Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.10.1978, Blaðsíða 39

Heilsuverndarstöðin i Reykjavik
Hún var vígð 3. mars 1957. Smíðin hófst árið 1950
og fyrstu deildir tóku til starfa 1953. Rekja má upphaf
Heilsuverndarstöðvarinnar til Hjúkrunarfélagsins Líkn-
ar, en starfsemi félagsins lauk með tilkomu stöðvarinn-
ar og mikill hluti starfsliðs Líknar hóf störf við Heilsu-
verndarstöðina. Á þessu ári er 20 ára afmæli stöðvar-
innar og gegnir stöðin mjög mikilvægu hlutverki í
heilsuverndarmálum borgarinnar. Segja má að þetta
afsprengi Líknar sé nokkurs konar frumdrög að hinum
merkilegu heilsugæslustöðvum, sem nú er víða verið
að hleypa af stokkunum. Taka skal sérstaklega fram að
H. R. er ekki fullgild heilsugæslustöð, í lagalegum skiln-
ingi þess orðs því að þar eru engir heimilislæknar eða
annað það sem telst nauðsynlegt á slíkum stofnunum.
í H. R. fer víðtæk fræðslustarfsemi fram, en þaðan eru
einnig skipulagðar hópskoðanir auk margs fleira. Starf-
ræktar eru 9 deildir á Heilsuverndarstöðinni, en þær
eru: 1) Berklavarnardeild, 2) Mæðradeild (á vegum
hennar er Kynfræðsludeild), 3) Barnadeild, 4) Skóla-
eftirlit, 5) Tannlækningadeild f. skólabörn, 6) Heyrnar-
deild, 7) Kynsjúkdómadeild, 8) Heimahjúkrunardeild
(eina deildin þar sem sjúkraliðar starfa), 9) Áfengis-
varnardeild. Borgarlæknir og heilbrigðiseftirlit Reykja-
víkurborgar eiga aðsetur í H. R.
Sjúkraliðar
Nám og starfsemi sjúkraliða var heimilað með
hjúkrunarlögum 1965. Fyrstu sjúkraliðar útskrifuðust
af sjúkrahúsum víða um land eða allt til ársins 1975,
en þá var sjúkraliðaskólinn stofnaður. Hlutverk sjúkra-
liða er ýmiss konar aðstoð á sjúkrahúsum. Sjúkraliðar
stofnuðu félag 21. nóvember 1966, og voru það 37
sjúkraliðar á Akureyri og í Reykjavík sem það gerðu.
Sjúkraliðaskólinn er nú I. árs skóli og skiptist á bók-
legt og verklegt nám.
Lokaorð
Heilbrigðismál njóta nú æ meiri skilnings í þjóðfé-
laginu, það má meðal annars sjá á því að þau eru nú
annar tveggja langhæstu útgjaldaliða fjárlaga. Þrátt
fyrir allt þetta verða menn að gera sér það ljóst að
heilsuvernd á ekki eingöngu að koma frá ráðgefendum
í heilsuverndarmálum, maðurinn verður fyrst og fremst
að liuga betur að eigin heilsu. Það getum við gert með
því að bæta lifnaðarhætti okkar bæði líkamlega og
andlega. Sjálfshjálpin er aðalatriðið þegar allt kemur
til alls og einmitt hún hefur kannski gleymst nokkuð í
þessari ritgerð. Bætt lífskjör s. s. húsnæði og fjölbreytt-
ara og betra mataræði auk góðs anda á vinnustað, í
skóla og á heimilum hlýtur að stuðla að auknu heil-
brigði þjóðarinnar og það hlýtur að vera tilgangur
hvers sjúkrahúss og hvers starfsmanns þess að koma
fólki sem fyrst aftur úl í atvinnuh'fið eftir slys eða
sjúkdóma. í þvi sambandi langar mig til að minna á
störf sjúkraþjálfa og þroskaþjálfa og annars sambæri-
legs starfsfólks, en starf þess fólks hefur ekki notið
skilnings sem skyldi, en þetta er nú sem betur fer að
breytast.
En hvað hefur áunnist? Jú, við höfum komið í veg
fyrir alls konar sjúkdóma, s. s. berkla og holdsveiki.
Fólk deyr ekki lengur unnvörpum úr hvers konar plág-
um. Auk þess hefur meðalaldur hækkað mikið (um 25
ár á einni öld) og barnadauði minnkað. En hvað um
allt gamla fólkið? Hvað er gert fyrir það? Við verðum
að horfast í augu við sannleikann, það er ansi lítið
gert fyrir gamalmennin. Þau komast náttúrlega á eftir-
laun og það er allt gott og blessað, en eftir það eru þau
gleymd, þangað til við jarðarförina eða við lesum
minningargrein í dagblöðum. Eg held að villan sé að
þetta fólk er yfirleitt látið hætta allt of fljótt að vinna
úti. Það þarf að endurhæfa þetta fólk til annarra starfa
ef það getur ekki sinnt sínum fyrri störfum. Það er
ekki hægt að henda fólki inn á einhver vistheimili og
reyna að halda því lifandi bara fyrir einhverja reikni-
meistara sem vilja sjá fallegar og háar tölur um meðal-
aldur íslendinga. Þessu verður að breyta og það strax.
HEIMILDASKRÁ:
Vilmundur Jónsson: Lækningar og saga. Reykjavík 1969.
— Sjúkrahús og sjúkraskýli á Islandi í hundraS ár. Reykjavík
1970.
María Pétursdóttir: Hjúkrunarsaga. Reykjavík 1969.
Hjúkrunarkvennatal, gefið út af Hjúkrunarfélagi íslands.
Reykjavík 1%9.
Símaskráin, gefin út af Pósti og Síma.
Rergljót Líndal: Fyrirlestur, haldinn í Heilsuverndarstöðinni 30.
sept. 1977, við heimsókn nemenda Sjúkraliðaskólans þangað.
Iljúkrunarforstjórar og framkvæmdastjórar sjúkrahúsa víðs
vegar um landið hafa einnig veitt gagnlegar upplýsingar.
HJUKRUN
33