Morgunblaðið - 24.12.2016, Blaðsíða 49

MENNING 49
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. DESEMBER 2016
Hugmynd verður til allsfyrst og ekki er hægtað segja annað en aðMagnús Þór Helgason
fari vel af stað með sinni fyrsti
skáldsögu, spennusögunni Bráð.
Sagan gerist að mestu í sveitinni
við Skarðsheiðina, þar sem bústörf-
in takast á við aukinn ferða-
mannastraum.
Sveinn, sem er af sænskum og
íslenskum ættum, kemur til lands-
ins til þess að stunda rannsóknir á
Skarðsheiði að sumarlagi en bland-
ast inn í sakamál og staða hans
verður allt önnur en lagt var upp
með. Sól og sæla verða að hreinni
martröð.
Útgangspunkt-
urinn er
skemmtileg pæl-
ing. Annars veg-
ar er um að ræða
stritið í sveitinni
og sæluna sem
því fylgir og hins
vegar baráttuna
um landið og
auðlindirnar. Á
endanum er allt falt fyrir peninga,
en það getur oft verið vandasamt
að fara með þá svo vel fari.
Höfundur hefur búið til áhuga-
verðan heim og er með gott efni í
höndunum. Hann nær að kalla
fram nokkrar trúverðugar persónur
en valdakonur fá á sig auman
stimpil, sem virkar ekki vel. Sagan
stendur vel undir nafni sem
spennusaga en enginn verður óbar-
inn biskup. Hnökrarnir eru nokkrir
og með betri yfirlestri hefði mátt
gera mun betur. Engu að síður er
hugmyndin nýstárleg, vel er úr
henni unnið að mörgu leyti og bók-
in gefur góð fyrirheit um fram-
haldið.
Barátta góðs og ills
Magnús Þór „Höfundur hefur búið
til áhugaverðan heim og er með gott
efni í höndunum,“ skrifar rýnir.
Bækur
Bráð bbbnn
Eftir Magnús Þór Helgason.
Óðinsauga 2016. 214 bls.
STEINÞÓR
GUÐBJARTSSON
BÆKUR
Þar sem þú ræður för
Þín eigin hrollvekja
bbbmn
Eftir Ævar Þór Benediktsson
Mál og menning, 2016. 283 bls.
„Það þýðir ekkert að hlaupa frá vandanum.
Það er eitthvað undir rúmi og þú verður að
komast að því hvað í ósköpunum það er. Raf-
magnið hefur ekki enn látið sjá sig, þannig að
þú verður að finna einhverja aða leið til að lýsa
undir rúmið og sjá hvað er þar,“ segir í bókinni
Þín eigin hrollvekja. Hér er ekki á ferðinni ein
saga heldur margar.
Þú ert aðalpersóna bókarinnar og ræður því
hvað gerist næst. Sumar sögurnar enda vel,
aðrar geta farið illa, enda vakna dauðir hlutir
til lífs, draugar leynast í myrkrinu og skrímsli
eru komin á kreik.
Höfundur bókarinnar er Ævar Þór Bene-
diktsson, eða Ævar vísindamaður eins og hann
er kannski betur þekktur. Bókin er sett upp
þannig að lesandinn er leiddur í gegnum sög-
una en fær að velja hvað gerist næst. Þannig
er bókin ekki lesin frá fyrstu síðu til hinnar
síðustu heldur er flett fram og til baka. Viðeig-
andi aldur lesenda er frá 10 ára og upp úr en
það er ekki vitlaus hug-
mynd að fullorðinn lesi
bókina, þ.e. fari í hlut-
verk sögumanns og leyfi
börnunum eða ungling-
um að lifa sig inn í hroll-
vekjuna.
Á meðan farið er í
gegnum atburðarásina í
eigin hrollvekju má finna
fróðleiksmola hér og þar
í formi orðskýringa.
Ungir lesendur sem
aldnir eru fræddir um hvers konar orða-
sambönd á borð við „að vera ekki á þeim bux-
unum“, „að eiga harma að hefna“ og „að reka
í rogastans“. Sögurnar eru skemmtilegar en
ekki óendanlegar og því gott að setja sér
markmið að klára eina sögu í einu. Hver saga
getur endað á mismunandi hátt og því er
hægt að rekja sig til baka og prófa sig áfram
og fara ólíkar leiðir.
Alls ekki hefðbundin bók en það gerir hana
einstaka. Lesandinn á greinilega að fá það á
tilfinninguna að hann stjórni sögunni en þeg-
ar „rangar“ ákvarðanir eru teknar getur sag-
an endað skyndilega.
Í máli og myndum
Ormhildarsaga
bbbbn
Saga og myndir: Þórey Mjallhvít H.
Ómarsdóttir
Salka, 2016. 183 bls.
Jöklar heimsins eru bráðnaðir og alls konar
vættir hafa verið leystir úr læðingi. Breiðholtið
er eyja, svokölluð Breiðholtseyja, og árið er
2043. Lífið eins og við þekkjum það í dag er svo
gott sem horfið en ríkisstofnanir lifa þó enn
góðu lífi og starfar söguhetjan, Ormhildur, hjá
Kukl- og galdrarannsóknarsetri ríkisins.
Ormhildarsaga er myndasaga og notar höf-
undurinn myndir til að segja meira en mörg
orð gætu lýst. Teikningarnar eru örlítið
groddalegar en það virkar, gerir söguna sér-
staka og rammar vel inn
þennan einkennilega
tíma. Þetta er íslensk
fantasía sem segir frá
baráttunni á milli þeirra
sem vilja bjarga heim-
inum, eða öllu heldur
færa hann nær því sem
við þekkjum í dag og
þeim sem hafa hagsmuni
af því að viðhalda ástand-
inu sem komið er. Hver er raunverulegur vin-
ur og hver er óvinur er kannski ekki alltaf ljóst
en það er alveg víst að sagan er spennandi og
mikið hefur verið í hana lagt enda tæplega 200
blaðsíður af teikningum, áhugaverðum sam-
tölum og söguþræði. Texti og myndir eru eftir
Þóreyju Mjallhvít H. Ómarsdóttur.
Skrímsli
og furðuverur
Stutt samantekt á tveimur
íslenskum skrímslasögum
Vilhjálmur A. Kjartansson vilhjalmur@mbl.is
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ævar Þór Benediktsson „Alls ekki hefð-
bundin bók en það gerir hana einstaka.“
Þórey Mjallhvít „Sagan er spennandi og mik-
ið hefur verið í hana lagt.“
Þó að kveikjan að þessaribók sé löngun ÁsdísarHöllu til að komast að fað-erni sínu þá kemst hún að
svo mörgu um ævihlaup móður sinn-
ar og ömmu að á endanum er verkið
ein átakanlegasta ættarsaga sem
undirritaður man eftir að hafa lesið.
Þó að þær þrjár séu í forgrunni þá
litast líf þeirra af litríkum persónu-
leikum og hádramatískum atburð-
um.
Frásögnin flakkar milli þessara
þriggja ættliða á þann hátt að les-
andinn byggir smám saman heild-
armyndin af orsök og afleiðingu sem
skýrist eftir því sem líður á söguna.
Fjöldamargar persónur koma fyrir
og það hefði óneitanlega verið þægi-
legra að hafa við höndina ættartré
sem minnti á tengslin í stað þess að
þurfa að hætta lestrinum og fletta
upp í því sem þegar var komið þeg-
ar fléttan verður of flókin og per-
sónusafnið of
viðamikið. Text-
inn er mjög lip-
urlega skrifaður
og nær skáldævi-
sögu en sagn-
fræði í framsetn-
ingu sem eykur
áhrifamátt hans.
Einn merkileg-
asti punkturinn er þegar Ásdís
Halla gerir sér og lesandanum grein
fyrir að það sem sagt er hverju sinni
sé sannleikur þeirrar persónu sem
upplýsingarnar gefur byggður á
minningum og viðhorfum hvers og
eins. Þessi sannleikur getur stang-
ast á við skjalfestar upplýsingar, en
auðvitað eru slík skjöl byggð á við-
horfi þeirra sem þau rita.
Leit Ásdísar Höllu að blóðföður
sínum verður á endanum til þess að
hún öðlast betri skilning á sjálfri sér
og sínum bakgrunni en umfram allt
kynnist hún móður sinni upp á nýtt
og leysir hana um leið úr viðjum
þagnar og skammar sem hefur ein-
kennt allt hennar líf.
Sannleikur hvers og eins
Ljósmynd/Haraldur Guðjónsson
Höfundurinn „ … á endanum er verkið ein átakanlegasta ættarsaga sem
undirritaður man eftir að hafa lesið,“ skrifar rýnir um sögu Ásdísar Höllu.
Ævisaga
Tvísaga: móðir– dóttir– feður
bbbbn
Eftir Ásdísi Höllu Bragadóttur.
Veröld, 2016. Innbundin, 335 bls.
SVEINN
HARALDSSON
BÆKUR
Steven Tyler,
söngvari
bandarísku
rokksveitar-
innar Aero-
smith, vill ekki
fullyrða að
fyrirhugaður
heimstúr
bandsins verði
sá síðasti á
löngum og farsælum ferli, en um
það hefur verið orðrómur að
undanförnu; ekki síst í ljósi þess að
túrinn hefur hlotið hið ágæta nafn
„Aero-Vederci Baby!“
Í samtali við tónlistartímaritið
Billboard kveðst Tyler enn vera í
fínu formi, eins Joe Perry gítarleik-
ari. Nokkuð sem þeir félagar eigi
raunar engan rétt á með hliðsjón af
lífsstílnum gegnum árin. Er á með-
an er og fyrir vikið vill Tyler ekki
slá því föstu að túrinn, sem hefst í
Evrópu á nýja árinu, verði sá allra
síðasti hjá þessu geysivinsæla rokk-
bandi. Hver fari þó að verða síð-
astur að sjá Aerosmith á sviði.
Ekki endilega loka-
túr hjá Aerosmith
Steven Tyler
SÝND KL. 8, 10.50 SÝND KL. 2, 5
2D ÍSL TAL - SÝND KL. 1.45, 3.50, 6
2D ENS TAL - SÝND KL. 5, 8 SÝND KL. 2, 8.15, 10.25
TILBOÐ KL 1:45
TILBOÐ KL 2
TILBOÐ KL 2
ATH: LOKAÐ 24. OG 25. DESEMBER - TÍMAR OG TILBOÐ GILDA 26. DESEMBER
GLEÐILEG JÓL