Orð og tunga - 01.06.2008, Blaðsíða 53

Jón Hilmar Jónsson: í áttina að samfelldri orðabók
43
ingarsviðum. Þannig má búa notendum í hendur ýmsa samsetta leit-
arkosti sem ekki hafa verið í boði í fullunninni orðabókarlýsingu.
Hér er gert ráð fyrir að hin málfræðilega greining takmarkist við
flettulistann en hægt er að hugsa sér að hún sé enn víðtækari og taki
þá til orðasambandanna í heild sinni.
4.5 Afstaðan til skilgreiningaorðabókar
Eins og áður var nefnt hafa segðarskipaðar orðabækur um langan ald-
ur verið í eins konar forystuhlutverki meðal orðabóka og þá sérstak-
lega þær orðabækur sem birta rækilegasta sundurgreiningu merking-
arbrigða einstakra orða. Við samningu slíkrar orðabókarlýsingar er
hver einstök fletta viðfangsefni út af fyrir sig með takmarkaðri útsýn
til annarra flettna og þeirra sameiginlegu einkenna sem fram kunna að
koma séu fletturnar bornar saman. Merkingarlýsingin með skilgrein-
ingum sínum og skýringum er í öndvegi og það markmið að semja
sem nákvæmastar skýringar samræmist illa hugsanlegri viðleitni til
að ná fram æskilegu samræmi í skilgreiningum á merkingarlega sam-
stæðu orðafari. Eðlilegt er að þessi áhersla og það verklag sem henni
fylgir gildi svo lengi sem efniviðurinn býr ekki yfir neinum upplýs-
ingum um innra samhengi orðaforðans.
í orðabókarlýsingu sem byggð er upp á þann hátt sem lýst hefur
verið hér að framan er staða skilgreininga í orðabókarferlinu allt önn-
ur. Þar geta þær notið góðs af þeim margvíslegu greiningarþáttum
sem orðanetið leggur til, og eðlilegast er að fullbúnar merkingarskýr-
ingar komi ekki til sögunnar fyrr en hafa má fullan stuðning af þeirri
greiningu. Svo er á það að líta hvort þær upplýsingar sem greining-
in skilar draga úr þörfinni fyrir hefðbundnar merkingarskilgreiningar
eða breyta forsendunum fyrir því hvemig þær em settar fram.
5 Lokaorð
í yfirskrift greinarinnar er umfjöllunarefni hennar kynnt undir heit-
inu samfelld orðabók. Með því heiti er reynt að vísa til þess sem hér
hefur verið vakin athygli á og er í því fólgið að byggja upp heild-
stæða orðabókarlýsingu í skipulegum áföngum, þar sem formbund-
in og merkingarleg lýsing kallast á og þessir tveir meginhlutar geta