Morgunblaðið - Sunnudagur - 13.12.2015, Blaðsíða 47

13.12. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 47
Það sem meira er, Björgólfur Jóhannsson,
forstjóri Icelandair Group, lýsti því skýrt yfir
í viðtali við viðskiptablað Fréttablaðsins fyrir
ekki svo mörgum vikum, að Icelandair styðji
einnig niðurstöðu Rögnunefndarinnar. Þessi
yfirlýsing vakti ótrúlega litla athygli en átti í
raun að vera á forsíðum blaðanna. Innanrík-
isráðherra hefur heldur ekki slegið þessar
hugmyndir út af borðinu. Í bréfi sem innan-
ríkisráðherra sendi mér á dögunum segir að
ráðuneytið vilji þó taka fleiri þætti til athug-
unar í viðræðum um framtíð flugvallarmála
en þær greiningar og gögn sem Rögnu-
nefndin vann með og lagði á borðið. Í mínum
huga er það sjálfsagt mál, svona ákvörðun
þarf að undirbyggja vel. En í mínum huga er
ekkert að vanbúnaði að taka saman þessi
gögn, setjast niður og taka af skarið.
Hinn kosturinn, sem er líka verið að ræða,
er stóraukin uppbygging Keflavíkurflugvallar
og tenging hans við höfuðborgarsvæðið með
hraðlest á rétt rúmlega tuttugu mínútum.
Þetta getur líka verið góður kostur. Þessa
hugmynd þarf hins vegar að setja í sam-
hengi við það að aukin umferð um Keflavík-
urflugvöll kallar á fjárfestingu sem verður
varla undir 200 milljörðum króna. Í raun er
nánast um algerlega nýjan flugvöll og flug-
vallarmannvirki að ræða. Þess vegna hlýtur
hagkvæmari og líklega ódýrari flugvöllur í
Hvassahrauni að vera áhugaverður kostur í
samanburðinum. Frammi fyrir þessum gríð-
arlegu fjárfestingum sem framundan eru
væri ábyrgðarlaust að skoða þann kost ekki.
Hraðlest á flugvöllinn væri svo spennandi
kostur, hvor sem niðurstaðan yrði. Og ég
undirstrika að í hvorugu tilvikinu er verið að
tala um útgjöld úr aðþrengdum ríkissjóði. Í
þessum ákvörðunum búum við einfaldlega
við algerlega nýtt umhverfi þar sem aukinn
fjöldi ferðamanna getur staðið undir miklum
stofnfjárfestingum í flugvöllum og lestum
gegnum lendingargjöld eða lestarmiðum.
Flest gögn liggja fyrir en nú þarf að taka
ákvaðarðanir. Og það á að gera út frá al-
mannahagsmunum.“
Hægt að finna lausnir
– En sérðu fyrir þér að þetta mál verði leyst
í fyrirsjáanlegri framtíð?
„Ég ætla engu að spá um það en ég held
samt að rök séu fyrir því að hægt sé að
finna lausnir sem eru ekki bara áhugaverðar
fyrir þróun höfuðborgarsvæðisins heldur líka
þjóðhagslega hagkvæmar og fela í sér mikil
tækifæri. Það að vera með alþjóðaflugvöll í
betri tengingu við Reykjavík er auðvitað
gríðarlega áhugavert, hvort heldur með nýrri
staðsetningu eða lestartengingu.“
– Að allt öðru. Ísraelsmálið var meirihlut-
anum þungt í skauti. Nú er komin smá fjar-
lægð á það mál, hvernig sérðu það í dag?
„Ég hef farið yfir það mál og við blasir að
það var alls ekki nógu vel undirbúið af okkar
hálfu. Það verður að horfast í augu við það.
Ég hef kannað hvernig þessi mál standa í
höfuðborgum Norðurlanda og þau eru til
skoðunar þar og Evrópusambandið var að
gera ákveðna samþykkt um merkingu á
vörum frá hernumdu svæðunum. Það virðist
því vera heilmikil gerjun hvað þetta varðar í
Evrópu. Lærdómurinn af þessu Ísraelsmáli er
sá að við stígum engin ný skref fyrr en við
erum búin að ráðfæra okkur við systraborgir
okkar á Norðurlöndunum og utanríkisráðu-
neytið hér heima. Ég hef rætt það sér-
staklega við Gunnar Braga Sveinsson utanrík-
isráðherra að sest verði yfir þessi mál áður
en nokkur skref verða stigin af okkar hálfu.“
Siðferðisleg skylda
– Þú ert nýkominn af loftslagsráðstefnunni í
París. Er mikilvægt að Reykjavík taki virkan
þátt í stefnumótun og aðgerðum vegna lofts-
lagsbreytinga?
„Já, það er gríðarlega mikilvægt. Ef við
tökum ekki þátt í að bregðast við loftslags-
breytingum og afleiðingum þeirra er ekki
hægt að ætlast til þess að aðrir geri það. Það
er ekki bara pólitísk heldur líka siðferðisleg
skylda okkar sem íbúa á jörðinni. Borgir eru
líka mjög mikilvægar í þessu sambandi. Núna
býr yfir helmingur fólks í borgum og sú þró-
un heldur áfram á miklum hraða. Innan fárra
áratuga munu tveir þriðju hlutar jarðarbúa
búa í borgarsvæðum og það er þegar stað-
reynd á Íslandi. Bæði er verið að nýta mesta
orku í borgum og skapa mestan hagvöxt en
þar verða lausnirnar líka til. Ef betur er að
gáð er það að þróa borg í umhverfisvæna og
græna átt nánast það
sama og að þróa borg í átt
til aukinna lífsgæða. En til
að ná árangri í loftslags-
málum þarf meira til en
bara borgina; við þurfum
samtal við ríkið og banda-
lag við atvinnulífið. Við
munum líka vinna að þess-
um markmiðum með ná-
grönnum okkar hér á höf-
uðborgarsvæðinu og
nágrannaborgum okkar á
Norðurlöndum. Kaup-
mannahöfn var fyrsta
borgin til að lýsa því yfir
að hún ætlaði að verða kolefnishlutlaus. Hún
ætlar að vera það 2025, sem er gríðarlega
metnaðarfullt markmið, og Stokkhólmur ætlar
að hætta notkun jarðefnaeldsneytis í síðasta
lagi 2040. Af þessu getum við lært en aðal-
atriðið er þó að tefla fram reykvískum lausn-
um. Það ætlum við að gera.“
Þurfum að vinna betur
– Í lokin langar mig að tala aðeins um flokk-
inn þinn, Samfylkinguna. Hún beið sögu-
legan ósigur í síðustu þingkosningum og
virðist enn vera að tapa fylgi, ef marka má
skoðanakannanir, og það í stjórnarandstöðu.
Hvernig skýrir þú þetta? Á flokkurinn ekki
erindi?
„Ég ætla ekki að gefa mig út fyrir að vera
einhver stjórnmálaskýrandi í þessu sam-
bandi. Það er alveg rétt, þetta var mikill
skellur í þingkosningunum, ég held að við
höfum endað í kringum 13%. Ári síðar náð-
um við hins vegar góðum árangri í sveit-
arstjórnarkosningum, ekki bara hér í
Reykjavík, þar sem við náðum 32% fylgi,
heldur líka í ýmsum sveitarfélögum hringinn
í kringum landið. Ég held að það hafi verið
afrakstur skipulegrar vinnu, þar sem við
settum brýn mál á oddinn út frá jafn-
aðarstefnunni og kynntum lausnir sem við
höfum trú á, og án allrar tilgerðar. Það
reyndist eiga hljómgrunn og ég held að
stjórnmálaflokkar og framboð flæki oft það
sem leggja á ríkasta áherslu á. Það sem fólk
kallar eftir eru skýr svör um mikilvægustu
málin, áherslur og forgangsröðun til fram-
tíðar. Þegar fylgi Samfylkingarinnar er
svona lágt, þrátt fyrir mikinn stuðning Ís-
lendinga við jafnaðarstefnuna almennt og
þær áherslur og gildi sem liggja henni til
grundvallar, þá er það hvatning um að við
þurfum að vinna betur og skilgreina for-
gangsmálin með skýrari hætti.“
– Árni Páll Árnason hefur átt undir högg
að sækja á formannsstóli og hefur naumt
umboð. Er hann rétti maðurinn til að leiða
flokkinn?
„Það er ekki mitt að segja. Hann óskaði
eftir tækifæri til þess að tefla fram skýrri
sýn fyrir Samfylkinguna í aðdraganda næstu
kosninga og hann hefur núna tækifæri til
þess ásamt öðrum í forystu flokksins. Vandi
flokksins er ekki einkamál formannsins frek-
ar en annarra. Þennan tíma þarf að nýta vel
og síðan þarf flokkurinn að svara því í heild
hvernig hann vill skipa sínu liði fyrir kosn-
ingarnar. Árna er ekki fisjað saman og það
býr mikil reynsla og þekking í þingflokknum.
Að mínu mati er lykillinn að því að ná góð-
um árangri í næstu kosningum að sækja í
þennan gamla grunn sem Samfylkingin var
stofnuð á; að vera breytingaafl, jákvæður og
uppbyggilegur farvegur fyrir brýnustu
breytingarnar sem þarf að gera í samfélag-
inu á grundvelli jafnaðarstefnunnar. Í því
verkefni eiga allar raddir heima og lykilatriði
að flokkurinn sé opinn og áhugaverður fyrir
nýjar raddir og nýtt fólk.“
Formaðurinn þarf að
vera í landsmálum
– Gætir þú ekki verið betur til þess fallinn
að leiða þá vinnu en Árni Páll? Ertu að
íhuga formannsframboð?
„Nei, það er ég ekki að gera. Einfaldlega
vegna þess að ég held að mörg brýnustu verk-
efnin í íslenskri pólitík séu í borginni. Þá er ég
að tala um húsnæðismál, jöfnuð, lýðheilsu og
fjölmörg fleiri mál. Þarna verða því aðrir að
koma til skjalanna.“
– Mælir eitthvað gegn
því að þú bjóðir þig fram
til formennsku í Samfylk-
ingunni þótt þú sinnir
áfram borgarmálum?
„Já, í mínum huga þarf
formaður stjórnmálaflokks
að vera í landsmálum.
Ekkert endilega á Alþingi
en í landsmálum. Að mínu
mati hefur málum of oft
verið miðlað á kostnað
Reykjavíkur og höfuðborg-
arsvæðisins í íslenskri póli-
tík almennt. Við höfum á
köflum í sögu landsins verið of upptekin af
því að reyna að hamla vexti borgarinnar og
litið á það sem ógnun við aðra hluta landsins
ef vel gengur í Reykjavík. Ég er eindregið
þeirrar skoðunar að það séu hagsmunir
landsins alls að Reykjavík vaxi og dafni og
dragi að sér fjárfestingu og fólk. Ég er líka
eindregið þeirrar skoðunar að stefna okkar í
Samfylkingunni í borginni, stefna meirihlut-
ans og áætlanir um framtíðina séu til þess
fallin að ná því markmiði. Það er mitt stóra
verkefni í pólitík og ég held ég væri að gefa
afslátt af því ef ég færi að blanda mér í
landsmálin. Ég er borgarstjóri í Reykjavík og
reyni að sinna því af trúmennsku fyrir alla
borgarbúa og mér veitir ekkert af því að
halda fullri athygli í því verkefni.“
– Þú útilokar þá að bjóða þig fram til Al-
þingis í kosningunum 2017?
„Já.“
Fyrst borgarstjóri,
síðan samfylkingarmaður
– Þú varst varaformaður Samfylkingarinnar
frá 2009-13. Kemur til greina að sækjast aft-
ur eftir því embætti?
„Ég held að ég sé búinn að hlaupa minn
sprett í því. Flokkurinn fór í gegnum heil-
mikla naflaskoðun eftir hrunið og ég var
kallaður til þeirra starfa. Ég átti ótal fundi
um land allt. Það var erfitt ferli en reynsla
sem ég vildi ekki vera án. En ástæðan fyrir
því að ég steig út af landsmálasviðinu og
ákvað að einbeita mér að borginni er sú að
ég held að brýnustu verkefnin liggi hér.“
– Það þýðir þá ekkert fyrir flokksmenn að
taka saman höndum og skora á þig til þátt-
töku í landsmálum?
„Nei, ég hef veitt þeim sem það hafa gert
sömu svör og ég hef veitt þér í þessu viðtali
og mér finnst fólk skilja það býsna vel. Ég
er ekki fyrst og fremst samfylkingarmaður,
ég er í meirihluta fjögurra flokka í borginni
og borgarstjóri sem hefur skuldbindingar við
alla sem búa í borginni.“
– Fyrst borgarstjóri, síðan samfylking-
armaður?
„Já, það má orða það þannig.“
* Ég er borgar-stjóri í Reykja-vík og reyni að
sinna því af trú-
mennsku fyrir alla
borgarbúa og mér
veitir ekkert af því
að halda fullri at-
hygli í því verkefni.