Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.05.1976, Blaðsíða 44

Sýni og sýnitaka
Á vegum Rannsóknarstofu
Háskólans hafa nú verið
samdar leiðbeiningar um
töku og meðhöndlun sýna
til bakteríugreiningar. Eiga
þessar leiðbeiningar að
vera tiltækar í fjölrituðu
formi á sjúkrastofnunum og
heilsugæslustöðvum og
fyrir það starfsfólk heil-
brigðisþjónustunnar sem
þess óskar. — Læknarnir
Kristín Jónsdóttir og Arin-
björn Kolbeinsson hafa
samið leiðbeinigar þessar,
sem nú þegar eru í átta lið-
um og fleiri væntanlegir.
Tímarit HFÍ hefur þegar birt
leiðbeiningar um þvagsýni
til sýklagreiningar (1. tölubl.
1975). Munum við halda
birtingu þessari áfram í
þættinum ,,sýni og sýna-
taka“.
Leiðbeiningar um sýnatökur til
greiningar á bakterium, svepp-
um og veirum.
Ar frÁ ári fjölgar sýnum, sem send
eru til sýkladeildar R. H. vegna gruns
um einhvers konar sýkingu. Ymist er
um að ræða sýni, sem ætluð eru til
leitar að sýklinum sjálfum eða blóð-
vatnspróf ætluð til mælinga á mót-
efnum gegn sýkli.
Stundum skortir nokkuð á, að
þessi sýni séu tekin með vandvirkni
og meðhöndluð á réttan hátt, áður
en þau komast til rannsóknar. Getur
niðurstaða af rannsókn á slíku sýni
leitt til þess, að sjúklingi séu gefin
lyf gegn sýkli, sem ekki er valdur að
veikindum hans eða að sýkill sá, sem
veldur sjúkdómnum, finnist ekki í
sýninu. I stuttu máli má segja, að
áreiðanleg niðurstaða af rannsókn á
sýni til sýklagreiningar byggist ekki
síður á því, hversu vel sýnið er tek-
ið en á rannsóknarvinnunni sjálfri.
Þá má einnig benda á vissa oftrú á
gildi rannsókna á sumum sýnateg-
undum, sem ekki eru tekin beint úr
sýkingarstað. Á þetta einkum við um
hrákasýni, sem ætluð eru til grein-
ingar á orsök bólgu í lunga, en sýnið
oft fengið úr hálsi, nefkoki eða
munni.
Á sýkladeild R.H. hafa nú verið
gerðar nokkrar leiðbeiningar um
töku, sendingu, úrvinnslu og túlkun
á niðurstöðum rannsókna á helstu
sýnategundum, og er ætlunin, að
koma þeim á framfæri við þá aðila,
sem mest senda af umræddum sýn-
um.
Beiðnaseðlar fást á sýkladeild R.H.
og eru ferns konar.
1) Grænn seðill í tvíriti, ætlaður
til beiðni um bakteríurannsóknir á
sýnum frá sjúklingum á sjúkrastofn-
unum.
2) Gulur seðill i þríriti, ætlaður
til beiðni um bakteríurannsóknir á
sýnum frá sjúklingum utan stofnana
(1 afrit er sent viðkomandi sjúkra-
samlagi).
3) Hvítur seðill (fjölritaður), ætl-
aður fyrir beiðni um veiruræktanir,
sem fram fara á veirurannsóknadeild
við Eiríksgötu.
4) Hvítur seðill fyrir blóðvatns-
próf. Er þetta sameiginlegur seðill
fyrir mótefnamælingar bæði gegn
veirum og bakteríum, gigtarpróf o.
fl. og fara þessar rannsóknir fram í
rannsóknadeildum við Eiríksgötu og
nýbyggingu sýkladeildar.
Mœlst er eindregið til að beiðna-
seðlar séu vandlega útfylltir. Sérstök
beiðni verður að fylgja hverju sýni.
Það eru mjög mikilvægar upplýs-
ingar fyrir starfsfólk sýkladeildar að
vita, um hvaða sjúkdóma eða sýk-
ingar er talið vera að ræða í hverju
tilviki og hvort sjúklingur sé á sýkla-
lyfjum eða nýhættur að taka slík lyf.
Best er að taka sýni til bakteríugrein-
ingar áður en sýklalyfjagjöf er haf-
in, sé þess kostur.
Bæði við veiruræktanir og mót-
efnamælingar gegn veirum er mjög
áríðandi að á seðlinum standi,hversu
löngu eftir byrjun sjúkdómseinkenna
sýnið er tekið. Til mótefnamælinga
gegn veirusóttum er áríðandi, að
send séu 2 blóðsýni tekin með 2ja-
3ja vikna millibili.
Ymis konar æti, pinnar, glös og
önnur ílát til sýnatöku fást á sýkla-
deild R.H. Ef vafi leikur á, hvaða
sýni skuli taka eða hvernig það skuli
tekið, er starfsfólk sýkladeildar jafn-
an reiðubúið til að veita upplýsingar.
78
TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS