Fréttablaðið - 10.01.2017, Qupperneq 12

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is lífið: Guðný Hrönn Antonsdóttir gudnyhronn@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Halldór
Þorbjörn
Þórðarson
thorbjorn@frettabladid.is
Á hverju kvöldi nema laugardaga aka þrír sjálf-boðaliðar Rauða krossins í Reykjavík um götur höfuðborgarsvæðisins og bjóða upp á lífsbjarg-
andi heilbrigðisþjónustu. Í hverri ferð er að minnsta
kosti einn sjálfboðaliðinn heilbrigðismenntaður – yfir-
leitt hjúkrunarfræðingur eða læknir.
Allir sem vilja fá aðhlynningu sára, umbúðaskipti,
blóðþrýstingsmælingu og almenna heilsufarsráðgjöf.
Með því næst til fólks sem veigrar sér við að leita til
heilsugæslunnar eða á spítala.
Fólk sem sprautar vímuefnum í æð fær hreinar nálar
og sprautur. Þetta kemur í veg fyrir smit. Það fær líka
box undir óhreinar nálar, sem leiðir til þess að minna er
um sprautubúnað á víðavangi.
Margir þeirra sem leita til okkar eru illa nærðir. Í
bíl Rauða krossins – sem við köllum frú Ragnheiði til
heiðurs Ragnheiði Guðmundsdóttur, fyrrverandi for-
manni Reykjavíkurdeildar – eru því orkustangir, safar
og önnur næring.
Stuðningur Rauða krossins við jaðarsett fólk er
veittur í anda skaðaminnkunar, sem er hugmyndafræði
sem byggir á virðingu og fordómaleysi. Stöðugt fleiri
sækja í þennan stuðning; heimsóknir þrefölduðust á
síðasta ári miðað við árið á undan.
Fjölgun skjólstæðinga er ekki vegna þess að hópur-
inn hafi stækkað heldur vegna þess að traust þeirra til
okkar hefur aukist. Grundvöllur trausts í garð okkar
sjálfboðaliða er vilji þeirra til að hjálpa án þess um leið
að dæma eða beita þrýstingi.
Á næstunni viljum við efla þetta verkefni. Áður en
árið er liðið ætlum við að fjölga sjálfboðaliðum og veita
þjónustuna sjö daga vikunnar.
Við ætlum að vinna með yfirvöldum til þess að geta
skimað fyrir HIV og lifrarbólgu C, meðhöndlað sýkingar
með því að veita sýklalyf, geta brugðist við bráðatil-
fellum og boðið konum upp á getnaðarvarnir.
Eins og svo margt í starfi Rauða krossins byggir starfið
á þeirri sannfæringu að ná þurfi til þeirra sem af ein-
hverjum ástæðum fá ekki eða geta ekki nýtt sér opin-
bera þjónustu. Við finnum fyrir miklum stuðningi við
skaðaminnkunarstarf okkar hjá hinu opinbera, sérstak-
lega í heilbrigðisráðuneytinu. Það hvetur okkur áfram.
Minnkum skaðann
Fjölgun
skjólstæð-
inga er ekki
vegna þess að
hópurinn
hafi stækkað
heldur vegna
þess að traust
þeirra til
okkar hefur
aukist.
Þórir
Guðmundsson
forstöðumaður
Rauða krossins í
Reykjavík
Ef dýrin
mættu velja
Byrjunarörðugleikar
Það er óhætt að segja
að það hrikti í upphafi
stjórnarsamstarfs ACD
ríkisstjórnarinnar. Ekki er
búið að ljúka við myndun
stjórnarinnar þegar Píratar
eru farnir að hóta van-
trauststillögu og Svandís
Svavarsdóttir, formaður
þingflokks VG, hefur sent
bréf til umboðsmanns
Alþingis til að fá úr því
skorið hvort Bjarni Bene-
diktsson, formaður Sjálf-
stæðisflokksins, hafi brotið
siðareglur ráðherra. Bjarni
er sakaður um að hafa setið
á skýrslu um aflandseignir.
Í ljósi þessa kann einhver að
spyrja hvort hin nýja stjórn
sé andvana fædd
Alvöruvæntingastjórnun
Hins vegar hefur líka heyrst,
meira í gamni en alvöru, að
tilvonandi ríkisstjórn sé að
setja met í væntingastjórnun.
Með stjórn sem mynduð er
á meðan pólitískur stormur
geisar og fyrir tilstuðlan
þingmanna, sem veita
stuðning sinn einungis á for-
sendu þess að ekki sé annað
og betra í boði, búist enginn
við öðru en að stjórnin starfi
í fáeinar vikur áður en allt
springur og boðað verður
til nýrra kosninga. Afrekið
yrði þá þeim mun meira ef
stjórnin myndi sitja út heilt
kjörtímabil.
jonhakon@frettabladid.is
Sönnunar-
gögn um
beint orsaka-
samband
sykurs og
offitu hrann-
ast upp.
Þegar bent er á skaðsemi sykurs í fjölmiðl-um þá rísa gosdrykkjaframleiðendur upp á afturfæturna. Þeir setja sig í sóknarstell-ingar og baráttan fyrir þeirra hagsmunum fer í annan gír. Svona til að tryggja að þjóðin haldi nú alveg örugglega áfram að
drekka sig í spik. Því þá græða þeir áfram peninga.
Það er almennt viðurkennt í samfélaginu af
læknum og vísindamönnum að viðbættur sykur
sé helsti orsakavaldur vaxandi offitu og áunninnar
sykursýki á Vesturlöndum. Bandaríski læknirinn
Robert H. Lustig, sem er sérfræðingur í offitu barna
og prófessor við læknadeild University of California,
heldur því fram að viðbættur sykur sé eitur (e. poison)
í ljósi þess hvernig líkaminn brýtur efnið niður. Víða
um heim er kerfisbundið unnið að áætlunum til að
draga úr sykurneyslu í þágu lýðheilsu og til að draga
úr offitu.
Þegar fjallað er um skaðsemi sykurs og sykraðra gos-
drykkja setja stjórnendur íslenskra gosdrykkjafram-
leiðenda sig í samband við þrýstihóp sinn sem hér á
landi er félagsskapur sem heitir Samtök iðnaðarins.
Stjórnandi þessara samtaka er vel meinandi og góður
maður. Það breytir því ekki að hans starf er að standa
vörð um hagsmuni þeirra sem fjármagna þrýstihóp-
inn. Hann birti grein í þessu blaði undir fyrirsögninni:
„Gosið er ekki sökudólgurinn.“ Þar segir hann að allir
gosdrykkir hafi verið lagðir að jöfnu í umfjöllun fjöl-
miðla. Það er erfitt að glöggva sig á hvaða umfjöllun
vísað er til. Þegar talað er um orsakatengsl milli offitu
og gosdrykkja þá er verið að vísa til drykkja sem inni-
halda viðbættan sykur, ekki sætuefni. Hér er verið
að tala um Coke og Pepsi en ekki Coke Zero og Pepsi
Max.
Framkvæmdastjórinn nefnir í grein sinni að
sykurneysla á Íslandi hafi minnkað um nær tíu kíló
á mann á fimmtíu ára tímabili. „Árið 1967 var neysla
sykurs á mann 51,7 kg og árið 2014 var neysla sykurs
komin niður í 41,8 kg á mann. Það er öfug fylgni milli
heildarneyslu sykurs á mann og aukningar á líkams-
þyngd,“ segir í greininni. Hann sleppir því hins vegar
að minnast á að allur samdráttur á sykurneyslu átti sér
stað á undanförnum áratug en ekki jafnt og þétt yfir
tímabilið frá 1967. Minni sykurneysla á síðustu árum
er til komin vegna aukinnar vitundar almennings um
eigið heilsufar og skaðsemi sykurs. Ísland er samt eitt
fárra vestrænna ríkja þar sem verð á gosdrykkjum
hefur lækkað undanfarin ár. Neysla á sykruðu gosi er
enn þá mun meiri hér en annars staðar á Norðurlönd-
unum og hlutfall feitra er hæst á Íslandi af þessum
ríkjum.
Sönnunargögn um beint orsakasamband sykurs og
offitu hrannast upp. Stendur einhver í þeirri trú að
Norðmenn, Finnar, Bretar og fjöldi borga og fylkja
vestan hafs hafi þegar innleitt eða vilji innleiða sykur-
skatta að gamni sínu?
Fyrirtæki sem selja sykraða gosdrykki hagnast á því
að fólk skaði sjálft sig. Það er mikilvægt að lesendur
hafi það hugfast næst þegar í fjölmiðlum birtist vörn
fyrir sykrað gos sem er að drepa hluta íslensku þjóðar-
innar úr offitu.
Meira um gos
1 0 . j a n ú a r 2 0 1 7 Þ r I Ð j U D a G U r12 s k o Ð U n ∙ F r É T T a B L a Ð I Ð
SKOÐUN
1
0
-0
1
-2
0
1
7

0
5
:4
1
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
E
5
-6
3
C
8
1
B
E
5
-6
2
8
C
1
B
E
5
-6
1
5
0
1
B
E
5
-6
0
1
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
0
4
8
s
_
9
_
1
_
2
0
1
7
C
M
Y
K