Morgunblaðið - Sunnudagur - 13.12.2015, Síða 36

Græjur og tækni
36 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 13.12. 2015
T
alsvert var um það fjallað
í vikunni að nú er hægt
að kaupa fótboltaleiki í
Sjónvarpi Símans og eins
hyggst Síminn fara að bjóða fólki
upp á að kaupa tónleika með Sin-
fóníuhljómsveitinni í Hörpu. Til
viðbótar við þessar nýjungar
nefndu menn í leiðinni að til-
raunir stæðu yfir með útsendingar
á 4K-sjónvarpsefni.
Davíð Gunnarsson og Svein-
björn Bjarki Jónsson vinna að
þessu verkefni fyrir Sjónvarp Sím-
ans. Davíð segir kveikjuna að því
hafa verið að Síminn hugðist taka
upp næstu kynslóð af mynd-
lyklum, sem lið í eðlilegri end-
urnýjun. Þar sem nýju lyklarnir
styðji 4K-útsendingar hafi síðan
verið ákveðið að slá til og prófa
það í leiðinni. „Lykillinn er ekki
kominn reyndar en við höfum
verið með innvols úr honum til að
prófa og það er svo von á honum
snemma á næsta ári,“ segir Davíð.
Fólk þarf að fá að prófa
Það að fá myndlykil sem styður
4K-útsendingar segir þó ekki
nema hálfa söguna, því það er
eðlilega lykilatriði að hafa aðgang
að efni á því sniði. Davíð segir og
að slíkt efni verði til fljótlega eftir
áramót, en ekki ljóst hvort rás
verði lögð undir 4K-efni eða send-
ir út stakir þættir eða myndir.
„Fólk þarf náttúrlega að fá að
prófa að upplifa þetta og við
verðum með einhverjar skrár til
að fólk geti prófað tæknina, það
er ekkert gaman að kynna eitt-
hvað nýtt og svo getur fólk ekki
skoðað það,“ segir Davíð. Þegar
gengið er á hann með það hvenær
hægt verði að komast í 4K-straum
segist hann ekki geta lofað því að
það verði komin alvöru sjónvarps-
rás eða mikið af efni í SkjárBíó,
„en þetta byrjar svipað og hás-
kerpusjónvarpið hjá okkur á sín-
um tíma, að það verður eitthvað
af flottu efni til að skoða. Þetta er
þó kostnaðarsöm tækni og borgar
sig ekki að lofa of miklu. Ég býst
þó við því að þetta muni gerast
hraðar en var með háskerpuna,
HD-útsendingarnar.“
Eðlileg uppfærsla
Eins og getið er þá er uppfærslan
í 4K-myndlykla liður í eðlilegri
uppfærslu myndlykla, það sé
komin ný kynslóð á markað sem
er miklu öflugri en eldri gerðir og
þá opnast ýmsir möguleikar.
„Þessir myndlyklar eru þó hvergi
komnir í almenna notkun og
verða ekki fyrr en í janúar eða
febrúar hjá stórfyrirtækjum úti í
heimi, en það var hjá okkur út-
sendari frá stórum mynd-
lyklaframleiðanda í síðustu viku
til að hjálpa okkur við að setja
kerfi upp og samstilla okkur við
nýju lyklana. Ég á því von á því
að í mars eða apríl verðum við til-
búnir til að leyfa fólki að prófa ef
það er þá komið með nýjan
myndlykil. Það komu upp til-
tölulega lítil tæknivandamál hjá
okkur við þær tilraunir sem við
höfum verið að gera þannig að
það verður ekki vandamál. Vanda-
málið verður að finna nóg af góðu
efni“
Davíð segist ekki hafa mikla trú
á að framleitt verði íslenskt efni í
4K-gæðum í bráð. „Það þarf að
uppfæra svo mikið í innviðum,
kaupa nýjar myndavélar og fjöl-
margt annað. Svo tekur það ef-
laust einhvern tíma áður en það
verður gott framboð á efni í 4K-
gæðum, ætli það verði fyrr en
næsta haust í fyrsta lagi.“
Meiri myndgæði = meiri
bandvídd
Það að streyma sjónvarpsefni
um koparlínur kallar eðlilega á
bandvídd, og því meiri bandvídd
eftir því sem myndgæðin eru
meiri. Þannig er til að mynda
tæpast hægt að streyma HD-efni
yfir hefðbundið ADSL og úti-
lokað að streyma 4K. „Við erum
núna að prófa tvær tilraunarásir.
Önnur er 12 Mbitar og hin er 24
Mbitar, en HD kallar á 8 Mbita
að minnsta kosti,“ segir Davíð og
bætir við að þeir sem séu með
ljósleiðara þurfi ekki að hafa
áhyggjur og ekki heldur þeir sem
eru með VDSL-tengingu, sem
Síminn kallar Ljósnet, en þá er
ljósleiðari í götuskáp og svo kop-
ar inn í hús.
Háskerpa í aðsigi
FRAMUNDAN ER BYLTING Í SJÓNVARPSTÆKNI ÞEGAR
SENT VERÐUR ÚT Í MEIRI GÆÐUM EN ÁÐUR HEFUR
ÞEKKST. TÆKNIN KALLAST 4K OG KREFST BETRI SJÓN-
VARPSTÆKJA, BETRA SJÓNVARPSEFNIS OG MEIRI BAND-
VÍDDAR. HJÁ SÍMANUM HAFA MENN VERIÐ AÐ GERA TIL-
RAUNIR MEÐ 4K-ÚTSENDINGAR OG SPÁ ÞVÍ AÐ
VIÐSKIPTAVINIR GETI FARIÐ AÐ FIKTA NÆSTA VOR.
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Davíð Gunnarsson og Sveinbjörn Bjarki Jónsson vinna að tilraunum á 4K útsendingum fyrir Sjónvarp Símans.
Morgunblaðið/Golli
Verslun Tunguhálsi 10 - Sími 415 4000
www.kemi.is - kemi@kemi.is
Fyrir börn - Fyrir fullorðna - Fyrir fagmenn
Félagsmenn í The Useless Information Society í Bretlandi söfnuðu
saman efni bókarinnar Fánýtur fróðleikur sem út er komin hjá Sögum
útgáfu. Ásgeir Berg Matthíasson er þýðandi og hefur jafnframt bætt
við alíslenskum en fánýtum fróðleik.
Einskis nýtar upplýsingar á bók
Það er rétt svo að fólk sé búið
að læra á HD og Full HD að nýr
staðall bætist við og þá þarf að
læra upp á nýtt.
Allir þessi staðlar byggjast á
upplausn, byggjast á því hve
margir mynddílar sjást á skján-
um og þumalputtareglan að því
meiri sem upplausnin er því
betri verður myndin. Fyrstu
sjónvörpin voru með grófa
mynd, mjög stóra díla og því
ekki marga á skjánum. Eftir því
sem tækninni hefur fleygt fram
hefur dílunum fjölgað;
480p/540p var staðallinn all-
lengi, HD var svo með 720p,
Full HD 1080i/p og svo var
smíðaður nýr staðall, Ultra HD
sem er 2160p.
Hvað er þá 4K? spyrðu
kannski steinhissa en það er í
raun bara það sem kallast mark-
aðsmál, frasi sem fundinn var
upp til að selja sjónvarpstæki þó
hann sé almennt notaður í dag,
stundum sem 4K ULtra HD eða
4K UHD.
Að þessu sögðu þá er ekki
víst að öll 4K-tæki séu með
sömu upplausn, í Ultra HD-
staðlinum segir að upplausnin
þurfi að vera að minnsta kosti
3.840 x 2.160 dílar; hún má
semsé vera meiri. Við þetta
bætast síðan atriði eins og lita-
meðferð, en 4K-tæknin býður
upp á miklu stærra litasvið.
Svo er það efnið sem mörg-
um finnst eflaust vera lykilatriði:
Eins og er er lítið framboð af
4K-sjónvarpsefni eða kvikmynd-
um, en það á væntanlega eftir að
aukast á næstu mánuðum, fyrst
væntanlega á 4K Blu-ray-diskum,
en síðan kemur streymið.
Hvað er 4K?