Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2005, Blaðsíða 16

Hildur Einarsdóttir
Erfitt að meðhöndla offitu barna
Offita barna og unglinga hér á landi er vaxandi vandi og fátt um töfralausnir
Of feitum börnum og unglíngum er að fjölga víðast hvar í
heiminum. Ef miðað er við alþjóðleg viðmiðunargildi fyrir
ofþyngd barna eru um 20% barna á aldrinum tveggja til
fimmtán ára yfir kjörþyngd hér á landi en fyrir nokkrum
áratugum var þetta hlutfall innan við 1%. Núna er hlut-
fallið hérlendis svipaö og í Bandaríkjunum þar sem offitu-
vandinn er talinn mestur í veröldinni.
Það er ekki langt síðan við Islendingar áttuðum okkur á hversu
stór offituvandi barna er hér á landi. Rannsókn Brynhildar
Briem næringarfræðings árið 1999 á offitu níu ára barna stað-
festi það. Sú rannsókn sýndi okkur að á einum áratugi hefði
feitum börnum fjölgað hér um 30%. Nærri 5% níu ára barna
voru talin þjást af offitu. Því ti! viðbótar voru 19,7% stúlkna á
þessum aldri og 17,9% pilta flokkuð of þung.
Vegna þessara óvæntu tíðinda var ákveðið að rannsaka offitu
9 og 15 ára íslenskra barna. Að henni vinna fræðimenn frá
Háskóla Islands og Kennaraháskóla íslands í samvinnu við
heilbrigðisstofnanir vfða um land. Athugunin er umfangsmikil,
skoðuð eru tengsl heilsufars, hreyfingar, þreks, mataræðis og
lifnaðarhátta 9 og 15 ára barna á Islandi. Hér er
um langtímarannsókn að ræða því ætlunin er að
framkvæma sambærilega rannsókn að sex árum
liðnum.
Fyrir um einu ári voru birtar niðurstöður forrann-
sóknar þessa hóps og kemur þar m.a. fram að of
þungum börnum hér á landi hafði ekki fjölgað
árið 2002 frá 1998 en sjúklega feitum börnum
hafði fjölgað umtalsvert.
Forrannsóknin gaf einnig til kynna að yngri börn
en áður eru yfir kjörþyngd. Þetta kemur heim
við breska rannsókn en í niðurstöðum hennar
segir að sífellt yngri börn séu yfir kjörþyngd eða
allt niður í þriggja til fjögurra ára, eins og kemur
fram í grein um offitu barna í British Medical
Journal.
Athuganir á þróun líkamsþyngdar sýna að lang-
flest börn, sem eru of þung við upphaf skóla-
göngu, eru það einnig fullorðin. Hins vegar er
Tímarit hjúkrunarfræöinga 1. tbl. 81. árg. 2005