Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2005, Blaðsíða 54

Ásta Thoroddsen, dósent við hjúkrunarfræðideild
Samtök um sárameðferð (SumS)
28. október 2004 voru loksins stofnuð samtök um sára-
meðferð, þau fyrstu sinnar tegundar á Islandi. Áhugafólk
um sárameðferð hafði oft rætt um mikilvægi þess að stofna
þverfagleg samtök en ekkert orðið úr. Samtökin heita
„Samtök um sárameðferð á íslandi" (skammstafað SumS)
(sjá merki). Á ensku nefnast þau „The lcelandic Wound
Healing Society" (IWHS). Samtökin eru þverfagleg og hafði
nefnd verið að störfum frá því í ágúst að undirbúa stofnun
þeirra. Fulltrúar frá evrópsku sárasamtökunum (European
Wound Management Association, EWMA) komu hingað
fyrst í ágúst til að hvetja fagfólk á íslandi til að stofna
samtökin.
s

SumS
SAMTDK UM SÁRAMEÐFERÐ
Varamenn í stjórn eru Herborg ívarsdóttir, hjúkr-
unarfræðingur, og Már Kristjánsson, sérfræðing-
ur í smitsjúkdómum.
Markmið samtakanna, sem samþykkt voru á stofnfundinum, er að:
• stuðla að aukinni þekkingu á sáragræðslu og sárameðferð
• stuðla að samvinnu og samræmingu í meðferð sára í íslensku
heilbrigðiskerfi
• skipuleggja og halda ráðstefnur og fræðslufundi um sára-
meðferð
• stuðla að auknum rannsóknum á sviði sárameðferðar á
Islandi
• efla samskipti milli félagsins og annarra samsvarandi félaga
innan lands sem utan.
Veglegt málþing var haldið á Hótel Sögu í tilefni af stofnun
samtakanna og fjöldi fyrirtækja styrkti það. Þátttakendur
voru á annað hundrað og var fullt út úr dyrum. Sigurður
Guðmundsson, landlæknir, og Finn Gottrup, prófessor í
Oðinsvéum og forseti evrópsku sárasamtakanna, ávörpuðu
gesti. Henrik J. Nielsen, framkvæmdastjóri, kynnti evrópsku
sárasamtökin, EWMA. Christine Moffat, prófessor í Englandi,
talaði um fótasár og menntun á sviði sárameðferðar. Kirsten
Möller, formaður dönsku sárasamtakanna, talaði um þrýstings-
sár og hve algeng þau væru sem og þjónustu sem hjúkrunar-
fræðingar veita úti í samfélaginu fólki með langvinn sár. Finn
Gottrup ræddi einnig um ýmsar hliðar sáragræðslu, sykursýki-
sár og fleira.
í lok málþingsins voru sárasamtökin formlega stofnuð, lög
samtakanna samþykkt og kjörin stjórn. Hana skipa: Jón
Hjaltalín Olafsson, húðlæknir, formaður; Jóna Kristjánsdóttir,
hjúkrunarfræðingur, varaformaður; Guðbjörg Pálsdóttir, hjúkr-
unarfræðingur, ritari; Karl Logason, æðaskurðlæknir, gjaldkeri;
Aðalheiður K. Þórarinsdóttir, sjúkraþjálfari, meðstjórnandi.
Hvers vegna eru þverfagleg sárasamtök mikil-
væg?
Meðferð sjúklinga með sár er oft og tíðum mjög
langvinn og erfitt getur verið að beina slíkum
sjúklingum í réttan farveg innan heilbrigðiskerf-
isins. Heilbrigðisstarfsmenn og aðstæður eru
víðast hvar fyrir hendi en sértæk þekking á sárum
og sárameðferð oft ekki að sama skapi og iðulega
skortir á samræmingu í meðferð. Finn Gottrup
(2003) bendir t.d. á að niðurstöður rannsóknar,
sem gerð var í Kaupmannahöfn, sýndu að einung-
is helmingur fólks með langvinn sár hefði fengið
sjúkdómsgreiningu, 40% fólks með bláæðasár
hefðu ekki verið meðhöndluð með þrýstingi, hjá
þriðjungi fólks með fótasár var ekki kannað hvort
það væri með sykursýki og að í aðeins helmingi
tilvika hafði þrýstingi verið aflétt hjá fólki með
þrýstingssár (bls.5).
Erlendar tölur um kostnað við sárameðferð og
fjölda einstaldinga með sár eru ótrúlegar. Gera
má ráð fyrir að staðan á íslandi sé sambærileg en
það er þó ekki vitað þar sem engar athuganir hafa
verið gerðar á því. Það er hins vegar staðreynd að
til er fólk sem hefur haft fótleggjasár árum eða
áratugum saman vegna þess að meðferð er ekki
byggð á þekkingu.
I Svíþjóð er áætlað að 2,4% fullorðinna hafi ein-
hvern tíma fengið langvinnt fótasár, eða 5,6%
af fólki 65 ára og eldra fái einhvern tíma fót-
leggjar- eða fótasár í meira en 6 vikur. Talan fyrir
eldri konur er miklu hærri. Líklega eru tæplega
Tímarit hjúkrunarfræöinga 1. tbl. 81. árg. 2005