Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.12.1969, Qupperneq 29

Elín Egyerz-Stefánsson:
Hjúkrunarkonan og stjórnsýslan
(Þýtt og endursagt)
Formáli.
Háttvirtu stéttarsystur og
-bræður.
Hin alkunnu einkunnarorð
skátanna „vertu viðbúinn" lýsa
þeirri árvekni, sem einkennir
hvern góðan skáta og fjölda
annarra dugmikilla forystu-
manna, sem vaka yfir velferð
sinnar samtíðar og búa í hag-
inn fyrir komandi kynslóðir.
Einmitt slíkur eiginleiki felst í
hugtakinu aö hjúkra og svo
leikur mér hugur um, að fáar
tungur aðrar en hin íslenzka
hafi valið stétt vorri hæfara
starfsheiti, sem í dýpstu merk-
ingu samsvarar því hlutverki,
sem við álítum skyldu vora að
uPpfylla. En hversu árvökul er-
um við? Erum við ávallt við-
búin ?
**Tlie ItoU* oí ^urNÍng
■n Organizalional
Kf íocl ivciu*.ss".
Þótt upphaf þessa pistils sé
persónulegar vangaveltur und-
irritaðrar, var þó fyrst og
fremst ætlunin að birta hér úr-
drátt eða endursögn ritgerðar
Ul' ritinu Intei'national Nursing
Review (Vol. 16. No. 3. 1969),
sem er málgagn alþjóða sam-
Þika hjúkrunarkvenna. Heiti
ritgerðar þessarar á frummál-
|Uu er: „The Role of Nursing
in Organizational Effective-
ness“, en höfundurinn, sem er
bandarískur, nefnist Luther
Ehristman, Ph. D. og segist
honum eitthvað á þessa leið:
Til langs tíma hafa spítala-
stjórnendur (administrators)
og læknalið falið hjúkrunarkon-
um forystu að samhæfingu
sjúkraþjónustu spítalanna í svo
ríkum mæli, að slík hefð hefur
dregið hulu yfir hversu mjög
þetta ástand hefur raunveru-
lega skaðað hina eiginlegu
hjúkrunarþjónustu og framför
innan hennar.
Síðan er bent á hvernig
hjúkrunarkonan hefur alltaf
verið á þönum til að gera öllum
til geðs, enda þótt ljóst sé að
fullkomið nýtízku sjúkrahús er
orðið svo margþátta fyrirtæki,
að engum aðila einstakrar stétt-
ar verður kleyft yfir öllu að
vaka og í öll skörð að hlaupa.
Samhæfing átaka hinna mörgu
og hagræöing starfs heUdarinn-
ar næst bezt, þar sem starfs-
lýsingar hvers hóps fyrir sig
eru sem greinilegast markaðar.
Bent er á að þrír höfuðþætt-
ir hafa samtímis stuðlað að þess-
ari þróun, ásamt öðru.
1 fyrsta lagi hefur hjúkrun-
arkonan frá fyrstu tíð öðru
fremur verið hjálparhella lækn-
isins. 1 raun réttri hefur þetta
þótt svo sjálfsagt, að lækna-
stéttin hefur sem næst talið sér
eignarétt yfir hjúkrunarstétt-
inni. Algengt er að ef læknir-
inn hefur óskað að losna við
ákveðin störf af herðum sér,
hefur hann snúið sér til hjúkr-
unarkvenna sem líklegasta aðila
til að taka við slíku. Meira að
segja hafa læknar ekki svo
ósjaldan einnig ætlazt til að
hjúkrunarkonan sinnti persónu-
legri þjónustu hans og duttl-
ungum líka. Við athuganir og
kannanir á ýmsum stöðum og
af hálfu margra aðila hefur sú
niðurstaða fengist, að hjúkrun-
arkonan virðist öllu fremur
þjónusta læknisins en klíniskur
starfsfélagi hans.
I öðru lagi er að nefna þá
hefð, sem að framan var getið,
að stjórnendur spítalanna (ad-
ministrators) feli hjúkrunar-
konum stjórnsýslu stofnunar-
innar í fjarveru hins eiginlega
stjórnanda, sem oftast er sjálf-
ur einungis til staðar á venju-
legum skrifstofutíma. Þetta hef-
ur á engan hátt rýrt völd stjórn-
andans og því hentað honum hið
bezta, þótt allar líkur bendi til
að slíkt fyrirkomulag hafi haft
fremur óhagstæð áhrif á hin
eiginlegu hj úkrunarstörf og
hjúkrunarmál.
1 þriðja lagi er sá þáttur, sem
orsakast hefur af aukningu
sjúkrarýmis vegna hinna fjöl-
mörgu nýbygginga heilbrigðis-
þjónustunnar, en slík aukning
hefur átt sér stað án þess að
liugsað hafi verið fyrir mennt-
un og undirbúningi aukins
fjölda hjúkrunarkvenna til að
manna þessar stofnanir.
Af völdum þessa þriggja
framangreindu þátta, með öðru,
hafa hjúkrunarkonur leitazt við
að koma til móts við afar erf-
iðar og stundum alls óraunhæf-
ar kröfur. Hið svo nefnda
TÍMAKIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS 119