Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.1996, Qupperneq 21

SSN<$-
FAGIÐ
Útdráttur úr erindum
Sigþrúðar Ingimundardóttur og
Helgu Jónsdóttur á 75 ára
afmœlisráðstefnu SSN
í Kaupmannahöfn í september sl.
Sigþrúður Ingimundardóttir
Hjúkrun á Norður-
löndum fyrr og nú
Tuttugasta öldin hefur oft verið nefnd öld stéttarvilundar. Ný
tœhifœri blöstu við fyrir konur - og fyrir hjúkrun. Konur fylltust
bjartsýni, þœr óskuðu frelsis og sjálfstœðis ( orðum og athöfnum,
vildu hafa frumkvœði og verða að liði og settu sér markmið.
Þörf á samstöðu óx með liávœrari kröfum um breytingar á
menntun og starfi. Vísir að hjúkrunarstétt var að myndast,
samstaða var knýjandi og því voru stofnuð hjúkrunarfélög.
íFinnlandi 1898, Danmwjþ^^9^Svíþjóð 1910,
A íslandi stofnuðu átta hjúkrunurkomtr, þar af tvœrdanskarj
„Fjelag íslenskra hjúkrunarkveríjui" áriö^91%;ári eftir aft
landið varð fullvalda.
:st of tlie^
rir pVTOqhnjúkrunark
inuleiki eirtsjtaklinasins
idur lijúkruiiattDala á
sanifélagmu.
el til verka við lún
Brd?
I' lorence Nightingale sagi
fine arts“ en gerði sér eir
þurftu þjálfun til starfsins og að pef
skipti máli. Það sama gerðu brautryc
Norðurlöndum í árdaga SSN.
Hi
Aðt
margvíslegu heimilisstörf. Á sjúkrahúsum geng
konur einnig í öll störf. Þær sáu um þvotta, matseld,
aðhlynningu sjúkra og þrif. Þá voru hjúkrunarkonur
niikilvægasta aðstoðarstétt lækna. 011 umræða innan SSN
fyrstu árin snerist um umhyggju- og umönnunarhlutverkið og
baráttu fyrir 3ja ára hjúkrunarmenntun. Starfsreynsla og
verkleg þjálfun voru gnmdvallaratriði og mikil áhersla var lögá
á siðfræði og persónuþroska í náminu. Margar forystukonurnar
höfðu þó áhyggjur af að hin ört vaxandi unga stétt fengi ekki þá
menntun eða mótaðist af því siðferðilega viðhorfi sem hæfði
hugsjónum og köllun hjúkmnarstarfsins. Það bjarmaði af
nýjum degi og hjúkrunarfræðingar voru tilbúnir að takast á við
framtíðina.
Skilgreining hjúkrunarstarfsins
Hröð uppbygging heilbrigðisþjónustu fyrir og eftir seinni
heimsstyrjöld ásamt ótrúlegum framfönjm á öllum sviðum
heilbrigðisvísinda, gerðu miklar kröfur til hjúkrunarfræðinga.
Starfssviðið varð sífellt víðfeðmara.
Innan SSN voru konur uggandi um ímynd hjúkranar og
hvemig ætti að bregðast við örri þróun þekkingar og þeirri
útþenslu sem samfélagið stóð framrni fyrir, án þess að missa
sjónar á faglegum granni hjúkrunarstarfsins.
Aukin sérhæfing innan heilbrigðisþjónustunnar og mikill
skortur á hjúkranarfræðingum varð til þess að tugir nýrra
heilbrigðisstétta hösluðu sér völl. í eðlilegu framhaldi hófst um
1950 umræða um starfssvið stéttarinnar innan SSN og
aðildarfélaganna.
Upp úr 1970 þótti nauðsynlegt að skilgreina hjúkrun
skýrt. Það væri forsenda þess að hægt væri að stunda rann-
sóknir innan fagsins. Skilgreining hjúkrunar var tekin fyrir á
fulltrúafundi SSN sem haldinn var f Finnlandi árið 1972.
Niðurstöður fundarins voru stefnumarkandi og birtust í ritinu
„Sjuksköterskeyrkel, handverk eller profession?“ í kiinnun
sem gerð var meðal norrænna hjúkrunarfræðinga, í kjölfarið,
kom skvrl fram að aðfitéttin áleit sig veralagstéll (profession).
SSN faglej gur vegvisir nyrra tima
jSN hefur jafnanjpkið lyrir iiiargbrevtíleg málefni er snerta
stáriSsviðTnúkranarfræðinga á þingum sínum og fundum. Hægt
nau með hl
erað skoða þau með hliðsjóUbjU hrá
stjórnun, fræðslu og umönnun.
ótingu starfssviðsins f
rœðingar vilja hafa áhrif
eilsugæslustofnana hefur ávalll hvílt
Pust
Iramfarir og
i ásamt Ijölgun heilhrigðis-
pfarra heilbrigðis-
Hjuí
Rekpnr sjúkr:
stóram hluta
Tarfsumhverfi hj
jórnu
erhíeling i lieilUiTgðisvtsi
stofnana, sjálfstæði starisni:
stétta.
Alltl
Strax árið 1923
Munch, orð á því al ^að berjast fyrir
ekki eftir
ðinga var efni
fundar sem SSN hélt í Fi. í erindi Bergljótar
Líndal, hjúkrunarforstjóra, á þinginu kom skýrt fram að nútíma
hjúkranarfræðingar telja vald nauðsynlega forsendu
ákvarðanatöku. Ákvörðun sé þó illa skilgreint hugtak f hjúkran
og það leiði til ómarkvissra vinnuhragða. Náin samvinna hefur
verið við Alþjóðasamband hjúkrunarfræðinga (ICN) og
Alþjóðaheilhrigðismálastofnunina (WHO) um þessi efni.
Kennsla/frœðsla — Hjúkrunarfrœðingar geta haft áhrif
Menntun hjúkranarstéttarinnar var fyrsta mál á dagskrá á
stofnfundi SSN fyrir 75 áram. Vegna mismunandi aðstæðna í
aðildarlöndunum hefur ekki alltaf verið eining um leiðir að
sama marki. Sums staðar hefur verið lögð megináhersla á að
hafa grannnám hjúkranar í háskóla eða á háskólastigi en
TÍMARIT IIJÚKRUNARKRÆÐINGA 1. tbl. 72. árg. 1996