Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.08.1976, Blaðsíða 33
þessir staðir eru gerðir fyrir aldrað
fólk með ferlivist. AðstæSur eru ekki
miðaðar við lasburða eða sjúka sem
hafa þó hafnað þar, því að aðrir stað-
ir eru ekki til. Þarna er og líka mjög
mikill skortur á sérhæfðu starfsfólki
til að veita þá þjónustu sem þessi
hópur þarfnast. Lausnin er húsnæSi
og aðrar viðunandi aSstæður svo og
sérhæft starfsfólk er getur veitt hin-
um aldraða, sem er orðinn lasburða
og sjúkur, þá aðhlynningu er hann
þarfnast.
Hvernig þessu er háttað í fram-
kvæmd byggir á hinurn mismunandi
þörfum hins aldraða. En í stórum
dráttum má skipta því niður á eftir-
farandi hátt:
1. Sjúkradeildir.
2. Hjúkrunar- og endurhæfingar-
deildir.
3. Hjúkrun í heimahúsum.
Hér hefur verið rætt um hinn aldr-
aða sjúka, en næst skal víkja að þeim
hópi aldraðra þar sem um er að ræða
skerta getu til að annast um sig að
öllu leyti. Hjá þeim hópi koma oft
fram bæði fjárhagsleg og félagsleg
vandamál. Fyrir þennan hóp þyrfti
að auka valmöguleika til mikilla
muna umfram það sem er í dag. Skal
þá helst nefna:
1. Dvalarheimili.
2. Dagvistunarheimili.
3. Aðstoð í heimahúsum.
4. Ibúðir sérhannaðar fyrir aldr-
aða í þjónustuhúsi.
5. Aðrar sérhannaðar íhúðir stað-
settar miðsvæðis.
Varðandi íbúðir fyrir aldraða er
talið að ekki sé hentugt að í einu húsi
séu eingöngu slíkar íbúðir, það stuðli
að félagslegri einangrun. Það ber að
athuga að íbúðir utan þjónustuhúsa
séu staðsettar nokkuð miðsvæðis
hvað snertir verslun og aðra þjón-
ustu, og að ekki sé langt í safnaðar-
heimili þar sem oft fer fram ýmis
konar þjónusta fyrir aldraða svo og
tómstundastörf. Varðandi sérstök
efnahagsleg vandamál veitir hið op-
inbera uppbót á lífeyri, og hægt er
að sækja um undanþágu á greiðslu
afnotagj alds útvarps og sjónvarps,
líka væri æskilegt að geta sótt um
lækkun á afnotagjaldi síma. Veittur
er afsláttur á fargjöldum með stræt-
isvögnum, en margir hinna öldruðu
eru ekki færir um að ferðast með
þeim og er þá ekki upp á aðra þjón-
ustu boðið nema það sem vinir og
fjölskylda geta veitt.
Vandamál þeirra sem hafa lítið
skerta starfsorku er að fá starf við
sitt hæfi. Tillaga hefur nú verið flutt
á Alþingi varðandi atvinnumál aldr-
aðra. Að gefa hinum aldraða, sem
hefur vilja og getu, möguleika á að
starfa, getur komið í veg fyrir mörg
efnahagsleg og félagsleg vandamál.
Miða skal að því að hinn aldraði búi
sem lengst við sömu eða svipaðar að-
stæður og áður en aldurinn fór að
segja til sín. Þurfi hann að dvelja á
stofnun skal miða aS því að hafa sem
heimilislegastan blæ, reyna að glæSa
tilgangi í líf hans og gera hann virk-
an þátttakanda í sinni eigin velferð.
Leysum við þessi vandamál mun
það stuðla mikið að velferð hinna
öldruðu, þó er ekki þar með sagt að
hægt sé að leysa öll vandamál sem
upp koma hjá hverjum einstökum.
Þau vandamál sem hér hafa verið
rædd eiga mjög margir sameiginleg
og þess vegna eru þau svo umfangs-
mikil.
Heilsufarsleg, efnahags- og félags-
leg vandamál eru oft tengd og hér
hefur verið rætt um lausn þeirra, en
það þarf líka að leggja áherslu á að
fyrirbyggja þau. Þó að reist verði
sjúkrahús, dvalarheimili og byggðar
íbúðir, og fjárhagsleg aðstoð aukin,
má gera ráð fyrir að vandamál geri
vart við sig.
Það væri æskilegt að slofna vel-
ferðarstöð aldraðra, þar sem fylgst
væri með heilsufari og félagslegum
aðstæðum þeirra og þar væru einnig
veittar upplýsingar varðandi málefni
þeirra. Svona stöð gæti ef til vill
starfað í tengslum við heilugæslu-
stöð.
I lögum um heilbrigðisþjónustu er
heilsuvernd aldraðra ekki nefnd, þó
að vitað sé að þeim hópi hætti mjög
við sjúkdómum. Eitt atriði vil ég
nefna er gæti fyrirbyggt ýmis vanda-
mál hins aldraða og það er „undir-
búning fyrir ellina“. Alltof margir
vilja lítið hugsa til þessa æviskeiðs,
enda ekkert tilhlökkunarefni eins og
aðstæður eru í dag. Undirbúningur-
inn þyrfti m. a. að fela í sér að þekkja
líkamlegar og andlegar breytingar
sem ellinni fylgja, helstu sjúkdóma
sem hrjá hinn aldraða, meðferð
þeirra og endurhæfingu. Margir aldr-
aðir hafa svo neikvæð viðhorf til end-
urhæfingar að þeir taka ekki við
þeirri meðferð sem þeir annars geta
fengið og eykur þetta vanlíðan
þeirra.
Slíkar upplýsingar sem hér hafa
verið nefndar gætu skapað jákvæðari
viðhorf gagnvart þessu æviskeiði.
Einnig þarf að kynna tryggingarkerf-
ið og aðstoð hins opinhera, fjárhags-
lega og félagslega. Þörf er líka á að
veita fræðslu um heilsuvernd, hentugt
húsnæði svo og atvinnumöguleika.
Þessa fræðslu og upplýsingar mætti
gefa í formi námskeiðs og væri það
þá ætlaö „tilvonandi öldruðum“.
TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLACS ÍSLANDS
111