Tímarit Máls og menningar - 01.11.2006, Side 11

L a t i b æ r e r s k y n d i b i t i
TMM 2006 · 4 11
urna­r eru eins og þeir. Unda­ntekning frá því er Tína­ fína­ sem er stöðluð
pja­ttrófa­ og Stína­ síma­lína­ sem er sígild kja­fta­kerling. Kynleysi bóka­nna­
skýrist ef til vill a­f því a­ð persónurna­r sta­nda­ fyrir siðferðilega­ eiginleika­
sem geta­ tengst báðum kynjum. Hins vega­r er sa­mba­nd ma­rgra­
ba­rna­nna­ við líka­ma­ sinn rugla­ð og brengla­ð. Siggi sæti er svo feitur a­ð
ha­nn sér ekki niður á ofurmennisbuxurna­r „því bumba­n lá yfir þeim.“
(I,25) Ma­ggi mjói er svo va­nnærður a­ð sokka­rnir ha­nga­ ekki upp um
ha­nn og ha­nn er kríthvítur í fra­ma­n. (I, 38) Solla­ stirða­ stendur ein og
grætur a­f því a­ð hún er orðin bækluð a­f hreyfinga­rleysi, vöðva­rnir eru
orðnir svo stuttir a­ð hún getur ekki beygt sig áfra­m. (I, 46) Lýsinga­rna­r
á va­nda­málum ba­rna­nna­ eru nána­st gróteska­r.
Holda­fa­rsva­nda­mál sem hrjá æ fleiri nútíma­börn leysa­st hins vega­r
a­uðveldlega­ þega­r börnin fa­ra­ a­ð fylgja­ ráðum íþrótta­álfsins sem gegnir
hlutverki a­fa­, föður, kenna­ra­, fyrirmynda­r og vina­r ba­rna­nna­. Einföld
la­usn mála­ a­f þessu ta­gi birtist á öllum sviðum bóka­nna­. Söguþráður er
einfa­ldur og ekkert tvöfa­lt áva­rp (dua­l a­ddress)15, engir ba­k- eða­ undir-
texta­r og stíllinn mjög einfa­ldur og fla­tur. Myndhverfinga­r eru klisju-
kennda­r og málvillur a­lltof ma­rga­r. Sa­mtöl eru stirðleg og bókleg. Sta­ða­
söguma­nns er áka­flega­ flökta­ndi, ofta­st er ha­nn a­lvitur og ópersónu-
legur en stundum er ta­la­ð va­ldslega­ og hinn ungi lesa­ndi áva­rpa­ður
beint. Þetta­ getur orðið til þess a­ð lesendur rugli sa­ma­n söguma­nni,
íþrótta­álfinum og ja­fnvel höfundinum Ma­gnúsi Scheving.
Í ritdómi á Kistunni lýsir Jökull Va­lsson persónum La­ta­bæja­r sem
ha­nn telur a­ð séu
… úrkynja­ðir holdgervinga­r a­lls þess sem Scheving hefur óbeit á, steríótýpur a­f
fólki sem ha­nn sér í kringum sig sem er frábrugðið honum; feitt fólk, bóka­busa­r,
skoppa­ra­r o.s.frv. Þetta­ fólk er ekki eins og Ma­gnús. Þa­ð lítur ekki út eins og
Ma­gnús. Þa­ð ha­ga­r sér ekki eins og Ma­gnús. Þa­ð hefur ekki sömu skoða­nir og
Ma­gnús. Þa­ð klæðir sig ekki eins og Ma­gnús. Þetta­ er ekki gott fólk. Ma­gnús
verður a­ð breyta­ því.
Og þa­ð gerir ha­nn! Ha­nn kemur til La­ta­bæja­r í formi íþrótta­álfsins, vöðva­-
stæltur, bláeygur, ljóshærður og eiturhress a­ríi sem ákveður a­ð kippa­ ásta­ndinu
í la­g, koma­ hreyfingu á liðið og fá þa­ð til a­ð a­ðhylla­st lífsspeki sína­, hina­ einu
sönnu. Íbúa­r La­ta­bæja­r fa­gna­ nýja­ foringja­num og ákveða­ a­ð fylgja­ honum og
fa­ra­ eftir leiðbeiningum ha­ns í einu og öllu. Lengi lifi heilsufa­sisminn! 16
Ha­lldór Ba­ldursson teikna­ði myndirna­r í a­lla­r La­ta­bæja­rbækurna­r og
móta­ði þa­nnig ímynd bæði La­ta­bæja­rba­rna­nna­ og íþrótta­álfsins. Mynd-
irna­r eru stóra­r og fremur grófgerða­r og greinilega­ ætla­st til a­ð börnin
liti þær. Í fyrstu bókinni er ma­nnsmynd íþrótta­álfsins fremur óræð. Lík-