Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.10.2015, Blaðsíða 4

Þolinmæðin brast. Eiginmaður minnvar nánast hættur að heyra manns-ins mál. Við fórum því og keyptum
þessi nýju tæki og sjáum ekki eftir því.
Hann heyrir mun betur eftir að hann fékk
þau. Þetta er allt annað líf,“ segir eigin-
kona manns með vaxandi heyrnarskerðingu
sem nýverið greiddi hálfa milljón króna
fyrir ný heyrnartæki alfarið úr eigin vasa.
Þau vilja ekki koma fram undir nafni.
Samkvæmt reglum Tryggingastofnunar
fær fólk ekki styrk til kaupa á heyrnar-
tækjum nema á fjögurra ára fresti og mað-
urinn á ekki rétt á téðum styrk fyrr en
næsta vor. Lífsgæði hans höfðu skerst mik-
ið á skömmum tíma og hann orðinn vansæll
og einangraður. Hann gat ekki tekið þátt í
samræðum í fjölskylduboðum eða heyrt
hvað barnabörnin voru að segja við hann
og konan hans þurfti að túlka allt fyrir
hann sem annað fólk sagði. Þess vegna
þoldu kaup á nýjum tækjum enga bið.
Styrkurinn að hækka
Kristján Sverrisson, forstjóri Heyrnar- og
talmeinastöðvar Íslands (HTÍ), segir
greiðsluþátttöku ríkisins miðast við hversu
alvarleg heyrnarskerðing viðkomandi ein-
staklings er. Til þess að eiga rétt á fastri
niðurgreiðslu ríkisins að upphæð kr. 30.800
á eyra þarf fólk að vera komið upp í vissa
heyrnarskerðingu á betra eyranu. Miðað er
við 30 desibel í því sambandi.
Maðurinn sem hér um ræðir hefur glímt
við heyrnarskerðingu í um þrjá áratugi og
segir eiginkona hans styrkinn lítið hafa
hækkað á þessum tíma. Kristján staðfestir
að þessi upphæð hafi ekki hækkað í nærri
áratug en það stendur til bóta, sennilega
strax í næstu viku, en heilbrigðisráðherra
hefur skrifað undir reglugerð þess efnis að
styrkurinn hækki upp í kr. 50.000 á eyra.
Reglugerð tekur á hinn bóginn ekki gildi
fyrr en hún birtist í Stjórnartíðindum. „Við
höfum barist fyrir þessari hækkun í tvö ár
enda var löngu tímabært að styrkurinn
hækkaði. Krónan féll um 50% í hruninu,
auk þess sem tækin hafa hækkað hægt og
bítandi í verði með aukinni tækni. Þessar
þrjátíu þúsund krónur voru orðnar til
skammar. Þessi hækkun er mjög ánægju-
leg. Það munar strax um þetta,“ segir
Kristján.
Leitaði til einkastöðvar
Við mælingu kom í ljós að heyrn mannsins
hafði versnað til muna frá því síðustu tæki
voru keypt og fyrir vikið dugðu þau ekki
lengur. Hann leitaði til einkastöðvarinnar
Heyrnar í Kópavogi og fékk að prófa
heyrnartæki sem eru mjög vönduð, með
lausum hljóðnema sem konan hans getur
haft í ól um hálsinn eða hann getur lagt á
borðið, til dæmis þegar hann fer í reglu-
legt kaffi með fyrrverandi vinnufélögum
sínum. Þannig getur hann fylgst með sam-
ræðunum við borðið, nokkuð sem hann var
hættur að geta og hafði því enga ánægju
af slíkum samverustundum lengur.
Konan viðurkennir að kaupin hafi sett
strik í heimilisbókhaldið en ekki hafi verið
um annað að ræða. „Við erum bara oftar
með afganga í matinn,“ segir hún.
Konan er ósátt við fjögurra ára regluna
en Kristján bendir á að hægt sé að fá
undanþágu frá henni, að því gefnu að ein-
staklingurinn komi í greiningu hjá HTÍ og
læknar meti þörf hans fyrir ný tæki mjög
brýna. „Í þessu sambandi er mikilvægt að
fólk kanni rétt sinn nægilega. Við neitum
fólki auðvitað ekki um endurnýjun ef lækn-
isfræðileg rök liggja að baki.“
Hann segir þetta ekki algengt enda
versni heyrn fólks alla jafna hægt. „Fjög-
urra ára reglan á að gagnast 95% fólks al-
veg þokkalega. Auðvitað eru alltaf undan-
tekningar en þá verður fólk að koma til
okkar og fá greiningu.“
Konan segir ekki hafa tekið því að bíða
fram á næsta vor eftir styrknum, þar sem
nýju tækin voru keypt hjá einkastöð en
ekki hjá HTÍ, sem er ríkisstofnun. Hjónin
hafa verið ánægðari með þjónustuna hjá
Heyrn en hjá HTÍ og leituðu fyrir vikið
fyrst þangað. Konan veit ekki hvort HTÍ
býður upp á samskonar tæki og þau
keyptu.
„Maðurinn minn er kominn yfir 70 desi-
bel sem þýðir að hann á ekki rétt á styrk
nema skipt sé við HTÍ. Ég furða mig á
þessum reglum. Þetta er eins og að segja
við lamaðan mann að hann sé svo mikið
lamaður að hann hafi ekkert við hjólastól
að gera og geti bara lagst í rúmið,“ segir
konan.
Fólk getur leitað annað
Þegar fólk er komið yfir 70 desibel og
verulega illa heyrandi greiðir ríkið 80% í
heyrnartækjunum, samkvæmt gildandi
reglum. „Þá er reiknað með að fólk komi
til Heyrnar- og talmeinastöðvar Íslands til
að fá greiningu en einkastöðvarnar hafa
ekki lækna eða sérfræðinga til að meta
heyrnarskerðinguna. Það er hins vegar
misskilningur að kaupa þurfi tækin hjá
okkur, fólk getur leitað annað ef það vill.
Að fenginni staðfestingu hjá okkur,“ segir
Kristján
Þrjár einkastöðvar hafa leyfi til að selja
heyrnartæki. Heyrn í Kópavogi, Heyrnar-
tækni í Glæsibæ og Heyrnarstöðin í
Kringlunni. Kristján lítur ekki á þessar
stöðvar sem samkeppni. Heyrnar- og tal-
meinastöð Íslands beri skylda til að þjón-
usta heyrnarskerta og heyrnarlausa í land-
inu og vera annarra aðila á markaði trufli
ekki það hlutverk. Þá bjóði einkastöðvarnar
upp á fyllilega sambærileg tæki, gæðavörur
frá leiðandi framleiðendum í heiminum.
ELDRI BORGARI, SEM ÞJÁIST AF VAXANDI HEYRNARSKERÐINGU, FESTI FYRIR SKEMMSTU KAUP Á NÝJUM HEYRNARTÆKJUM FYRIR RÍFLEGA HÁLFA MILLJ-
ÓN KRÓNA. HANN ÞURFTI AÐ GREIÐA ALLA UPPHÆÐINA ÚR EIGIN VASA EN SAMKVÆMT REGLUM TRYGGINGASTOFNUNAR FÆR FÓLK HEYRN-
ARTÆKI EKKI NIÐURGREIDD NEMA Á FJÖGURRA ÁRA FRESTI. FORSTJÓRI HEYRNAR- OG TALMEINASTÖÐVAR ÍSLANDS (HTÍ) SEGIR HÆGT AÐ FÁ UND-
ANÞÁGU FRÁ FJÖGURRA ÁRA REGLUNNI AÐ UNDANGENGINNI GREININGU OG LÆKNISFRÆÐILEGUM RÖKSTUÐNINGI HJÁ HTÍ.
Ekki synjað um endurnýjun ef
læknisfræðileg rök liggja að baki
* Það var mikið hagsmunamál að fá niðurgreiðslu ríkisinshækkaða enda agalegt að þurfa að vísa frá fólki sem hefurekki efni á að leysa út heyrnartæki.
Kristján Sverrisson, forstjóri HTÍ
Þjóðmál
ORRI PÁLL ORMARSSON
orri@mbl.is
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25.10. 2015
Kristján Sverrisson tók við starfi for-
stjóra Heyrnar- og talmeinastöðvar Ís-
lands fyrir tveimur árum og fannst strax
að stofnunin gæti gert betur. „Stofnunin
hafði verið fjársvelt frá því fyrir hrun og
nú hefur aðeins rofað til í fjármálum rík-
isins, þannig að við höfum fengið eilitla
aukningu á fjárveitingu. Það var mikið
hagsmunamál að fá niðurgreiðslu ríkisins
hækkaða enda agalegt að þurfa að vísa
frá fólki sem hefur ekki efni á að leysa út
heyrnartæki. Töluvert hefur verið um
það. Vonandi stendur það nú til bóta.“
Þess má geta að HTÍ hefur nýhafið
þjónustu við landsbyggðina en skortur
hefur verið á henni til þessa. „Það eiga
ekki allir auðvelt með að koma um lang-
an veg til að sækja okkar þjónustu og
þetta er gert til að koma til móts við það
fólk. Það var tími til kominn að stofnunin
færði sig aðeins betur inn í nútímann og
hækkaði þjónustustigið. Ekki veitir af,
það sjáum við mjög víða, ekki síst meðal
eldri borgara um allt land.“
FANNST STOFNUNIN
GETA GERT BETUR
Morgunblaðið/Sverrir