SÍBS blaðið - 01.06.2006, Blaðsíða 4

4
Happdrætti SÍBS, sem áður hét Vöruhappdrætti
SÍBS, hefur frá upphafi verið ein styrkasta
stoð uppbyggingarstarfs SÍBS á Reykjalundi og
Múlalundi og er enn. Það er löngu tímabært að
gera sögu þess nokkur skil hér í blaðinu.
Ólafur Jóhannesson, fyrrverandi framkvæmda-
stjóri Vöruhappdrættisins, tók saman ítarlegt
yfirlit um fjáraflanir SÍBS og aðdraganda að
stofnun og síðan sögu Vöruhappdrættis SÍBS.
Hann leitaði fanga í fundargerðum, ársreikn-
ingum og víðar, m.a. á skrifstofu Stjórnartíð-
inda og hjá skjalaverði Alþingis. Þessi saman-
tekt er mun lengri og ítarlegri en rými þessa
blaðs leyfir og því verður stiklað mjög á stóru,
en vissulega er mikils virði að eiga þessa fróð-
legu sögu tiltæka. Auk þessa ritaði Ólafur grein
í SÍBS fréttir 1999 þar sem hann rakti þessa
sögu. Hann hefur góðfúslega leyft undirrituðum
að gera útdrátt úr samantekt hans sem birtist
hér með lítils háttar síðari tíma viðbót.
Stofnun SÍBS og fjáröflun fyrsta
áratuginn
Samband íslenskra berklasjúklinga - SÍBS - var
stofnað 24. október 1938, og fljótlega kviknaði
hugmyndin um að stofna vinnuheimili eða end-
urhæfingarstöð fyrir berklasjúklinga sem voru að
útskrifast af berklahælum. Tillaga um þetta var
lögð fram á fundi stjórnar SÍBS 19. maí 1940.
Þing SÍBS það ár samþykkti að SÍBS skyldi ein-
beita kröftum sínum „til fjársöfnunar fyrir vinnu-
heimili útskrifaðra berklasjúklinga og vinna að
skjótum framgangi þess máls að öðru leyti“.
Þegar var hafist handa um fjáröflun og var
undravert hversu hugmyndaríkir og duglegir
berklasjúklingarnir voru.
Fyrst er að geta Berklavarnadagsins, sem var
fyrsti sunnudagur í október ár hvert, í fyrsta
sinn 1939. Þá voru seld merki dagsins og blað-
ið Berklavörn, síðar Reykjalundur. Þegar fram
liðu stundir tók þó blaða- og merkjasala mjög
að dragast saman, síðasti Berklavarnadagurinn
var árið 1984 og voru þá þessir fjáröflunardag-
ar orðnir fjörutíu og sex. Áfram er þó fyrsti
sunnudagur októbermánaðar helgaður málefn-
um SÍBS.
Tekjur SÍBS jukust verulega árin 1943 og 1944.
Stóran þátt í þeirri tekjuaukningu má rekja til
svokallaðra skattfrelsislaga sem sett voru 1943
og kváðu á um skattfrelsi af gjöfum til vinnu-
hælis berklasjúklinga og giltu til ársloka 1944.
Árið 1945 var hleypt af stokkunum happdrætti
sem mikla athygli vakti. Í þessu happdrætti var
aðalvinningurinn ný bandarísk flugvél, tveggja
sæta, ásamt flugkennslu. Í síðasta tölublaði
SÍBS blaðsins er fjallað ítarlega um þetta, en
flugvélarhappdrættið færði SÍBS góðan hagnað.
Árin 1947 - 1948 var efnt til enn nýstárlegra
happdrættis. Þar voru í boði 20 Renault bifreið-
ir. Dregið var fjórum sinnum í þessu happ-
drætti, um fimm bíla í senn. Í happdrættinu
seldust alls 111.561 miði og af því varð 660.000
króna hagnaður. Eigandi eins vinningsmiðans
gaf sig aldrei fram og bifreið sú sem ekki gekk
út var um mörg ár notuð í þágu SÍBS.
Á stjórnarfundi SÍBS hinn 18. janúar 1949 var
rætt um enn eitt happdrætti. Á þessum tíma
var gífurlega erfitt að fá gjaldeyri til kaupa
á bifreið, en nú bar svo vel í veiði að Oddi
Ólafssyni, yfirlækni á Reykjalundi, hafði tek-
ist að verða sér úti um leyfi fyrir einkabifreið
sér til handa af Hudson gerð. Hann bauðst til
að afsala sér bifreiðinni ef SÍBS vildi stofna til
happdrættis um hana. Þessu höfðinglega boði
var tekið, það seldust 49.000 miðar og happ-
Saga Happdrættis SÍBS
Þessi tvö lukkuhjól voru notuð fyrst aldarfjórðunginn.
Númerin voru í því stærra en upphæðin í hinu minna.
Oft voru börn eða unglingar fengin ti l að draga.
Þessi bíl l sem er á byggðasafninu að Görðum á
Akranesi er einn af hinum 20 happdrættisbílum SÍBS
árið 1947.
H
a
p
p
d
r
æ
t
t
i
S
ÍB
S