Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1972, Blaðsíða 22

IÐJUÞJALFUN -
LEIÐ TIL SJÁLFSTÆÐRA
ATHAFNA
Maureen J. Thiel.
í október 1971 var Maureen J.
Thiel ráðin aS Endurhæfingar-
deild Landspítalans.
Maureen er iðjuþjálfari aö
mennt og lauk prófi frá School
of Rehabilitation Medicine Uni-
versity of British Columbia
1966, og B.A. prófi frá sama
skóla 1968.
Orðið iðjuþjálfun (occupa-
tional therapy) kallar fram í
hugann ýmsar myndir, sem ekki
gefa allar jafnsanna mynd af
starfinu. Sumir ímynda sér eins
konar körfu-vefara, - dularfulla
persónu, sem gengur á milli
sjúkrastofa og reynir að fá
trega sjúklinga til að vefa tága-
körfur. Aðrir ímynda sér ein-
hvern þúsund þjala smið eða
„alt mulig mand“, sem alltaf er
tilbúinn að útvega hvaðeina
sjúklingnum til hagræðis, jafn-
vel naglaklippur með löngu
skafti, til að klippa táneglur án
þess að beygja sig. En iðjuþjálf-
un byggist fyrst og fremst á
almennri skynsemi og hag-
kvæmni, sem beitt er með hlið-
sjón af líffærafræði, læknis-
fræði og sálfræði í þeim tilgangi
að gera sjúklingunum kleift að
ná valdi á sem sjálfstæðustum
athöfnum miðað við líkamlegt
og andlegt ástand hvers og eins.
Menn hafa lengi þekkt gildi
athafna í sjúkrameðferð, hvort
heldur um er að ræða andlega
eða líkamlega skerta sjúklinga.
Það er þó aðeins á síðustu 50
árum, að iðjuþjálfun hefur kom-
ið fram sem sérstök starfsgrein.
Eftir lok fyrri heimsstyrjaldar
kom fram sú skoðun, að særðir
og fatlaðir hermenn þörfnuðust
fleira en líkamlegrar endurhæf-
ingar og að það þyrfti að beina
vaxandi hæfni þeirra að starf-
rænum og skapandi viðfangs-
efnum. Að þessu takmarki
beindu iðjuþjálfarar kunnáttu
sinni.
Hlutverk iðjuþjálfarans er nú
orðið fjölþættara og starfssvið
hans er ekki lengur takmarkað
við sjúkrahúsið eitt, heldur
kemur hann við sögu á ólíkleg-
ustu sviðum, svo sem við með-
ferð barna með skerta sjón eða
heyrn, samhliða starfi fjöl-
skylduráðgjafa, á heilsuvernd-
arstöðvum, sem annast geð-
heilsu sjúklinga, við heima-
hjúkrun fyrir fatlaða og jafn-
vel sem ráðgefandi aðili hjá
skipulagsnefndum borga. En
hvert sem starfssviðið er, þá eru
viðfangsefnin svipuð og á al-
mennum sjúkrahúsum, og mun
ég því takmarka umræður mín-
ar við það svið.
Iðjuþjálfarinn er einn úr
hópi sérhæfðs starfsliðs, sem
annast endurhæfingu sjúklinga.
Hann starfar í náinni samvinnu
við sjúkraþjálfara og annast
ýmist sérstaka meðferð eða við-
bótarmeðferð við sjúlcraþjálfun-
ina. Þannig má fá liðagigtar-
sjúklingi með takmarkaðar axla-
hreyfingar viðfangsefni, sem
notar allar þær hreyfingar, sem
hann er fær um, svo að sjúkling-
urinn finnur framför í hagnýtri
hreyfihæfni, - getur t. d. seilzt
eftir hlut úr hærri hillu en hann
gat áður.
A sama hátt getur sjúklingur
með lömun öðrum megin, sem
er að ná aftur hæfni til að
standa á fótunum, hagnýtt sér
slíka meðferð við létt störf.
Iðjuþjálfun á almennum
sjúkrahúsum miðar fyrst og
fremst að því að gera sjúkling-
ana sem sjálfstæðasta og óháð-
asta í hreyfingum og athöfnum.
Hún getur því aldrei verið verk
eins manns, en hlýtur sem að-
ferð í sjúkrameðferð að krefjast
samvinnu alls starfsliðsins. I því
sambandi er þáttur hjúkrunar-
liðsins ómetanlegur, því að það
kemst fyrst í snertingu við
sjúklinginn og annast daglega
hjúkrun hans.
Sjúklingur, sem lagður er inn
á sjúkrahús vegna alvarlegra
meiðsla eða veikinda og lítt fær
um að hreyfa sig, kann af skilj-
anlegum ástæðum að þjást af
vonleysi og svartsýni. Það er
undir okkur komið að kenna
honum að líta á vangetu sína
fremur sem óþægindi en ógæfu.
Þess vegna verðum við að hvetja
hann til þess að gera eins mikið
fyrir sjálfan sig og hann er fær
um, eins fljótt og það er líkam-
lega mögulegt. Vel meint alhliða
umönnun kann að hafa þau áhrif
á sjúklinginn, að honum finnist
hann ekki fær um að hjálpa sér
16 TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS