Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1975, Blaðsíða 27

Laun, menntun og starf hjúkrunarkvenna
Efni þessa pistils er um helstu áhuga- og bar-
áttumál hj úkrunarstéttarinnar, en aðeins verð-
ur hér stiklað á stóru. Röð orðanna í fyrirsögn
lét ég ráðast af tíðni þeirra og háværð innan
HFf.
Auðskilið er hversvegna eldheitar og gremju-
blandnar umræður virðast ætla að verða enda-
lausar um kjaramálin, því að jafnvel þótt síð-
ustu kjarasamningar hafi e. t. v. verið okkur
hagstæðari en noltkrir áður, þá verður elvki séð
að launagreiðendur okkar séu meira en svo
fúsir til þess að framfylgja ýmsum ákvæð-
um þeirra og hafa leyft sér að túlka þau að eig-
in geðþótta. Fyrir vikið hafa hjúkrunarkonur
ekki fengið greidd laun sem þeim ber og er ekki
að sjá að störf þeirra séu mikils metin. Mennt-
unarmál eru einnig ofarlega á baugi í félag-
inu. Vafalítið hafa þær breytingar og nýjungar
í menntunarmálum hér á landi, þ. e. hjúkrunar-
námsbraut í Háskólanum, orðið kveikjan að
þeim aukna áhuga og baráttuanda innan stétt-
arinnar s.l. tvö ár. Skoðanir hjúkrunarkvenna
sjálfra á því hvernig beri að skipuleggja og
veita hjúkrunarmenntun, hvort heldur tekur til
nútíðar eða framtíðar, eru þó ærið skiptar en
auðvitað eru allir sammála um það að með bættri
menntun fáist hærri laun og hæfari einstakling-
ar til starfa.
Það er ekki aðeins í HFf sem þessi stór-
mál, þ. e. laun, menntun og starfssvið, eru
eilíflega í brennidepli. Þau eru eins og rauð-
ur þráður í þeim erlendum hjúkrunartímaritum
sem ég hef lesið nýjust og helsti umræðugrund-
völlur innan félagasamtaka eins og t. d. Samv.
hjúkrunarkvenna á Norðurlöndum og Alþjóða-
samt. hjúkrunarkvenna. Alþjóða heilbrigðis-
stofnunin og Alþjóða vinnumálastofnunin hafa
nýverið, í sameiningu. látið þessi málefni til sín
taka og sýnt þeim mikinn áhuga og skilning.
Eg ætla að nefna hér fáein dæmi um það sem
fram kemur í umræðum þessara aðila og álit
þeirra á því að hverju ber að stefna:
Laun eiga fyrst og fremst að miðast við störf
hjúkrunarkvenna og vera í fullu samræmi við
þær kröfur sem gerðar eru um starfshæfni
þeirra (ekki að ákvarðast af samanburði við
aðra starfshópa). Verkfallsréttur er sjálfsagður.
Menntun skal veitt á þeim grundvelli að gera
hjúkrunarkonur hæfar til þess að gegna sínu
mikilvæga hlutverki sem sjálfstæð starfs-
stétt er ráði yfir sjálfstæðri starfsgrein inn-
an heilbrigðisþjónustunnar. Möguleikar verði
gefnir á sérfræðimenntun og því að mennta vel
hæfa leiðtoga stéttarinnar í menntunarmálum,
stjórnun og rannsóknum á sviði hjúkrunar. Að-
aláhersla alls hjúkrunarnáms verði alltaf lögð
á hjúknm — ekki hjúkrunarkonur.
Starf og starfssvið hjúkrunarkvenna hefur
stöðugt verið að breytast og þróast og talin er
þörf á mun víðtækara starfssviði stéttarinnar
en verið hefur þannig að það sé í samræmi við
þær kröfur sem gerðar eru um heilbrigðisþjón-
ustu í nútímaþjóðfélagi. Um allan heirn er skiln-
ingur að aukast á því að sú stefna sem fylgt
hefur verið hingað til, þ. e. að heilbrigðisþjón-
usta sé að mestu rekin inni á sjúkrastofunum,
sé afar óheillavænleg, svo ekki sé meira sagt.
Kröfur um stóraukna almenna heilsugæslu verða
stöðugt fyrirferðarmeiri. Hjúkrunarkonur hafa
þarna afar þýðingarmiklu hlutverki að gegna.
Þeirra er að veita sem fullkomnasta þjónustu
að því er tekur til heilsuverndar og aðgerða er
stuðla að því að koma í veg fyrir sjúkdóma,
ásamt hjúkrun sjúkra og endurhæfingu þeirra.
Þær eiga að vera virkir þátttakendur í áætlana-
gerð og stefnumótun heilbrigðismála. Þær eiga
að vera færar um að taka sjálfstæðar ákvarð-
anir í sínu starfi, byggðar á vísindalegum grund-
vallaratriðum og skipulagningarhæfileikum.
Þeim ber að fræða almenning og ráðamenn um
heilbrigðismál.
Ég gæti haldið áfram lengi enn og tíundað
hvað heyri undir starfssvið hjúkrunarkvenna
en læt hér staðar numið að sinni. En mér verð-
ur á að spyrja: Hvar komum við, íslenskar
hjúkrunarkonur og -menn, inn í þessa mynd?
Erum við sátt við núverandi ástand í hjúkrun-
armálum hér á Islandi? Ef ekki, hverjir eru
það þá sem eiga að hafa frumkvæði að umbót-
um?
Ég er ekki frá því að það yrði okkur hollt, og
heilbrigðisþjónustunni í landinu til framdráttar,
að við sameinuðum krafta okkar í því að taka til
rækilegrar íhugunar og umræðu, fyrst og frernst,
hvert okkar starfssvið og hlutverk er og hvernig
við getum best gegnt því. Gerum við það, þá
getum við líka á markvissari hátt og á málefna-
legri grundvelli sannfært aðra um réttmæti
kröfugerða okkar í menntunar- og kjaramálum.
Ég vil geta snúið fyrirsögninni við.
Reykjavík, 16. janúar 1975.
Með félagskveðju.
Ingibjörg Helgadóttir.