
háttað. Lík hans fannst við Noregsstrendur 10 dög-
um síðar.
Diesel er talinn hafa verið á leið til Englands til að
ræða hugsanlega sölu á dísilvélum sínum til breska
sjóhersins. Getgátur hafa verið uppi um að Diesel
hafi verið myrtur til að koma í veg fyrir að upplýs-
ingar um hina nýju tækni hans kæmust í hendur
Breta. En aðrir hafa hins vegar bent á að fjárhags-
staða hans hafi á þessu augnabliki verið svo erfið að
ekki megi útiloka að Diesel hafi fyrirfarið sér af þeim
ástæðum.
Hitt er staðreynd að breskir kafbátar urðu að láta
gufuvélina duga til að knýja kafbáta sína í fyrri
heimsstyrjöldinni.
En þetta er önnur saga, hvort sem hugvitsmað-
urinn var myrtur eða hann treysti sér ekki lengur til
að horfast í augu við lífið.
Án trausts er öll tilveran svo miklu erfiðari.
Morgunblaðið/Golli
* Þetta er ekki fyrsta hneykslis-málið tengt dísilnum. Fyrstamálið af því tagi er þó annarrar gerðar
og meira en hundrað ára. Enn er dul-
úð yfir því máli. Sjálfur hugmynda-
smiður dísilvélarinnar, Rudolf Diesel,
var miðdepillinn í því hneyksli.
18.10. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 39