Morgunblaðið - Sunnudagur - 01.11.2015, Blaðsíða 48

48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1.11. 2015
Sýning með verkum Eyborgar Guðmunds-
dóttur (1924-1977) og Eyglóar Harðar-
dóttur (f. 1964) verður opnuð í Skaftfelli –
myndlistarmiðstöð Austurlands í dag, laugar-
dag, klukkan 16. Sýningarstjóri er Gavin
Morrison.
Eyborg og Eygló eru listamenn af mismun-
andi kynslóðum en verk beggja eru óhlut-
bundin, abstrakt. Miðill Eyborgar er fyrst og
fremst málverkið á meðan þrívíddin er ríkj-
andi í verkum Eyglóar. Í verkum Eyborgar er
að finna afgerandi geómetrísk form og bjarta
liti sem notaðir eru til að kalla fram villandi
sjónrænar þversagnir á meðan Eygló beinir
sjónum sínum að virkni lita og áhrifum þeirra
á hvernig við skynjum hluti.
VERK EYGLÓAR OG EYBORGAR
VIRKNI LITA
Ný verk Eyglóðar Harðardóttur eru sýnd með
verkum Eyborgar Guðmundsdóttur.
Morgunblaðið/Golli
Nordic Affect frumflytur verk eftir Högna Egils-
son sem kemur fram með tónlistarhópnum.
Morgunblaðið/Eggert
Tónlist frá endurreisnartímanum og úr sam-
tíðinni renna saman á tónleikum Nordic Af-
fect í menningarhúsinu Mengi á laugardags-
kvöld klukkan 21.
Á tónleikunum frumflytur Nordic Affect
nýtt verk eftir Högna Egilsson sem einnig
kemur fram sem söngvari með sveitinni og
túlkar lög eftir enska endurreisnartónskáldið
John Dowland. Í tilkynningu segir að nánd og
angurværð muni svífa yfir vötnum.
Nordic Affect sendi nýverið frá sér plöt-
una Clockworking, sem útgáfufyrirtækið
Sono Luminus gefur út, og hefur platan hlot-
ið afar góðar viðtökur í erlendum tónlistar-
miðlum.
NORDIC AFFECT Í MENGI
HÖGNI SYNGUR
Hópur söngkvenna kemur
fram á tónleikum í Kalda-
lóni í Hörpu á sunnudag
klukkan 17 undir yfir-
skriftinni Valkyrjur. Á
efnisskránni verða nokkur
létt og leikandi lög úr
söngleikjum Kurts Weil
eins og „Surabaya Jonny“,
auk aría úr óperum eftir
Wagner og þá verður Val-
kyrjureiðin flutt. Í tilkynningu segir að tónlist
Wagners fái of sjaldan að „hljóma hér á landi
og því er þetta einstakt tækifæri“. Á tónleik-
unum koma fram þær Alexsandra Cherny-
shova, Anna Jónsdóttir, Bylgja Dís Gunnars-
dóttir, Elsa Waage, Hanna Þóra Guð-
brandsdóttir, Hrönn Þráinsdóttir, Ísabella
Leifsdóttir, Margrét Einarsdóttir, Svava Krist-
ín Ingólfsdóttir og Þóra Hermannsdóttir Pas-
sauer.
SÖNGKONUR Í KALDALÓNI
VALKYRJUR
Alexsandra
Chernyshova
Umgerð nefnist sýning Hugsteypunnar sem verður opnuð íListasafninu á Akureyri, Ketilhúsi, í dag, laugardag, klukkan15. Þetta er marglaga innsetning sem unnin er sérstaklega
inn í rými Ketilhússins. Í neðra rými hússins blandast margvíslegur
efniviður við málaða fleti og ljósmyndir í ýmsum formum sem, ásamt
lýsingu, kalla fram mörg mismunandi sjónarhorn. Efra rýmið býður
upp á sjónarhorn þess sem stendur fyrir utan og nýtist, samkvæmt
tilkynningu frá safninu, sem eins konar áhorfendastúka.
Áhorfendur eru hvattir til að ganga um rýmin og verða virkir þátt-
takendur í verkinu með því að fanga áhugaverð sjónarhorn á mynd
og deila á samfélagsmiðlum. Þegar áhorfendur skrásetja upplifun
sína hafa þeir áhrif á þróun sýningarinnar þar sem myndunum er
jafnóðum varpað aftur í rýmið. Þannig setja listamennirnir skynjun,
hlutverk og stöðu áhorfandans gagnvart listaverkinu í brennidepil.
Hugsteypan er samstarfsverkefni Ingunnar Fjólu Ingþórsdóttur
og Þórdísar Jóhannesdóttur. Þær útskrifuðust báðar úr myndlist-
ardeild Listaháskóla Íslands árið 2007. Hugsteypan hefur verið starf-
andi frá árinu 2008 en síðan þá hafa Ingunn og Þórdís starfað jöfn-
um höndum saman undir merkjum Hugsteypunnar og í sitt hvoru
lagi við eigin myndlistarverkefni.
SÝNING HUGSTEYPUNNAR Í KETILHÚSINU
Gestir hvattir til
að taka myndir
Ingunn Fjóla Ingþórsdóttir og Þórdís Jóhannesdóttir eru Hugsteypan.
Þær vinna hér að uppsetningu sýningarinnar í Ketilhúsinu.
ÁHORFENDUR GETA HAFT ÁHRIF Á ÞRÓUN MARG-
LAGA INNSETNINGAR HUGSTEYPUNNAR.
Menning
Ég er á merkilega litlum bömmer yfirþessu verki,“ segir Jóel Pálsson bros-andi þegar við hittumst í höfuð-
stöðvum Farmers Market úti á Granda en
það er hönnunarfyrirtæki þeirra Bergþóru
Guðnadóttur, eiginkonu hans, sem saxófón-
leikarinn og tónskáldið sinnir jöfnum hönd-
um með tónlistinni. Umræðuefnið er nýr
geisladiskur,
Innri, en á honum
leikur Stórsveit
Reykjavíkur tíu
lög eftir Jóel í út-
setningum Kjart-
ans Valdimars-
sonar píanó-
leikara sveitar-
innar. Stórsveitin leikur tónlistina á
útgáfutónleikum í Kaldalóni í Hörpu á
mánudagskvöldið.
Auk þess að leika á fjölda hljómplatna
með öðrum listamönnum hefur Jóel áður
sent frá sér fimm plötur, Prím, Klif, Septett,
Varp og Horn, sem hafa fengið fyrirtaks
dóma. Hann hefur meðal annars hlotið Ís-
lensku tónlistarverðlaunin fimm sinnum og
var tilnefndur til Tónlistarverðlauna Norður-
landaráðs fyrir fjórum árum. En hvernig
stendur á því að Stórsveit Reykjavíkur hefur
nú leikið lög hans inn á disk?
„Ég er búinn að vera í þessari hljómsveit
meira og minna síðan hún var stofnuð,“ seg-
ir Jóel en nú eru 23 ár frá stofnun hennar.
„Sem barn var ég í klassísku námi á klarín-
ett en svo stofnaði Sæbjörn Jónsson stór-
sveit í Tónmenntaskólanum, þar sem ég var
að læra, og ég varð að komast í hana! Þá
skipti ég um hljóðfæri.“ Síðan hefur ten-
órsaxinn verið hans aðalverkfæri.
„Þessi skólahljómsveit varð grunnur að
stofnun Stórsveitarinnar og ég er búinn að
vera viðloðandi hljómsveitina síðan. Þetta er
í fyrsta skipti sem hún leikur mína músík –
sem er sérstaklega ánægjulegt,“ segir hann.
Jóel hefur því blásið í verkum annarra öll
þessi ár. „Já, og ég þekki þetta stórsveita-
form auðvitað prýðilega. Ég er með nokkuð
marga bolta á lofti dags daglega, bæði í
músíkinni og núna undanfarið í hönnunar-
geiranum, þar sem mikið er í gangi. En
stórsveitin hefur lengi verið einskonar an-
keri hjá mér. Við höldum tónleika á eins til
tveggja mánaða fresti yfir vetrartímann með
tilheyrandi æfingalotum og þetta er góður
og metnaðarfullur félagsskapur. Mér finnst
Stórsveitin hafa verið í stöðugri framför, og
sérstaklega síðustu tvö til þrjú árin. Hún er
orðin skrambi góð.“
Oft u-beygjur í lögunum
Jóel hefur á diskum sínum flutt frumsamda
tónlist ásamt félögum sínum í smærri hljóm-
sveitum en þetta eru annarskonar útsetn-
ingar á völdum lögum af þeim.
„Í fyrra var haldið upp á afmælishátíð
FTT og þá lék Stórsveitin eitt laga minna í
útsetningu Kjartans. Það kom mjög vel út
og varð kveikjan að því að gera heila dag-
skrá. Og fáir eru betur til þess fallnir að út-
setja lögin en hann. Það er líka hollt og gott
fyrir mig að hleypa öðrum inn í músíkina
sem ég hef samið.“
Fannst honum erfitt að sjá annan fara
höndum um lögin?
„Mér fannst það aðeins erfitt fyrst en
Kjartan er einstaklega góður útsetjari, auk
þess að vera frábær píanóleikari og með sitt
eigið sánd. Hann hefur verið að útsetja sí-
fellt meira og setur líka sín fingraför þar.
Hans nálgun hentar minni músík vel.
Fyrst hentum við á milli okkar hug-
myndum um nálgunina en svo tók hann al-
farið við verkinu og ég reyndi að láta hann
sem mest í friði á meðan.“
Jóel segir að á plötum sínum séu á milli
50 og 60 lög sem þeir hafi valið úr. „Og nú
finnst mér að sum af þessum lögum hafi
alltaf átt að vera í stórsveitarbúningi!“ segir
hann og hlær. „Það er gaman að eiga þau
svona núna,“ bætir hann við. Og víst hljóma
þau vel, stílbrigðin eru fjölbreytileg en heild-
armyndin sterk og hljómsveitin svo sann-
arlega í fantaformi. En hvernig lýsir hann
tónlistinni sem hann semur?
„Á þessum diski hljóma nokkuð fjöl-
breytileg lög; hugljúfar ballöður, lög undir
áhrifum af rokki, þarna er til dæmis líka
létt-súrrealískur tangó og grjóthart fönk. En
það sem einkennir kannski lögin nokkuð er
að það ert ekki alltaf farið augljósa leið með
þau, í þeim eru oft einskonar u-beygjur og
mér finnst skemmtilegt að fá það til að
ganga upp. Það má segja að sum lögin séu
með einskonar athyglisbrest! Og séu þá um
leið dálítið eins og íslenskt samfélag … En
þessi lög eru öll samin af sama manninum,
spiluð af sömu hljómsveit og vonandi skap-
ast í gegnum það ákveðin heild.“
Úrvalsmenn í öllum stöðum
Jóel segir að það sé í sjálfu sér skipulags-
legt afrek að ná þessum tuttugu hljóðfæra-
leikurum saman í hljóðver, þeir séu í hópi
uppteknustu tónlistarmanna landsins. Síðan
hafi upptökur staðið yfir í þrjá daga og
gengið „stóráfallalaust fyrir sig“. Og eins og
„heyrist spiluðu allir þetta frábærlega, enda
úrvalsmenn í öllum stöðum,“ segir hann.
Á útgáfutónleikunum á mánudag verður
lagahöfundurinn eins og fyrr einn af félögum
sveitarinnar en Kjartan stjórnar og Eyþór
Gunnarsson sest í hans stað við flygilinn.
„Þá kemur Davíð Þór Jónsson inn á Ham-
mond-orgel, en hann hefur verið stór hluti af
plötum mínum og þekkir músíkina vel, og
Einar Scheving kemur líka inn í áslátt.“
Verður skrítið að blása eins og óbreyttur
meðlimur þegar lögin eru öll hans?
Jóel ypptir öxlum. „Það er kannski aðeins
öðruvísi tilfinning en venjulega, tónlistin
stendur manni jú örlítið nær,“ segir hann.
Er það köllun að vera „ekki bara“ að
blása heldur semja líka?
„Það gefur mér mikið að semja tónlist en
það er erfitt og ég er ekkert fljótur að því.
Ég tek þetta í skorpum, þetta er eins og
þegar maður byrjar í ræktinni, allar frumur
í manni segja að gera þetta ekki en maður
þrjóskast við!“ Hann hlær. „Svo þegar mað-
ur er kominn í gang er gaman. Ég sem oft
nokkur lög í skorpu, eftir tilhlaup.“
Er saxófónninn alltaf innan seilingar og
blæs hann reglulega?
„Já, ég geri það. Það er alltaf nóg að gera
TÓNLIST EFTIR JÓEL PÁLSSON HLJÓMAR Á NÝJUM DISKI STÓRSVEITAR REYKJAVÍKUR
Sum lögin eru með
einskonar athyglisbrest
„NÚ FINNST MÉR AÐ SUM AF ÞESSUM LÖGUM HAFI ALLTAF ÁTT AÐ VERA Í STÓRSVEITARBÚNINGI,“ SEGIR SAXÓ-
FÓNLEIKARINN JÓEL PÁLSSON UM ÞAÐ HVERNIG LÖGIN HANS HLJÓMA MEÐ STÓRU HLJÓMSVEITINNI HANS.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is