Hjúkrunarkvennablaðið - 01.03.1942, Blaðsíða 5
hjúkrunarkvennablaðið
3
Notkun »Sulfa«
(Það, sem hér fer á eftir, um notkun
hinna margunitöluðu „Sulfa“lyfja, eins og
þau eru nefnd i Ameríku, er lauslega þýtt
úr grein er nýlega birtist í „Nursing
Times“ um „Nútima meðhöndlun stríðs-
sára“, eflir E. G. Slesinger, skurðlækni við
Guv’s sjúkraliúsið í London.)
Þýðing antiseptiskra lvfja, við meðhöndl-
un á sárum, sem orsakast i hernaði, fer nú
mjög þverrandi; hefir því uppfynd-
ing „sulfa“lyfjaflokksins verið stórkost-
lega mikilsvirði, þar eð þau eru nú mikið
notuð við meðferð á allskonar sárum.
Þessi lyf eru hvorki anti-toxík eða anli-
hakterial (þ. e. vinna ekki á bakteriunum
sjálfum), heldur bakteriostatik (]).e. lama
bakteríurnar) varna fjölgun þeirra, að
öllum líkindum með því að trufla, að ein-
hverju levti, efnaskipti (metabolism)
þeirra.
Því er venjulega haldið fram, að þessi
lyf séu óskaðleg vefjum líkamans, en því
má ekki gleyma, að ákveðinn skammtur.
sem gefinn er, getnr haft áhrif á reticulo-
endothelial kerfið, þ. e. frumur af sérstök-
um uppruna, dreyfðar um mörg líffær-
anna. Stgrf þessa kerfis er ekki þekkt
neina að litlu leyti, en það virðist hafa
mikla þýðingu fyrir varnarstörf líkamans,
og tilfelli af angranulocytosis (þ. e. bein-
mergsástand, er lýsir sér þannig, að fram-
leiðsla hvítu blóðkornanna liættir). koma
of oft fyrir til þess, að vera ekki talin sem
alvarleg eftirköst af notkun lyfjanna.
„Sulfa“ Ivfin eru álirifamikil i barátt-
unni gegn streptocpccum, pneumococcum,
nieningococcum, gönococcum og sérstak-
lega gegn Bacillus coli comnnmis og ana-
erobes (]i. e. bakteríum er ekki þrífast i
súrefni) s. s. Bacillus Welchii.
En ef um er að ræða staphvlococca sýk-
ingu, eru „sulfa“ lyfin gagnslaus.
Þrjú af þes'súm „sulfa“ lyfjum eru nú
innvortis og útvortis
almennt notuð, stofnlyfið sulfanilamide,
sulfapyridene (M og B 693) og sulfa-
thiazole ( M og B 760). Auk þess eru til
önnur lyf, sem eru svipuð að samsetningu
og gela komið að notum annað slagið.
Lvfin eru notuð til fyrirbyggiiigar sýk-
ingu og einnig þegar ákveðin sýking hefir
átt sér stað. Þau eru notuð bæði útvortis
og innvortis.
Notkun þessara lvfja í varnarskvni hefir
án efa komið að geysi miklu gagni t. d.
til Jiess að fyrirbyggja blóðeitrun.
Tilgangurinn með notkun lyfsins er sá,
að fá mjög háa blóðkonsentration af lyf-
inu og halda henni í stuttan tíma. Þetta
er auðvelt með því, að láta sjúklinginn
taka lyfið inn.
Notkun á sulfamilamide í varnarskyni
ber svo góðan árangur, að það ætti að vera
sjálfsögð regla að gefa það í öllum tilfell-
um þar, sem ástæða þykir lil að óltast
sýkingu af völdum Jieirra baktería er áður
liafa verið nefndar. En aftur á móti, ef
um er að ræða B. Welchii sýkingu, er það
vitað, að sulfathiazole er áhrifameira.
Sönnunum á gildi sulfanilamides til út-
vortis lækninga fer mjög fjölgandi, þó
ekki séu, enn sem komið er, fyrir hendi
ábvggilegar skýrslur af nægjanlega mörg-
um tilfellum, sem lvfið hefir verið notað
við.
Við útvortisnotkun er lyfið venjulega
notað þannig: að frá 5—15 grm. i duft-
formi er slráð á yfirborð sársins, eftir að
siárið hefir verið hreinsað.
Ef um er að ræða djúp sár, eru margar
töflur muldar og látnar í botn sársins, og
virðist það vera fullnægjandi.
Eftir að lyfinu hefir verið stráð í sárið,
kemst það mjög auðveldlega inn í blóð-
strauminn. (Það resorberast mjög vel) og
má ekki glevma þvi, ef lyfið er gefið inn
samtímis, sem það er notað útvortis.
l/fjanna