Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.06.1993, Blaðsíða 8

» FAGMÁL «
brögð við reynslu kæmi fram, en
annað viðtalið yrði tekið u.þ.b.
30 dögum eftir útskrift, þar sem
móðirin gæti tjáð sig um reynsl-
una í heild og til að athuga hvort
efnisinnihald fyrsta viðtals væri
rétt túlkað. Hins vegar kom í
ljós að mörg bamanna voru enn
í meðferð þegar síðara viðtalið
átti að fara fram. f>ar af leiðandi
var ákveðið að bæta við þriðja
viðtalinu (lengst liðu 3 mánuðir
frá útskrift þegar það var tekið).
Alls var tekið 21 viðtal og not-
aður var staðlaður spumingalisti
með opnum spumingum (Mun-
hall&Oiler, 1986).
Niðurstöður
Þó reynsla þessara fjölskyldna
væri mjög misjöfn eftir eðli
þeirra einkenna sem börnin
fengu og hversu langur aðdrag-
andi sjúkrahúsvistar var áttu þær
allar sameiginlegt að tímabilið
einkenndist af kvíða tengt
óöryggi um afdrif barnsins.
Þriðjungur mæðranna vissi ekki
hvað amaði að barninu þrátt
fyrir að leitað hefði verið til
læknis og voru ósáttar við að
bíða og sjá hvort baminu hrak-
aði eða batnaði. Tvær þeirra létu
ekki segja sér að bíða og leituðu
til bráðamóttöku sjúkrahúss.
Fram kom hjá helmingi mæðr-
anna að þær voru fegnar þegar
ákveðið var að bamið yrði lagt {
inn og kemur það heim og sam-
an við niðurstöður Knafl et al.
(1988) sem segja að foreldrar
vilji ekki vera einir ábyrgir fyrir
velferð barns sem er mikið
veikt. Hins vegar tjáðu sumar
mæðumar sig um að þær hefðu
ekki trúað að þetta gæti verið að
koma fyrir þær og sögðust hafa
átt mjög bágt með að halda jafn-
vægi sínu þegar bamið var lagt
inn.
Allar mæðumar tjáðu sig um
mikilvægi góðs stuðnings t.d. frá
maka, ættingjum, hjúkrunar-
fræðingum, vinum og öðrum
foreldrum á deildinni. Greini-
lega kom fram að það voru
ákveðnir álagspunktar á meðan á
sjúkrahúsdvöl stóð sem voru
erfiðastir þar sem stuðningur var
sérstaklega nauðsynlegur, t.d.
við innlögn og þegar mæður
biðu eftir fréttum frá aðgerð
bamsins. Eins og fram kemur á
mynd 1 notuðu mæðumar marg-
ar aðferðir við að minnka álagið,
kvíðann og streituna. Flestar
þeirra einbeittu sér að því að
mæta þörfum veika bamsins og
véku sér undan venjulegum
heimilisskyldum, einnig van-
ræktu sumar þeirra eigin þarfir
til að geta gefið veika barninu
allan sinn tíma. Til dæmis
fannst þeim að þær hefðu ekki
möguleika á að fara niður í mat-
sal spítalans nema t.d. að svæfa
bamið fyrst og flýta sér upp áður
en bamið vaknaði. Sama var að
segja um tíma til að fara í sturtu.
Það kom fram hjá flestum
mæðrunum að þeim fannst mik-
ils virði að geta treyst hjúkxunar-
fræðingunum og að fagmenn
sýndu ábyrgð á trúverðugan hátt
með að eyða tíma með fjöl-
skyldunni og láta sig varða um
líðan þeirra og áhyggjuefni.
Samkvæmt niðurstöðum
rannsóknarinnar var það afstaða
flestra mæðranna að þær upp-
lifðu veru sína við rúm bamsins
nauðsynlega öllum stundum.
Þær voru allar tilbúnar til að
taka þátt í umönnun bamsins á
sjúkrahúsinu, þó þeim fyndist
þær stundum þurfa að vera
„leystar af‘. Fjórar mæður tjáðu
sig um að þeim fyndist þær vera
með ábyrgð (in charge) á um-
önnuninni og urðu sér úti um
þær upplýsingar sem þeim
fannst þær vanta. Hinar fjórar
voru ekki vissar um til hvers
væri ætlast af þeim á deildinni
og olli þetta hlutverkaóöryggi
þeim vanlíðan.
Fræðsluþörfum var vel mætt
að áliti flestra mæðranna, þ.e.
a.s. meðan þær voru á sjúkra-
húsinu. Sumar þeirra lentu í
vandræðum heima og tjáðu sig
um að þær hefðu vel geta þegið
ýmsar upplýsingar um það sem
þær þurftu fyrirsjáanlega að
standa frammi fyrir eftir heim-
komuna. Því sögðu þær að gott
hefði verið að fá ráðgjöf hjúkr-
unarfræðings eftir heimkomu.
Mörgum mæðrum fannst að þær
væru ekki vel undir það búnar
hversu mikil truflun þetta væri
fyrir fjölskyldulífið þó flestar
væru mjög fegnar að komast
heim. Ein þeirra sagði t.d.: „Ég
hefði ekki getað haldið þetta (að
vera á sjúkrahúsinu) út í einn
dag í viðbóf‘. Sumar þeirra voru
í vafa um hvernig þær áttu að
leysa ýmis vandamál varðandi
hegðun veika barnsins eða
varðandi afbrýðisemi systkina.
Af niðurstöðum rannsóknarinnar
má einnig sjá að ung systkini
veikra barna á sjúkrahúsi sýna
einkenni um aðskilnaðarkvíða
vegna þess að móðir þeirra
hverfur frá þeim og er staðsett
inni á sjúkrahúsinu með veika
barninu. Þarfir systkina veika
barnsins voru látin sitja á hak-
anum og fengu umönnun frá
ýmsum aðilum og í sumum til-
fellum voru þau send í pössun
milli staða, þannig að þau vissu
ekki hvar þau yrðu næsta dag.
Þessa niðurstöðu sá ég ekki við
lestur annarra rannsókna né
greina um þessi mál. Samkvæmt
niðurstöðum rannsóknarinnar
tók ferlið frá röskun fjölskyldu-
lífs til þess tíma er jafnvægi var
náð frá 10 -150 dögum hjá
þessum fjölskyldum, sem er
mun lengri tími heldur en ég átti
von á. Þar af fengu fjölskyld-
urnar þjónustu frá hjúkrunar-
fræðingum í 3 - 8 daga (sjúkra-
8 HJÚKRUN 1_2/93 - 69. árgangur