Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.11.1985, Blaðsíða 6

Gæti vel hugsað mér að
verða garðyrkjumaður
Rætt við Guðríði Jónsdóttur hjúkrunarkonu
Guðríður Jónsdóttir kemur létt
stíg og teinrétt á móti mér, klædd
ljósri sumardragt, það er glettnis-
glampi í augum hennar og brosið
er hlýtt. Þessi 82 ára kona virðist
ekki deginum eldri núna, en hún
var fyrir nærri aldarfjórðungi.
Það er forvitnilegt að fregna af
starfsferli hennar.
- Fyrst er spurt um tildrög þess að
hún fór að lœra hjúkrun fyrir 60
árum.
Haustið 1923 settist ég í Alþýðu-
skólann á Eiðum. Síðari hluta
vetrar veiktust margir nemendur
af inflúensu, og þrír fengu lungna-
bólgu. Okkur var þá falið, tveim
piltum og mér, að hjúkra þeim,
undir handleiðslu svo nefndrar
héraðshjúkrunarkonu. Hún hafði
fengið 6 mánaða starfsþjálfun á
Akureyrarspítala. Við skiptumst
á um að vera yfir þeim sjúku tvö og
tvö saman. Fann ég mjög til van-
hæfni minnar við þessi störf. Kom
mér þá í fyrsta sinn í hug, að læra
hjúkrun.
Hjúkrunarfélag íslands hafði á
þessum tíma byrjað að taka inn
stúlkur til hjúkrunarnáms, sem
voru sendar á hin ýmsu sjúkrahús
landsins í tvö ár (stundum urðu
það nokkrir mánuðir í viðbót) og
þriðja árið til Danmerkur eða
Noregs.
Vorið 1925, er ég hafði lokið námi
í einkaskóla Blöndalshjónanna í
Mjóanesi, S.-Múlasýslu, fór ég til
Reykjavíkur. Seint í maí gekk ég
á fund frú Sigríðar Eiríksdóttur,
sem þá var tekin við formennsku í
HFÍ, og sótti um að gerast hjúkr-
unarnemi. Var ég þá orðin 22 ára.
Taldi frú Sigríður að ég mundi
ekki geta komist að fyrr en um
næstu áramót. 12. júní hringdi hún
svo til mín og sagði að vegna for-
falla gæti ég byrjað á Vífilsstaða-
hæli 16. júní. Ég mætti á tilsettum
tíma. Allt var framandi fyrir mér,
enda hafði ég aldrei stigið fæti inn
á sjúkrahús fyrr.
- Fékkstu engan undirbúning
áður en þúfórst að vinna á berkla-
hæli meðal smitsjúklinga?
Nei, og sveitastúlkan hafði aldrei
komist í snertingu við berklaveiki.
Ég var ekki berklaprófuð eða neitt
slíkt, heldur sett beint í vinnu.
Fyrstu tvo dagana vann ég undir
stjórn eldri nema, en þá tók við
deildinni dönsk hjúkrunarkona,
fröken Brugge, sem var að koma
frá Danmörku. Ekki var aðeins
allt umhverfi framandi fyrir mér,
heldur vann ég undir stjórn
danskrar hjúkrunarkonu, sem var
ströng og ég átti erfitt með að
skilja hana í fyrstu. En ég æfðist í
dönskunni og hún sagði vel til, en
létt var það ekki.
Um sumarið veiktist ég, og var
mér sagt að það væru „bólgnir
kirtlar bak við lungun.“ Strax og
hitinn nálgaðist normal var ég
kölluð til vinnu.
Sjúklingarnir voru nálægt 150 á
þessum tíma á4 deildum. Á hverri
deild var 1 hjúkrunarkona, 1 nemi
og 1 starfsstúlka, tveir nemar voru
til að leysa af frídaga, einn ljósa-
nemi og einn á næturvakt yfir allt
hælið, í 14 daga í senn. Þá var
engin hjúkrunarkona á næturvakt.
Kæmi eitthvað sérstakt fyrir t.d.
að sjúklingur fengi blóðspýting,
eða einhver dæi, átti neminn að
vekja hjúkrunarkonuna á viðkom-
andi deild. Eitt af verkum nemans
var að tæma og þvo úr lýsóli allar
hrákakönnur og náttpotta. Dag-
inn áður en næturvakt byrjaði
vann neminn til hádegis. Á eftir
var einn frídagur auk svefndags.
Einn nemi hafði þann starfa að
sjá um ljósböð sjúklinga fram að
hádegi. Um eftirmiðdaginn átti
hún að svara hringingum á öllum
deildum, en þá höfðu bæði hjúkr-
unarkonur og nemar frí um miðj-
an daginn. Einnig átti hún að baða
þá sjúklinga sem ekki hafði unnist
tími til að baða um formiðdaginn.
Ljósböð voru mikið notuð til
lækninga á Vífilsstaðahæli. Ljósa-
stofan var á efstu hæð (þriðju hæð)
og því þurfti að bera sjúklingana
á börum upp og niður stigann, var
það starf nemanna. Eitt sinn er við
vorum með mann á börunum, sem
vóg rúmlega 100 kíló, fann ég að
annar börukjálkinn var að brotna,
en náði að setja nær niður í stigann
áður en þær duttu í sundur. Við
vorum svo heppnar að yfirlæknir-
inn kom á móti okkur og sá hvað
skeði og sagði við yfirhjúkrunar-
konunafrk. Magðalenu. „Þetta er
of erfitt fyrir stúlkurnar, mið-
stöðvarmaðurinn verður að bera
þennan mann með þeim.“ Aðrir
sjúklingar voru okkar meðfæri.
Einnig bárum við sjúklingana út í
leguskála niður í kjallara og svo
eftir löngum gangi.
- Datt engri ykkar í hug að mót-
mœla þessu?
Yfirleitt datt okkur ekki í hug að
mótmæla neinu í þá daga, nema
4 HJÚKRUN 3 _4/te-61. árgangur