Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.1998, Qupperneq 47

Olöf Asta Olafsdóttir
Siðareglur Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga
um
WÓtUR
Sl
/
Arið 1953 voru fyrstu alþjóðasiða-
reglur hjúkrunarkvenna sam-
þykktar á fulltrúaþingi Alþjóðasam-
bands hjúkrunarkvenna á Sao Paulo
í Brazilíu.
Síðan hafa þær verið endurskoð-
aðar og síðast samþykktar árið 1973
á fulltrúaþingi í Mexico. Við þær
reglur hafa íslenskir hjúkrunarfræð-
ingar stuðst en engar sérstakar siða-
reglur fyrir íslenska hjúkrunarfræð-
inga hafa verið til.
Á fulltrúaþingi Félags íslenskra
hjúkrunarfræðinga sem haldið var
18.-19. maí 1995 var samþykkt að
stofnaður yrði vinnuhópur til að vinna
að mótun siðareglna fyrir félagið.
Hópurinn var stofnaður þá um
haustið og í hann voru skipaðar:
Anna Birna Jensdóttir, Helga Jóns-
dóttir, Hildur Helgadóttir, Lovísa
Baldursdóttir, Ólöf Ásta Ólafsdóttir,
formaður, Sigþrúður Ingimundardóttir
og Sesselja Guðmundsdóttir sem
hafði unnið að stefnumótun félags-
ins.
Við mótun nýrra siðareglna skap-
ast tækifæri til að skoða hvaða sið-
ferðilegan grunn hjúkrunarfræðingar
vilja hafa og hvernig þeir vilja með
siðareglunum og umræðum um þær
efla faglega ímynd, siðferðilega
ábyrgð, skyldurækni og stéttarvit-
und. Innan vinnuhópsins var því í
upphafi gengið út frá því að hjúkrun-
arfræðingar yrðu að eigna sér siða-
reglurnar. Einnig var Ijóst að nýjar
siðareglur yrðu að henta aðstæðum
eins og þær eru í hjúkrunarstarfinu í
dag og vera í takt við tíðarandann í
íslensku samfélagi.
Vinnuhópurinn lagði siðareglur
fram til samþykktar á síðasta fulltrúa-
þingi 15.-16. maí 1997, með það
fyrir augum að þær fengju að gerjast
meðal hjúkrunarfræðinga í ákveðinn
tíma og markvisst yrði unnið að inn-
leiða þær og endurskoða. í þessum
anda lagði vinnuhópurinn til að siða-
reglurnar yrðu samþykktar til tveggja
ára og endanleg útgáfa og greinarg-
erð með þeim yrðu tilbúin fyrir árið
2000.
Vinnutilhögun
Fyrsti fundur vinnuhópsins var hald-
inn14. nóvember 1995 og var þá
rætt vítt og breitt um innihald og til-
gang siðareglna. Eftir það voru fundir
haldnir reglulega u.þ.b. einu sinni á
mánuði. Haldin var vinnuhelgi í
Hveragerði í byrjum mars 1996. Um
þá helgi var farið yfir alþjóðasiða-
reglur hjúkrunarfræðinga og siða-
reglur hjúkrunarfræðinga í öðrum
löndum og fyrstu drög samin.
í vinnusmiðju á ráðstefnunni
Hjúkrun '96 sem haldin var 11. maí
sl. voru fjórðu drög að siðareglum
rædd en um 20 hjúkrunarfræðingar
tóku þátt í þeim umræðum.
Vinnuhópurinn fékk til samráðs
við sig Vilhjálm Árnason, heimspek-
ing, sem sérstaklega hefur lagt sig
eftir að skoða siðareglur og siðfræði
heilbrigðisþjónustu. Fundur var haid-
inn með Vilhjálmi þann 23. október
1996 og fimmtu drög urðu til. Þau
voru síðan kynnt og rædd í um-
ræðuhópum á Hjúkrunarþingi Félags
íslenskra hjúkrunarfræðinga sem
haldið var 25. október 1996.
Um áramótin 1996-1997 voru
reglunar sendar út til umsagnar til
stjórnar Félags íslenskra hjúkrunar-
færðinga, stjórna svæðisdeilda,
fagdeilda, menntastofnana hjúkrunar-
fræðinga og hjúkrunarstjórna stærstu
heilbrigðisstofnana. Athugasemdir
bárust munnlega og skriflega frá:
Stjórn Félags íslenskra hjúkrunar-
fræðinga
Hjúkrunarforstjóra Fjórðungssjúkra-
hússins á Akureyri
Rannsókna- og siðanefnd hjúkrunar-
stjórnar Sjúkrahúss Reykjavíkur
Sigríði Antonsdóttur, hjúkrunar-
fræðingi
Fagdeild heilsugæsluhjúkrunar-
fræðinga
Fagdeild hjúkrunarfræðinga sem
vinna á krabbameinssviði
Siðanefnd Félags íslenskra hjúkrun-
arfræðinga
Stjórn Norðvesturlandsdeildar
Stjórn Suðurlandsdeildar
Fagdeild geðhjúkrunarfræðinga
ðareglna
Stjórn Norðausturlandsdeildar
Fræðslu og menntamálanefnd
Kristínu Björnsdóttur, formanni
námsbrautar í hjúkrunarfræði
Stjórn Vestfjarðadeildar
Fagdeild barnahjúkrunarfræðinga
Fagdeild lungnahjúkrunarfræðinga
Fræðadeild Félags íslenskra hjúkrun-
arfræðinga
Fagdeild öldrunarhjúkrunarfræðinga
Hjúkrunarfræðingum á öldrunarsviði
Sjúkrahúss Reykjavíkur
Vinnuhópurinn hélt síðan einn
vinnudag þann 28. febrúar 1997 í
Bláa lóninu og nokkra fundi þar sem
farið var yfir athugasemdir frá hjúkr-
unarfræðingum. Samþykkt var að
leggja reglurnar fram til samþykktar á
fulltrúaþingi í maí 1997 með þeim
skilyrðum að þær yrðu markvisst
endurskoðaðar og ræddar meðal
hjúkrunarfræðinga næstu tvö árin
fram að næsta fulltrúaþingi árið
1999. Ákveðið var að vinnuhópurinn
skilaði af sér en mappa með
gögnum um starf hans var lögð fram
og er hún varðveitt á skrifstofu
Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga.
Tilgangur siðareglna
Þegar verið er að endurskoða og
móta siðareglur hjúkrunarfræðinga er
ekki úr vegi að velta fyrir sér hvað
siðaregla er og hver sé tilgangur
hennar. Páll Skúlason (1990) segir
að siðaregla eigi að auðvelda leiðina
til að komast að niðurstöðu í erfiðum
siðferðislegum álitamálum. Styttri tími
fari þá í að reikna út tap eða ávinn-
ing við siðferðilega ákvörðun. Vil-
hjálmur Árnason (1993) telur að þeg-
ar siðferðileg ákvörðun sé tekin sé
aðalmálið að virða almenn verðmæti,
mannréttindi og lífsgildi en taka jafn-
framt mið af einstökum aðstæðum.
Hann leggur áherslu á að þó svo
siðaregla sé til staðar geti menn ver-
ið í vafa um að fylgja boðum hennar.
Siðaregla skírskoti til siðferðisvitund-
ar og mannkosta hvers og eins. Hún
sé til varnaðar og viðmiðunar og
leysi mannlega dómgreind og
ábyrgð ekki af hólmi.
Framh. á næstu síðu.
'47
Tímarit Hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 74. árg. 1998