Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.10.2015, Blaðsíða 39

Ísland. Svo eru þeir, sem fylgjast grannt með þróun á
sínu sviði, hvar sem hún er eftirtektarverðust, frá sínu
borði. Þess háttar fólk fækkar þeim annmörkum sem
kunna að fylgja fámenni. En kostir þess eru einnig
miklir og þeir nýtast sífellt betur.
Komst í fréttir
Ísland fékk vissulega fleiri fréttatíma en vant er þegar
að fólk sýndi vonbrigði sín og örvæntingu við mótmæli
á Austurvelli eftir að bankarnir féllu. En því miður
tókst hlutfallslega fáum en vel skipulögðum hópum að
breyta mótmælunum í óeirðir, með eggja- og grjót-
kasti (og er þá ekki allt nefnt) og beinni tilraun til að
leggja undir sig löggjafarsamkunduna og fleiri stofn-
anir. Lýðveldið unga hékk á bláþræði. Fámennt lög-
regluliðið hélt höfði.
Samfylkingin missti hjartað ofan í buxurnar, hljóp
út úr ríkisstjórninni og hefur látið síðan eins og þar
hafi hún aldrei verið. Og auðvitað vill hún að það
gleymist líka, hvaða stjórnmálaflokkur á þeirri tíð var
mesta undirlægja „útrásarvíkinga“ eða klappstýra,
eftir því sem við átti.
Ríkisstjórnin sem komst til valda í þessu andrúms-
lofti þóttist ætla að „moka skítinn“ eftir fyrri ríkis-
stjórn sem Samfylkingin vissi ekki til að hún hefði set-
ið í þegar þarna var komið. Staðreyndin er sú að allar
meginákvarðanir um endurreisn efnahagslífsins höfðu
þá verið teknar. Endurreisnin hefði verið fljótvirkari,
markvissari og miklu ódýrari ef stjórn Jóhönnu og
Steingríms hefði ekki skolað í valdastóla.
Ekkert samhengi
Enda sést að stærstu mál „skítmokstursmanna“ voru
ekki í neinum tengslum við efnahagslega áfallið. Þeir
ákváðu að keyra þjóðina í losti inn í ESB. En það voru
einmitt gallaðar fjármálaeftirlitsreglur frá ESB sem
ýttu undir heimskreppuna, þótt undirmálslán í Banda-
ríkjunum legðu grunninn.
Fram til kjördags ítrekuðu Vinstri grænir heilaga
andstöðu sína við inngöngu í ESB. Nú er vitað að þá
hafði vikum saman legið fyrir handsalað samkomulag
um þau svik.
Ákveðið var að draga Geir H. Haarde einan fyrir
Landsdóm, fyrir „glæpi“ á borð við þann að geta ekki
framvísað fundargerð sem sýndi að bankamálin hefðu
verið rædd í ríkisstjórn. Næst kom dilla allrar dillu um
að breyta þyrfti sjálfri stjórnarskrá íslenska lýðveld-
isins. Ekki var hægt að benda á neitt sem kallaði á
það! Keyrt var af stað í stýrislausu fari með ónýtar
bremsur. Flogið var út af í fyrstu beygju. Samt var
haldið áfram.
Engu var líkara en forsendan fyrir því að klára
mætti nýja stjórnarskrá væri sú að stofna sirkus og
fela honum verkefnið. Og auðvitað var ekki hægt að
hafa færri trúða í sirkusnum en tíðkast í slíkum stofn-
unum. Þetta endaði allt með ósköpum.
Stjórn beið afhroð
Skömmu síðar hentu kjósendur ríkisstjórninni út með
sveiflu svo sá undir sólana. En þá bar svo við að ný rík-
isstjórn beit í sig að ekki mætti sjást að stjórnarskipti
hefðu orðið. Ríkisstjórnin er meira að segja enn að
bjástra við að breyta stjórnarskránni, þótt enginn hafi
beðið hana um það nema kannski „aðalsamninga-
maðurinn“ sem var settur yfir Utanríkisráðuneytið.
Allt annað er á sömu bók lært. Og samt eru þeir til
sem skilja ekki hvers vegna ríkisstjórnin nær ekki
flugi.
Kjósendur héldu að þeir hefðu hent út ríkisstjórn
Jóhönnu og Steingríms og skilja ekki hvers vegna
þess sjái ekki stað.
Nú er sagt að of seint sé orðið að búa til einhver skil
við fyrri stjórn. Það má vel vera. En er þá ekki viðbúið
að kjósendur geri aðra tilraun, vorið 2017, til að binda
enda á ömurlegan stjórnarferil, fyrst jafnvel skýrustu
skilaboð sem send hafa verið í íslenskum kosningum
fram til þessa fóru svo gersamlega fram hjá þeim sem
tóku við.
Við með sama og er í fréttum
En aftur að því sem fyrr var nefnt, minnimáttar-
kenndinni yfir því að Íslendingar séu ekki oft í
erlendum fréttum.
Minnipokamenn geta nú huggað sig með því, að ein-
mitt nú eru óvænt sömu fréttir á ferð hér og í Banda-
ríkjunum.
Hillary Clinton situr daginn langan í yfirheyrslum
fyrir bandarískri rannsóknarnefnd vegna morðárásar
sem gerð var á sendiherra landsins í Líbíu. Nefndin
hnaut fljótlega um það, að Hillary ráðherra hefði ekki
aðeins haft sitt persónulega tölvunetfang heldur hefði
hún algjörlega sniðgengið ráðuneytið og rekið sjálft
tölvukerfið heima hjá þeim hjónum. Tilhögunin er ein-
stök og gengur þvert á skráðar reglur og fyrirmæli
Hvíta hússins undir stjórn Obama.
Þegar upp komst ákvað frú Clinton að senda ráðu-
neytinu þær þúsundir tölvupósta sem tilheyrðu því að
hennar eigin mati, en ekki þá pósta sem hún ákvað að
væru einkapóstar. Þetta hljómar ekki endilega mjög
illa.
En málið varð erfiðara þegar á daginn kom að
Hillary hafði ekki aðeins haldið eftir sínum einka-
póstum. Hún hafði gefið tölvusérfræðingum fyrirmæli
um að eyða þessum tölvupóstum þannig að þeir fynd-
ust ekki. Enginn annar, t.d. óháður sérfræðingur frá
ráðuneytinu eða leyniþjónustu, getur því yfirfarið mat
Hillary á því hvað var prívat og hvað ekki.
Hillary hafði sem bráðungur lögfræðingur aðstoðað
rannsóknarnefnd þingsins í Watergate-máli Nixons
forseta. Hún og aðrir telja sig vita að hefði Nixon eytt
segulbandsspólunum frægu hefði hann getað setið
sem fastast. Segulböndum var auðvelt að eyða. Tölvu-
póstar eru flóknari.
Nú er staðan sú að FBI, bandaríska alríkislög-
reglan, er sögð með 25 manna sveit í því að rannsaka
mál Hillary Clinton. Orðrómur er um að FBI hafi þeg-
ar náð til pósta sem sérfræðingar Hillary töldu sig
hafa eytt. Það er mjög óþægilegt fyrir forseta-
frambjóðandann.
Fréttaskýrendur, hallir undir repúblikana, trúa því
þó margir illa að FBI muni skila óþægilegri skýrslu
um Clinton. Þeir vísa til framgöngu lögreglunnar og
Dómsmálaráðuneytisins varðandi meinta misnotkun á
Ríkisskatti Bandaríkjanna gagnvart Repúblikana-
flokknum í aðdraganda kosninga. Þar á bæ hefur
tölvupóstum embættismanna verið eytt í stórum stíl.
(Þeir eru allir sagðir hafa horfið vegna margvíslegra
bilana í tölvukerfum.) Aðrir segja að Holder dóms-
málaráðherra og Obama hafi verið samlokur og eftir
mannaskipti í ráðuneytinu sé ekki víst að það verði
misnotað pólitískt með sama hætti og áður.
Við líka
Og á meðan þetta gerist í hinum stóra heimi eru fréttir
um það að Efnahags- og viðskiptaráðuneytið hafi ósk-
að eftir því að tölvupóstar embættismanna, þar með
talið ráðneytisstjóra, m.a. frá viðkvæmu árunum 2007-
2009 yrði eytt og við því hafi verið orðið. Afritum póst-
anna hafi sömuleiðis verið eytt. Hvers vegna? Varla
vegna plássleysis.
Vissi Rannsóknarnefnd Alþingis þetta? Eða rann-
sóknarnefnd Alþingis, sem rannsakaði skýrslu Rann-
sóknarefndar Alþingis og komst samhljóða að þeirri
niðurstöðu að þingannanefndin, þ.e. hún sjálf, hefði
unnið mikið og ótrúlega gott starf. Það hefur enginn
annar sagt.
Þegar að störfum seðlabankastjóra hafði verið létt
af bréfritara birtist skömmu síðar kurteis ungur mað-
ur við útidyr og bað um samþykki fyrir því að Rann-
sóknarnefnd Alþingis mætti gera tölvu hans í Seðla-
bankanum upptæka. Það samþykki var auðfengið. Og
það var ekki bara vegna þess að sá sem í hlut átti hafði
aldrei á ævi sinni sent tölvupóst þegar þarna var kom-
ið.
Það kom svo í hlut starfsmanna í Hádegismóum að
sýna hvernig það væri gert. En vonandi hefur Rann-
sóknarnefnd Alþingis getað notað tiltölulega nýja og
algjörlega ónotaða tölvu.
Loks tæknivæddur
Eftir 6 ára tölvunotkun í Hádegismóum skal upplýst, í
þágu gagnsæis í fjölmiðlum, að í undirbúningi er að
kenna bréfritara með vorinu hvernig SMS eru send.
Nemandinn tilvonandi hafði sagt helstu trúnaðar-
mönnum sínum á blaðinu frá þessum áfanga í tölvu-
pósti, en þá tókst ekki betur til en svo, að sagt var, að
frá og með vorinu myndi ritstjórinn geta sent og tekið
á móti GSM. Gæti ekki verið æskilegt, til að líta skár
út í sögunni, að biðja einhvern um að eyða þessum
tölvupósti?
En hvern?
Forðum tíð þótti nauðsynlegt að fá eingöngu strang-
heiðarlega menn til að kveikja fyrir sig í húsi. Varla
þarf síðri menn til að eyða fyrir sig tölvupósti.
Morgunblaðið/Eggert
25.10. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 39