Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.10.2015, Blaðsíða 16

* Fyrstu merki um aldurstengda fjarsýni, eðaellifjarsýni eins og hún er stundum kölluð, eruþegar fólk byrjar að halda bókum, blöðum og farsím-
um lengra frá sér en venjulega. Með tímanum nægir
þetta ráð ekki og fá þá flestir sér lesgleraugu.
T
íminn fer ekki vel með líkamann en
þeir sem eru það heppnir að ná
fimmtugsaldri fara óhjákvæmilega
að finna fyrir hrörnuninni sem
aldrinum fylgir. Gráu hárin fara að skjóta
upp kollinum, hrukkunum fjölgar og þyngd-
araflið fer að toga vissa líkamsparta suður
á bóginn. Annað sem fylgir er að sjónin
breytist, og ekki til batnaðar.
Fáir sleppa
Aldursbundin fjarsýni nefnist sú fjarsýni
sem flestir upplifa um eða eftir fertugt.
Ekki skal rugla því saman við venjulega
fjarsýni en í því tilfelli er augað of stutt.
Enginn sleppur við ellifjarsýnina frekar en
aðra hrörnun í líkamanum sem fylgir aldri
og er algengasti aldur þegar fólk finnur
fyrir þessari fjarsýni 43 ára.
Augasteinninn harðnar með árunum
Venjulegt auga er eins og borðtenniskúla
og inni í því er augasteinninn í upphafi
eins og hlaup. Hann á auðvelt með að
breyta um lögun og getur orðið þykkari í
miðjunni þegar hann þarf að fókusera á
það sem er nálægt auganu. Það sem gerist
í auganu með aldrinum er að augasteinninn
harðnar og verður loks að alvöru steini.
Þegar augað harðnar svona minnkar geta
þess til að dragast saman. Þá þurfum við
linsu fyrir framan augað sem er þykk í
miðjunni, eins og lesgleraugu eða marg-
skiptar linsur.
Margir gallar við lesgleraugu
Augasteininum má líkja við ljósmyndalinsu
sem nær að aðlaga sig, eða fókusera en
með aldrinum missir augasteinninn þessa
getu. Þá minnkar geta augans til að fók-
usera á það sem er nálægt og fólki gengur
illa að lesa smátt letur og sjá vel á tölvu-
skjái. Fyrstu merki um aldurstengda fjar-
sýni, eða ellifjarsýni eins og hún er stund-
um kölluð, eru þegar fólk byrjar að halda
bókum, blöðum og farsímum lengra frá sér
en venjulega. Með tímanum nægir þetta
ráð ekki og fá þá flestir sér lesgleraugu.
Gallarnir við lesgleraugun eru margir. Þar
sem þú sérð ekki frá þér með þeim þarftu
sífellt að vera að setja þau upp og taka
þau niður og þekkja margir að vera stöð-
ugt með gleraugun á hausnum. Auk þess
eiga þau það til að týnast um allt hús.
Hver kannast ekki við spurninguna, „hvar
eru gleraugun mín?“ á heimili þeirra fjar-
sýnu. Ef þú lendir í þeirri aðstöðu að vera
á fundi og finnur ekki gleraugun ertu í
vondum málum. Þeir sem eru nærsýnir fyr-
ir hafa fengið sér tvískipt gleraugu en í
dag fá sér flestir margskipt gleraugu. Þá
nær fólk að sjá frá sér, á tölvuskjá og á
bók.
Hægt að fá linsur við ellifjarsýni
En það eru til önnur ráð til að bregðast
við þessum hvimleiða fylgikvilla hækkandi
aldurs. Annars vegar er hægt að fá sér
linsur og hins vegar fara í leysiaðgerð.
Flestir eru ánægðir eftir aðgerð og sleppur
fólk þá við allt umstang sem fylgir gler-
augum og linsum. Margir virðast ekki vita
af þeim möguleika að fá sér fjarsýnislinsur.
Linsur fyrir nærsýna hafa lengi verið til en
nú er einnig hægt að fá góðar fjarsýnis-
linsur sem henta mörgum mjög vel. Hægt
er að láta mæla augun hjá augnlækni eða í
gleraugnabúðum og sérpanta linsur sem
henta þér. Þær eru hannaðar þannig að þú
sérð vel bæði það sem er nálægt og einnig
það sem er í fjarlægð. Þetta eru svokall-
aðar margskiptar snertilinsur.
Umstangið sem fylgir linsum er mun
minna en gleraugnavesenið. Setja þarf þær
í að morgni og eru þær teknar úr að
kvöldi. Smátíma tekur að venjast handtök-
unum en þegar það er komið er mikill létt-
ir að losna við gleraugun.
ENGINN SLEPPUR VIÐ FJARSÝNI
Hvar eru
gleraugun mín?
Getty Images/iStockphoto
ALDURSBUNDIN FJARSÝNI HENDIR ALLA SEM ERU SVO HEPPNIR AÐ
NÁ YFIR FERTUGT OG SLEPPA FÆSTIR. FLESTIR KAUPA SÉR LESGLER-
AUGU SEM FÁST VÍÐA OG ERU SÍFELLT MEÐ ÞAU Á HAUSNUM. AÐRIR
LEGGJAST UNDIR LEYSIGEISLANN OG LÁTA LAGA SJÓNINA. EN ÞAÐ
SEM FÆRRI VITA ER AÐ EINNIG ER HÆGT AÐ FÁ LINSUR VIÐ
ELLIFJARSÝNI OG HENTAR ÞAÐ MÖRGUM VEL.
Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
Lesgleraugu verða
nauðsynlegur fylgihlutur
hjá fólki yfir fertugt en
til eru önnur ráð.
Linsur fyrir ellifjarsýni
henta vel þeim sem kjósa
ekki aðgerð en vilja
losna við gleraugun.
Getty Images/iStockphoto
16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25.10. 2015
Heilsa og hreyfing
Súpur eru tilvalin haust- og vetrarfæða. Matarmikil súpa er ómótstæðileg á köldu kvöldi. Ekki
spillir fyrir að með því að sjóða grænmeti í súpu í stað þess að bjóða upp á það sem meðlæti
haldast öll næringarefnin betur í matnum. Sama á við um kjötið; með því að sjóða kjöt í súpu
fáum við soðið af því með í matinn í stað þess að það fari til spillis.
Haldið í næringarefnin